trefwoord
Motiverende gespreksvoering: de kunst van het stimuleren van gedragsverandering
Motiverende gespreksvoering (MGV) is een op samenwerking gerichte, doelgerichte gespreksmethode die de intrinsieke motivatie voor verandering versterkt door ambivalentie te onderzoeken en op te lossen. Oorspronkelijk ontwikkeld in de verslavingszorg door Miller en Rollnick, wordt deze bewezen effectieve methode nu breed toegepast door coaches, hulpverleners en leidinggevenden in diverse contexten.
De fundamenten van motiverende gespreksvoering
Bij motiverende gespreksvoering staat niet het geven van advies centraal, maar het ontlokken van de eigen motivatie voor verandering. De methode gaat uit van het principe dat mensen zelf de oplossing in zich dragen, maar soms vastlopen in ambivalentie - het gelijktijdig wel én niet willen veranderen. Een effectieve gesprekstechniek kan helpen om deze innerlijke tegenstrijdigheid te overwinnen.
SPOTLIGHT: Marlies Jellema
Marlies Jellema is een vooraanstaand expert op het gebied van motiverende gespreksvoering in Nederland. Als specialist in positieve psychologie, oplossingsgericht werken en acceptance and commitment therapie vertaalt zij wetenschappelijke inzichten naar toegankelijke praktijktoepassingen. Ze maakt deel uit van het internationale netwerk voor trainers in motiverende gespreksvoering (MINT) en heeft nationaal en internationaal veel gepubliceerd over dit onderwerp.
Meer over Marlies Jellema
Marlies Jellema
Motiveren kun je leren
In 'Motiveren kun je leren' vertaalt Jellema wetenschappelijke kennis over motivatie naar de praktijk. Het boek laat zien dat motivatie draait om twee kernzaken: belang en vertrouwen. De auteur biedt praktische handvatten voor gesprekken die motivatie versterken en laat zien hoe praten over motivatie de motivatie zelf doet groeien.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Auteurs die schrijven over 'motiverende gespreksvoering'
De PACE-principes: de basishouding
Aan de basis van motiverende gespreksvoering ligt een specifieke houding, vaak samengevat in het PACE-principe: Partnership (partnerschap), Acceptatie, Compassie en Empowerment. Deze houding gaat uit van het idee dat de gesprekspartner zelf al beschikt over wat nodig is voor verandering. De gespreksbegeleider helpt deze kracht te ontdekken en in te zetten.
Mensen komen pas in beweging als ze het gevoel hebben dat ze als persoon geaccepteerd zijn. Het is niet de vraag óf mensen willen veranderen, maar waarom ze zouden willen veranderen.
Uit: Motiveren kun je leren
Motiveren kun je leren - ‘Nuttige principes’
Peter de Roode
In een recensie van 'Motiveren kun je leren' wordt benadrukt hoe belangrijk autonomie is in motivatieprocessen: mensen willen zelf de regie houden over hun keuzes. De recencent licht toe hoe dit aansluit bij Miller en Rollnick's theorie over ambivalentie. Een krachtige les uit het boek is dat mensen pas in beweging komen als ze het gevoel hebben dat ze als persoon geaccepteerd zijn.
De vier taken van motiverende gespreksvoering
Motiverende gespreksvoering bestaat uit vier opeenvolgende taken die samen een effectief proces vormen:
- Engageren: het opbouwen van een vertrouwensrelatie
- Focussen: het bepalen van een richting voor het gesprek
- Ontlokken: het uitlokken van de eigen motivatie voor verandering
- Plannen: het ontwikkelen van een concreet plan voor gedragsverandering
Deze systematische aanpak helpt om gestructureerd toe te werken naar duurzame gedragsverandering.
SPOTLIGHT: Sergio van der Pluijm
Sergio van der Pluijm heeft zijn coachingservaring opgedaan in het reclasseringsveld, waar hij werkte met ex-gedetineerden. Vanuit deze uitdagende omgeving ontwikkelde hij expertise in drie bewezen effectieve methoden: Motiverende gespreksvoering, Oplossingsgericht coachen en ACT. Als schrijver en trainer maakt hij deze wetenschappelijk onderbouwde methoden toegankelijk voor een breed publiek.
Meer over Sergio van der Pluijm
Sergio van der Pluijm
Coachen 3.0 - Deel 1: Motiverende gespreksvoering
In 'Coachen 3.0 - Deel 1: Motiverende gespreksvoering' presenteert Van der Pluijm een praktische en toegankelijke gids voor het toepassen van MGV. Het boek behandelt uitvoerig de basishouding, gespreksvaardigheden en processen die nodig zijn om effectief motiverende gesprekken te voeren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Verandertaal en behoudtaal herkennen
Een essentieel element in motiverende gespreksvoering is het herkennen en versterken van 'verandertaal' - uitspraken die duiden op een wens of bereidheid tot verandering. Tegelijkertijd is het belangrijk om adequaat om te gaan met 'behoudtaal' - uitspraken die wijzen op weerstand tegen verandering of argumenten om bij het huidige gedrag te blijven.
