Veel mensen worden beperkt in hun ontwikkeling doordat ze vast zitten in rigide systemen en geloven in totale ordening. Organisaties hebben de neiging alles vast te zetten in structuren, waardoor de ruimte om te bewegen, te innoveren of te ontwikkelen steeds kleiner wordt. Dit patroon is te doorbreken door bewust een beetje chaos toe te laten en met behulp van intuïtie, vertrouwen, lef, rust, ruimte, verwondering en liefde een speelveld te creëren waar beweging, innovatie en ontwikkeling wel mogelijk zijn. Peter Ros noemt dat in zijn boek zorgen voor warorde.
De auteur gaat ervan uit dat we nooit af zijn, maar op zijn best ‘in ontwikkeling’. Hij is medeoprichter van het Permanent Beta-platform waar zo’n vijfduizend zeer diverse en nieuwsgierige mensen op een ongestructureerde, rommelige manier kennis delen en spelend leren, waarbij toeval een belangrijke rol speelt. Ze vinden telkens verrassende oplossingen die bewijzen dat spelend leren bijdraagt aan ontwikkeling en innovatie. Als we tenminste niet op zoek zijn naar winst en groei, maar naar welzijn en bloei.
Mensen neigen sterk naar orde, zo stelt Ros in zijn boek Warorde. We creëren met behulp van regels een gevoel van veiligheid en daarmee een virtuele werkelijkheid. In een geregelde omgeving stompt onze intuïtie af. We zijn zo gewend alles dicht te regelen dat we niet meer openstaan voor het enorme potentieel dat voor ons ligt. We zijn druk met ordenen totdat alle speelruimte is verdwenen. Daar gaat bijna al onze tijd in zitten, die beter benut had kunnen worden voor het exploreren van nieuwe gebieden en kansen. Door te ordenen, verdwijnt de chaos terwijl die juist ook de bron is van vernieuwing. Chaos is als creërende kracht vaak het startpunt van iets beters. We hebben onszelf volledig vastgezet in ordening. Juist daarom hebben we de creërende kracht van chaos nodig, inclusief ongewone combinaties, toeval, en serendipiteit, om nieuwe mogelijkheden van het onbekende te kunnen benutten. Chaos kan tot ontwrichting leiden die zorgt voor ruimte voor verandering.
We kunnen beter zelf af en toe die chaos toevoegen, voordat de natuur dat doet in de vorm van rampen. Het gaat dan dus om georganiseerde chaos. Peter Ros gebruikt liever de term ‘warorde’ om de negatieve connotatie van chaos te omzeilen en omdat warorde betekent dat we de bestaande orde in de war brengen en zo ruimte scheppen voor nieuwe ontwikkeling. Zijn hele boek is een pleidooi voor het opnieuw leren spelen om creativiteit en innovatiekracht te ontketenen. We moeten leren open te staan voor het nieuwe, het onbekende leren omarmen en tolerantie ontwikkelen voor risico’s. Welke beperkingen we dan ontmoeten komen aan bod voordat de auteur toewerkt naar een circulair warorde model, waar de rest van het boek omheen gebouwd is.
Warorde is een helder betoog over de noodzaak de balans tussen orde en chaos te herstellen. Minder orde en regels en een beetje chaos leidt al snel tot meer vertrouwen. Dat is de sleutel tot de creativiteit en innovatie die we zo node missen in deze tijd van sterk toenemende complexiteit en dynamiek. Het boek bevat toegankelijke handreikingen om hiermee om te gaan.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
