Jeroen Smit werd als onderzoeksjournalist bekend en beroemd met zijn boeken over Het Drama Ahold (2004) en De Prooi, blinde trots breekt ABN Amro (2008). Je zou kunnen zeggen dat Smit met Het grote gevecht zijn trilogie van ‘the good, the bad and the ugly' op gepaste wijze afrondt. Met topman Paul Polman (Unilever) als ‘the good' en Cees Verhoeven (Ahold) en Rijkman Groenink (ABN AMRO) als ‘the bad and the ugly'. Want zo schrijft Smit: ‘Onverbiddelijk en onvermoeibaar legt Paul Polman uit: multinationals als Unilever spelen een hoofdrol in het uitbannen van armoede en het aanpakken van het klimaatprobleem.' Een hele andere boodschap dan het blind najagen van aandeelhouderswaarde dat Verhoeven en Groenink in hun tijd deden, en dat wat de meeste hun CEO-colleges vandaag de dag nog steeds doen.
Het grote gevecht is een heerlijk boek van 430 pagina's dik waarin de opkomst, het succes en de aftocht van Paul Polman als hoogste baas van Unilever op boeiende wijze wordt geschetst. Smit reconstrueert nauwgezet de jaren van 2009 tot 2018. De periode waarin Paul Polman als visionair en wereldverbeteraar ver voor zijn troepen uitliep, Om als Unilever, samen met de rest van het bedrijfsleven, het voortouw te nemen in het verbeteren van de duurzaamheid en de leefomstandigheden van mensen op aarde. Met Polman had Unilever een topman die niet alleen voor de aandeelhouders wilde werken, maar die de wereld wilde verbeteren. Een man die ooit priester wilde worden, zo schrijft Smit.
Het grote gevecht gaat niet alleen over de persoon en CEO Paul Polman. Het boek schetst een intrigerend beeld over hoe het er aan toe gaat in het bedrijfsleven. In de boardroom. Hoe multinationals georganiseerd zijn en werken, de onhandige matrixorganisatie met machtige en eigenzinnige landenorganisaties en wat de rol van stakeholders is zoals de vaak verguisde media en aandeelhouders en de nationale en internationale politiek. Opvallend in het boek is dat het vooral de marketeers zijn die moeite hebben om de lange termijn duurzaamheidsdoelen te combineren met de groeidoelstellingen voor omzet en winst op korte termijn. Want zo bevlogen Polman naar buiten toe het duurzaamheidsideaal uitdroeg, zo hard hamerde hij intern op het belang van meer omzet en meer winst. Een opstelling die intern door diverse mensen als ‘schizofreen' wordt ervaren. Daarnaast geeft Smit je ook een mooi kijkje in de geschiedenis als hij schrijft over het ontstaan van Unilever zo'n honderd jaar gelden. Als fusie van het Nederlandse bedrijf Unie (groot in margarine) en het Engelse bedrijf Lever (groot in zeep).
De neergang van Paul Polman als CEO van Unilever werd ingezet in 2017 toen Kraft-Heinz een serieuze poging ondernam om Unilever over te nemen. Dat schudde de aandeelhouders van Unilever wakker. Misschien is een beetje minder duurzaamheid en wat meer focus op groei en winst voor het bedrijf en de aandeelhouders toch beter. Want als jouw CEO voortdurend roept ‘Unilever is een van de grootste ngo's van de wereld', ben je dan wel met de goede dingen bezig? Of zoals we in het boek lezen: Polman was vaak meer ‘priester' dan CEO. Op 1 januari 2019 neemt de Schotse pragmaticus Alan Jope het stokje over van Paul Polman. De focus ligt weer meer op de marketing van de consumentenproducten en veel minder op het verkopen van het bedrijfsmerk Unilever als wereldverbeteraar. Dit wil niet zeggen dat de opdracht die Paul Polman zichzelf gaf mislukt is, in tegendeel, aldus Smit. Op veel gebieden heeft Unilever progressie geboekt, alleen ging het allemaal niet zo snel als Polman gehoopt had.
Met Het grote gevecht, over de duurzaamheidsambities van Unilever CEO Paul Polman, heeft Jeroen Smit het weer geflikt. Een leerzaam, boeiend en goed leesbaar businessboek over een van de grote onderwerpen van deze tijd: duurzaam ondernemen. Of zoals Polman in het boek zegt: ‘Het is niet meer genoeg om te zeggen dat je bijdraagt aan een betere wereld. Je moet onderdeel uitmaken van de oplossing en meehelpen het tij te keren. In plaats van te bedenken hoe je de samenleving kan gebruiken om succesvol te zijn, moet je gaan nadenken over de vraag hoe je kan bijdragen aan een succesvolle samenleving.'
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