Verandergedrag - ‘Punten voor de dagelijkse praktijk’
Jan Hoogstra
In het boek 'Verandergedrag' van Thijs Leenman wordt uitgelegd hoe verandertaal kan worden gestimuleerd. De recensie benadrukt dat gedragsverandering niet gaat over wat jij als coach zegt, maar over wat de ander zegt. Leenman adviseert het gebruik van 'dubbele reflecties': eerst de behoudtaal samenvatten en vervolgens doorvragen op de verandertaal, aangezien mensen vaak ingaan op het laatste dat is ingebracht.
Karen van Hoye
Olivira Bolsius
Marlies Jellema
Motiverend coachen
Het boek 'Motiverend coachen' door Karen van Hoye, Marlies Jellema en Olivira Bolsius biedt een praktische handleiding voor het toepassen van motiverende gespreksvoering in coachingssituaties. Het combineert de principes van motiverende gespreksvoering met inzichten uit de positieve psychologie en zelfdeterminatietheorie om duurzame gedragsverandering te stimuleren.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Motiverend coachen
Een cruciale les uit 'Motiverend coachen' is dat tijdelijke gedragsverandering relatief eenvoudig te bereiken is, maar dat voor duurzame verandering meer nodig is dan alleen motivatie. Door nudging, systemische aanpak en goede communicatievaardigheden kunnen cliënten een verandering volhouden. Deze aanpak erkent dat verandering een gezamenlijk proces is, niet een individuele opgave.
Toepassingen in verschillende contexten
Hoewel oorspronkelijk ontwikkeld voor de verslavingszorg, blijkt motiverende gespreksvoering breed toepasbaar. De methode wordt nu met succes ingezet in onder meer:
- Coaching en persoonlijke ontwikkeling
- Gezondheidszorg en leefstijlverandering
- Begeleiding van cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB)
- Management en leiderschap
- Onderwijs en studiebegeleiding
Joanneke van der Nagel
Marion Kiewik
Robert Didden
Casusboek LVB en verslaving
In 'Casusboek LVB en verslaving' laten de auteurs zien hoe motiverende gespreksvoering effectief kan worden toegepast bij cliënten met een licht verstandelijke beperking. Het boek bespreekt deze methodiek als cruciale aanpak om deze specifieke doelgroep te motiveren voor behandeling en gedragsverandering bij verslavingsproblematiek.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Esther van Weele
Addie van Rossum-Lefeber
Fysiovaardig: Communicatieve vaardigheden
Het boek 'Fysiovaardig: Communicatieve vaardigheden' introduceert motiverende gespreksvoering als innovatieve methode voor fysiotherapeuten om patiënten te begeleiden bij gedragsverandering. Dit toont aan hoe de principes van MGV ook binnen paramedische beroepen waardevol kunnen zijn om therapietrouw en leefstijlverandering te bevorderen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Motiverend coachen - Gespreksvoering voor duurzame gedragsverandering
Karen van Hoye, Olivira Bolsius en Marlies Jellema
In een preview van hun boek 'Motiverend coachen' beschrijven de auteurs hoe ze motiverende gespreksvoering combineren met inzichten uit positieve psychologie en de zelfdeterminatietheorie. Ze benadrukken dat voor duurzame gedragsverandering meer nodig is dan alleen motivatie en goede gesprekken. Het artikel bespreekt ook het belang van het systeem rondom de persoon bij gedragsverandering.
De wetenschap achter motiverende gespreksvoering
Motiverende gespreksvoering is geen intuïtieve gesprekstechniek, maar een wetenschappelijk onderbouwde methode. Talrijke studies hebben de effectiviteit aangetoond bij het bevorderen van gedragsverandering. Het succes van de methode is onder meer te verklaren vanuit inzichten uit de zelfdeterminatietheorie, die stelt dat autonomie, verbondenheid en competentie essentiële voorwaarden zijn voor intrinsieke motivatie.
SPOTLIGHT: Eefje Rondeel
Dr. Eefje Rondeel combineert haar rol als docent psychologie aan de Open Universiteit met haar missie om wetenschappelijke kennis over coaching toegankelijk te maken. Ze richt zich op het professionaliseren van het coachvak door evidence-based methoden te promoten. In haar werk brengt ze wetenschap en praktijk samen om coachingsprofessionals te ondersteunen in hun ontwikkeling.
Meer over Eefje Rondeel
Pieternel Dijkstra
Eefje Rondeel
Evidence-based coachen
In 'Evidence-based coachen' presenteren Eefje Rondeel en Pieternel Dijkstra motiverende gespreksvoering als een van de vier bewezen effectieve benaderingen in coaching. Het boek onderbouwt wetenschappelijk waarom deze methode werkt voor het versterken van intrinsieke motivatie en biedt handvatten voor de praktische toepassing.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De combinatie met andere methoden
Voor maximale effectiviteit wordt motiverende gespreksvoering vaak gecombineerd met andere evidence-based benaderingen. Zo versterkt de combinatie met cognitieve gedragstherapie, oplossingsgerichte coaching of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) de impact op gedragsverandering.
