Inclusie: de sleutel tot betrokken en bloeiende organisaties
Inclusie is veel meer dan een modieus begrip in het bedrijfsleven. Het gaat om het creëren van een omgeving waarin iedereen zich gewaardeerd en gerespecteerd voelt en volwaardig kan participeren, ongeacht achtergrond of kenmerken. In een echt inclusieve organisatie wordt niet alleen diversiteit omarmd, maar worden verschillende perspectieven en ervaringen actief gewaardeerd en benut. Inclusie gaat dus verder dan diversiteit: waar diversiteit gaat over de aanwezigheid van verschil, gaat inclusie over het daadwerkelijk laten participeren en waarderen van iedereen.
Onderzoek toont aan dat inclusieve organisaties beter presteren, meer innovatief zijn en een hogere medewerkerstevredenheid kennen. Maar hoe bouw je zo'n organisatie? En welke rol speelt leiderschap hierin? In deze selectie van boeken en artikelen ontdek je verschillende perspectieven en praktische handvatten om inclusie in jouw organisatie te bevorderen.
Jitske Kramer
Deep democracy
Jitske Kramer's 'Deep Democracy' is een fundamenteel werk over inclusie. De methodiek is erop gericht alle stemmen te horen en de wijsheid van de minderheid toe te voegen aan het meerderheidsbesluit. Het boek biedt concrete tools om minderheidsstemmen, die normaal niet gehoord worden, actief te betrekken in besluitvormingsprocessen.
Een voorwaarde voor inclusie in organisaties is psychologische veiligheid: een omgeving waarin mensen zich veilig voelen om zichzelf te zijn, vragen te stellen, fouten te maken en ideeën te delen zonder angst voor negatieve gevolgen. Zonder psychologische veiligheid is ware inclusie niet mogelijk. Twee toonaangevende werken op dit gebied zijn:
Hans van der LooJoriene Beks
Psychologische veiligheid
In 'Psychologische veiligheid' beschrijven Hans van der Loo en Joriene Beks inclusie als een van de vijf essentiële dimensies (Big Five) van psychologische veiligheid. Ze leggen uit hoe het gevoel erbij te horen en volwaardig mee te kunnen doen fundamenteel is voor een goed functionerend team.
De 'Veldgids Psychologische veiligheid' bouwt voort op het eerdere werk en presenteert inclusie als het eerste en fundamentele kenmerk van de vijf hoofdkenmerken van psychologische veiligheid. Van der Loo en Beks bieden praktische handvatten om inclusie in teams te versterken.
Hans van der Loo en Joriene Beks hebben baanbrekend werk verricht op het gebied van psychologische veiligheid binnen organisaties. Hun 'Big Five'-model heeft inclusie gepositioneerd als fundamenteel aspect van psychologisch veilige teams. Hun praktijkgerichte aanpak helpt leiders en teams om concreet aan inclusie en veiligheid te werken.
Meer over Hans van der Loo
Van theorie naar praktijk: inclusief leiderschap
Inclusie vraagt om specifieke leiderschapskwaliteiten en -vaardigheden. Leiders spelen een cruciale rol bij het creëren en in stand houden van inclusieve culturen. Hoe ziet inclusief leiderschap eruit in de praktijk?
Robert Vos
Fiftyfifty
Robert Vos' 'Fiftyfifty' biedt een pad van onbewust exclusief naar bewust inclusief leiderschap. Hij benadrukt dat inclusie niet alleen gaat om aantallen maar vooral om gedrag, communicatiestijlen, waarden en spelregels die ervoor zorgen dat iedereen kan meedoen, meepraten en meebeslissen.
Inclusie gaat niet alleen over het uitnodigen van diverse mensen aan tafel, maar ervoor zorgen dat ze daadwerkelijk kunnen meepraten en meebeslissen. Alleen dan ontstaat een omgeving waarin iedereen voluit kan bijdragen vanuit zijn of haar unieke kwaliteiten.
Uit: Fiftyfifty
Madhu Mathoera
De inclusieve organisatie
In 'De inclusieve organisatie' benadrukt Madhu Mathoera inclusie als essentieel fundament voor het creëren van een werkomgeving waar diversiteit kan floreren. Het boek biedt praktische handvatten om structureel aan inclusie te werken en te zorgen dat verschillen tussen mensen daadwerkelijk worden gewaardeerd.
Inclusie kent vele facetten en perspectieven. Recente publicaties werpen nieuw licht op hoe we inclusieve organisaties kunnen vormgeven en waardoor sommige groepen zich buitengesloten voelen.
