Lean in de logistiek - Geen overbodige ballast

Lean in de logistiek is de titel die auteurs Esther Schuurmans en Caroline van der Plas hebben gekozen voor hun eerste boek dat zij in co-productie én met behulp van crowdfunding hebben geschreven. Het is een boek geworden met een opvallende en originele voorkant in een vakgebied dat doorgaans niet uitblinkt door creativiteit en opvallende uitingen. Alleen dat nodigt je als lezer al uit tot aanschaf en vanzelfsprekend lezen.

Lean makkelijk en overzichtelijk uitgelegd 
Veel boeken over lean zijn omvangrijk en bieden een enorme hoeveelheid informatie. Informatie die je als lezer zelf dient te beoordelen op relevantie en toepasbaarheid binnen je eigen organisatie. Het boek ‘Lean in de logistiek’ vormt daar een prettige uitzondering op. Het boek bestaat uit drie overzichtelijke delen en telt 160 bladzijden, inclusief bijlagen en ruimte voor notities. Het eerste deel gaat over de zaken die je over lean moet weten voordat je ermee aan de slag kunt. In het tweede deel behandelen de auteurs vervolgens de implementatie van lean binnen je organisatie. Het derde en laatste deel tenslotte bevat de uitgebreide beschrijving van een case bij Docdata, de logistieke leverancier achter bol.com.

Logistiek leent zich bij uitstek voor lean aanpak
Hoewel de beschreven aanpak generiek is geformuleerd en uitgewerkt in de eerste twee hoofdstukken, geeft het derde hoofdstuk een kijkje in de keuken bij de implementatie van lean binnen een specifieke logistieke organisatie. Dat maakt het boekje niet alleen interessant voor logistieke managers, maar ook voor inkopers die qua beroepsontwikkeling al verder zijn en te maken hebben met (complexe) ketens. Ketens die zich bij uitstek lenen voor de toepassing van lean, omdat er sprake is van meerdere processen en partners. De lean methodiek vindt zijn oorsprong in de vorige eeuw bij de autoleverancier Toyota, hetgeen in het boek overigens slechts zijdelings aan de orde komt.

Klant centraal bij lean management 
Bij lean management staan de klant en de toegevoegde waarde die lean management kunnen bieden centraal. Hoewel dat voor ondersteunende afdelingen als logistiek en inkoop vanzelfsprekend zou moeten zijn, is dat niet altijd het geval. Te vaak benaderen logistiek en inkoop hun klanten te veel vanuit hun vakexpertise en het logistieke c.q. inkoopproces. Gevolg is dat de klant zich daardoor onbegrepen voelt en de relatie tussen logistiek/inkoop enerzijds en de klant anderzijds gekenmerkt wordt door moeizame gesprekken, soms ook nog resulterend in forse meningsverschillen en in het ergste geval ruzies. Alleen al om die reden zouden logistieke en inkoopmedewerkers dit boek moeten lezen, zodat zij een beter begrip krijgen van de behoeften van hun interne én externe klanten.

Principes lean management
Lean management kent een vijftal principes die in het eerste deel van het boek aan de orde komen. Bij het eerste principe ‘waarde voor de klant leveren’ komen activiteiten langs die met name voor inkopers niet geheel onbekend zijn. Niet onbelangrijk is vervolgens wat je met de resultaten van die activiteiten doet. Het tweede principe gaat in op het analyseren van de waardestroom en het elimineren van verspillingen. Bij het derde principe concentreer je je op het zo efficiënt mogelijk uitvoeren van de processen binnen je bedrijf en organisatie door bottlenecks en knelpunten te herkennen en deze zo goed mogelijk te managen. Het vierde principe gaat in op vraaggestuurde in plaats van aanbodgestuurde leveringen. Het vijfde principe tenslotte gaat over het streven naar perfectie, de drijfveer om continu te willen verbeteren. Van hoog tot laag binnen de organisatie. 

Gedelegeerde verantwoordelijkheid: de medewerker aan het stuur
Het mooie van lean is dat de verantwoordelijkheid voor het doorvoeren van veranderingen ligt bij de medewerkers. Zij hebben de meeste kennis van de processen en zijn het beste in staat om te beoordelen wat de consequenties zijn van voorgestelde aanpassingen in het proces. Het management vervult daarbij in eerste instantie een ondersteunende en faciliterende rol. Toch zal het management wel zijn verantwoordelijkheid moeten nemen om de voorgestelde veranderingen ook daadwerkelijk door te laten voeren. Zonder de steun van het management zal het succesvol toepassen van lean niet mogelijk zijn. 

Eindoordeel
Lean in de logistiek is zeer prettig geschreven en bevat geen overbodige ballast. Binnen één avond weet je als buitenstaander waar het bij lean om draait en wat het kan betekenen voor (de logistiek of inkoop binnen) je bedrijf of organisatie. De case van Docdata is helder beschreven en op een leuke manier geïllustreerd met foto’s van de situaties voor én na lean implementatie. Mocht je interesse voor het onderwerp lean na het lezen van dit boek gewekt zijn, dan kun je desnoods aanvullende literatuur aanschaffen. Het mooie van het onderwerp lean is dat het nooit verveelt. De verbeteringen van de processen zijn namelijk terugkerend en zorgen ervoor dat je als logistiek- of inkoopprofessional altijd wel een nieuw verbeteringsproces tegen het lijf loopt en nooit uitgeleerd bent of raakt.