Motivational Interviewing - ‘Een absolute aanrader’
Gerben Beldman
In een recensie van het boek 'Motivational Interviewing' wordt benadrukt dat motiverende gespreksvoering goed te combineren is met andere methoden zoals Cognitieve-Gedragstherapie. De recensent stelt: 'Met de MGV-houding voer je CGT uit', wat illustreert hoe de basisprincipes van motiverende gespreksvoering een waardevolle aanvulling kunnen zijn op andere therapeutische benaderingen.
Sergio van der Pluijm
Wat effectieve coaches anders doen
In 'Wat effectieve coaches anders doen' verwijst Sergio van der Pluijm regelmatig naar motiverende gespreksvoering als een van de bewezen effectieve methoden waarop zijn coachingsaanpak is gebaseerd. Het boek laat zien hoe principes van MGV kunnen worden geïntegreerd in een bredere coachingsmethodiek voor optimale resultaten.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Praktische vaardigheden ontwikkelen
Het beheersen van motiverende gespreksvoering vraagt oefening en reflectie. Belangrijke vaardigheden die professionals kunnen ontwikkelen zijn:
- Open vragen stellen die uitnodigen tot verkenning
- Reflectief luisteren en samenvatten
- Bevestigen van sterke punten en positieve intenties
- Het vermogen om verandertaal te versterken
- Omgaan met weerstand zonder confrontatie
Gerrie Bloothoofd
Fundamentele vaardigheden in gesprekstherapie
Het boek 'Fundamentele vaardigheden in gesprekstherapie' van Gerrie Bloothoofd behandelt in hoofdstuk 4 uitgebreid de technieken van motiverende gespreksvoering. Met aandacht voor engageren, focussen, ontlokken en plannen biedt het praktische oefeningen om deze methode toe te passen en de benodigde gespreksvaardigheden te ontwikkelen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Coachen 3.0, deel 2. De oplossingsgerichte gespreksvoering - 'Inspirerende aanrader'
Sigrid van Iersel
In een recensie van 'Coachen 3.0, deel 2' wordt de kracht van oplossingsgericht coachen belicht, een methode die goed aansluit bij motiverende gespreksvoering. Beide methoden gaan uit van een gelijkwaardige relatie tussen coach en coachee en richten zich op het vinden van oplossingen in plaats van het uitpluizen van problemen. De recensie prijst de praktische tools en voorbeeldgesprekken in het boek.
Valkuilen en uitdagingen
Hoewel motiverende gespreksvoering krachtig is, kent de methode ook uitdagingen. Veel voorkomende valkuilen zijn:
- Te snel naar oplossingen willen
- Onvoldoende ruimte geven aan ambivalentie
- De 'reparatiereflex' volgen en advies geven
- Te weinig aandacht voor de systemische context
- Onderschatten van het belang van de basishouding
Goedbedoeld moeilijk maken - Hét boek voor veranderaars
Ariane van Heijningen
In 'Goedbedoeld moeilijk maken' daagt Ariane Van Heijningen professionals uit om anders te kijken naar helpende gesprekken. Ze stelt dat begrijpen en empathie tonen soms contraproductief kan zijn en pleit voor een aanpak waarbij de coach de cliënt 'goedbedoeld moeilijk maakt' door kritische vragen te stellen. Dit perspectief biedt een interessante aanvulling op de MGV-benadering.
De toekomst van motiverende gespreksvoering
Motiverende gespreksvoering blijft zich ontwikkelen. Recente trends zijn de integratie van digitale hulpmiddelen, toepassingen binnen teamcoaching en organisatieverandering, en de combinatie met inzichten uit de gedragseconomie zoals nudging. De methode bewijst steeds opnieuw haar waarde in een veranderende maatschappij waar gedragsverandering een steeds grotere rol speelt.
Draaiboek gedragsverandering
Nico Jong
In 'Draaiboek gedragsverandering' presenteren Sander Hermsen en Reint Jan Renes het Persuasive by Design model, dat complementair kan zijn aan motiverende gespreksvoering. Hun model maakt de gelaagdheid van gedragsverandering inzichtelijk en omvat vijf thema's: Gewoontes en Impulsen, Weten en Vinden, Zien en Beseffen, Willen en Kunnen, en Doen en Blijven doen. Deze benadering biedt een breder kader voor gedragsverandering.
Conclusie: een onmisbaar instrument voor gedragsverandering
Motiverende gespreksvoering biedt een wetenschappelijk onderbouwde, respectvolle en effectieve benadering om gedragsverandering te stimuleren. Door de autonomie van de ander centraal te stellen en ambivalentie te erkennen als een natuurlijk onderdeel van het veranderingsproces, creëert deze methode een vruchtbare bodem voor duurzame verandering. Voor professionals die anderen begeleiden bij veranderingsprocessen is kennis van en vaardigheid in motiverende gespreksvoering een waardevolle toevoeging aan hun repertoire.