Karolien Koolhof
Introvert leiderschap
'Introvert leiderschap' van Karolien Koolhof biedt een verfrissend perspectief door te laten zien hoe introverte eigenschappen waardevol zijn in een inclusieve werkplek. Het boek daagt het gangbare beeld uit dat alleen extraverte eigenschappen tot succes leiden en pleit voor meer neurodiversiteit in teams.
In 'De verbindende factor' beschrijft Lydia van Oudenaren hoe organisaties inclusiever kunnen worden door 'codeswitchers' te herkennen en waarderen. Deze personen schakelen moeiteloos tussen verschillende culturen en contexten en kunnen als brug fungeren tussen diverse perspectieven.
Diversiteit en inclusie worden vaak in één adem genoemd, maar zijn verschillende concepten met een eigen dynamiek. Toch zijn ze onlosmakelijk met elkaar verbonden: zonder inclusie blijft diversiteit oppervlakkig, zonder diversiteit is inclusie betekenisloos.
Kauthar BouchallikhtZoë Papaikonomou
De inclusiemarathon
'De inclusiemarathon' van Kauthar Bouchallikht en Zoë Papaikonomou, bekroond tot Managementboek van het Jaar 2022, biedt een constructief verhaal over hoe organisaties diverser, gelijkwaardiger en inclusiever kunnen worden. De auteurs vergelijken het werken aan inclusie met een marathon: het vraagt voorbereiding, uithoudingsvermogen en doorzettingskracht.
De inclusiemarathon
Inclusie is geen einddoel maar een continu proces. Zoals bij een marathon gaat het niet alleen om de finish, maar om de hele reis. Organisaties moeten bereid zijn langdurig te investeren in inclusie, tegenslagen te accepteren, en steeds te blijven leren en aanpassen.
Kirtika van Hunen-Malla
Wanneer culturen elkaar ontmoeten
In 'Wanneer culturen elkaar ontmoeten' benadrukt Kirtika van Hunen-Malla dat naast diversiteit, inclusie essentieel is zodat iedereen daadwerkelijk kan deelnemen en bijdragen. Het boek biedt inzichten voor het overbruggen van culturele verschillen en het creëren van een omgeving waarin diverse perspectieven worden gewaardeerd.
In teams komt inclusie tot leven: hier wordt bepaald of mensen zich daadwerkelijk gehoord en gewaardeerd voelen. Effectieve teams zijn daarom altijd inclusieve teams, waarin verschillende perspectieven worden benut.
Martijn Vroemen
Handboek Teamcoaching
Het 'Handboek Teamcoaching' van Martijn Vroemen is een standaardwerk dat inclusie beschrijft als een van de vier kernbehoeftes in de 'onderstroom' van teams. Vroemen laat zien hoe de behoefte erbij te horen en erkend te worden als volwaardig groepslid fundamenteel is voor teamfunctioneren en hoe teamcoaches hieraan kunnen werken.
Stephanie van Rossum heeft met haar werk over Deep Democracy en 'Lui Leiderschap & Krachtig Kaderen' belangrijke bijdragen geleverd aan het denken over inclusie. Zij laat zien hoe leiders inclusie kunnen bevorderen door alle perspectieven binnen een team of organisatie actief in te sluiten, waardoor iedereen kan meepraten, meedoen en meebeslissen.
Stephanie van Rossum
Lui Leiderschap & Krachtig Kaderen
In 'Lui Leiderschap & Krachtig Kaderen' wijdt Van Rossum een volledig hoofdstuk aan diversiteit en inclusie. Ze toont hoe leiders met principes van Deep Democracy inclusie kunnen bevorderen door alle mensen en perspectieven actief in te sluiten en ervoor te zorgen dat iedereen kan meepraten, meedoen en meebeslissen.
Terwijl organisaties steeds diverser worden en de maatschappelijke verwachtingen rond inclusie toenemen, evolueert ook het denken over inclusie. Nieuwe inzichten helpen ons om inclusie effectiever te maken en dieper te verankeren in organisaties.
Natasja van Schaik
Het waait niet vanzelf over
'Het waait niet vanzelf over' van Natasja van Schaik verbindt inclusie met sociale veiligheid. Het boek toont aan dat werken aan diversiteit en inclusie cruciaal is voor het voorkomen van ongewenst gedrag. Een inclusieve werkomgeving is er een waarin iedereen zich gewaardeerd en gerespecteerd voelt.
'Het waait niet vanzelf over' van Natasja van Schaik verbindt inclusie met sociale veiligheid. Het boek toont aan dat werken aan diversiteit en inclusie cruciaal is voor het voorkomen van ongewenst gedrag. Een inclusieve werkomgeving is er een waarin iedereen zich gewaardeerd en gerespecteerd voelt.
