I Inspiratie uit het buitenland voor het Nederlandse levenstestament 17
Mr. A. Van den Broeck
1 De internationale opkomst van het levenstestament 17
2 De verhouding van het levenstestament tot rechterlijke beschermingsmaatregelen 19
3 Vormvereisten voor het levenstestament 20
4 Registratie van het levenstestament 24
5 Inhoud van het levenstestament 26
6 Inwerkingtreding van het levenstestament 30
7 Invloed van het levenstestament op de handelingsbekwaamheid van de volmachtgever 35
8 Rechten en plichten van de gevolmachtigde 37
9 Controle op de uitvoering van het levenstestament 39
10 Beëindiging van het levenstestament 42
11 Besluit: aanbevelingen voor de Nederlandse wetgever 43
II Een wettelijke regeling voor het levenstestament? 45
Mr. K. Blankman
1 Inleiding 45
2 Aanwijzingen voor wetgeving, wetgeving elders en de Nederlandse praktijk 48
3 Relevante internationale regelgeving 50
4 De waarborgen uit het VN-Verdrag 55
5 Aspecten uit de Europese Aanbeveling (2009)11 59
5.1 Wie – niet – tot gevolmachtigde mag worden benoemd 60
5.2 Het al dan niet gebruiken van een bepaald model 60
5.3 De inwerkingtreding van de volmacht 61
5.4 De registratie van levenstestamenten 62
6 Conclusie 62
III Het levenstestament en/in de notariële praktijk 65
Mr. dr. R.E. Brinkman en J.M. van Anken
1 Inleiding 65
2 De kernvraag: wetgeving of praktijk? 68
2.1 Wie is aan zet: de wetgever of de notaris? 68
2.2 Kwetsbaarheden en gewenste waarborgen 70
3 Mogelijkheden vormgeving waarborgen omtrent inwerkingtreding, toezicht, modificatie en beëindiging 71
3.1 Algemene opmerkingen 71
3.1.1 Wie – niet – tot gevolmachtigde mag worden benoemd (zie onder 2 sub a) 71
3.1.2 De registratie van levenstestamenten (zie onder 2 sub b) 72
3.1.3 Gevolmachtigde moet opzegging melden aan de rechter (zie onder 2 sub c) 73
3.2 Inwerkingtreding, toezicht, modificatie en beëindiging 74
3.2.1 Inwerkingtreding, opschorting en beëindiging 74
3.2.2 Toezicht en modificatie 77
3.2.3 Rol van de notaris versus die van de kantonrechter 79
3.2.4 De praktijk 79
3.2.5 Rol van het notariaat: een persoonlijke noot 81
4 Conclusie 81
IV Het levenstestament en zorgbeslissingen 83
Prof. mr. J. Legemaate
1 Inleiding 83
2 De huidige wetgeving 84
2.1 De geneeskundige behandelingsovereenkomst 84
2.2 De regeling van het mentorschap 86
2.3 De ‘Euthanasiewet’ 87
3 De wilsverklaring in de praktijk: relevan te aspecten 89
3.1 De houding en verantwoordelijkheden van artsen 89
3.2 De rolverdeling arts-vertegenwoordiger 91
3.3 Mondelinge verklaringen doen er ook toe 92
4 De meerwaarde van een schriftelijke wils verklaring als bedoeld in art. 7:450 lid 3 BW in de vorm van een notarieel levens testament 93
5 Tot slot 95
V Reactie
Reactie op ‘Het levenstestament en zorgbeslissingen’ van prof. mr. J. Legemaate 97
Mr. J.H. Oomen
VI Naschrift 101
Prof. mr. J. Legemaate
VII Het levenstestament en de bank 103
Mr. T. Denekamp
De bancaire paragraaf 104
Waarom kan de bank deze beperkingen niet afdwingen? 105
Het ingaan van de volmacht 105
Gezamenlijk handelen door gemachtigden 106 Meer is soms meer 107
De volmachtgever is aandeelhouder in een vennootschap 108
Het einde van de volmacht 108
Van niet kunnen naar toezicht 109
Afsluiting 109
VIII De verklaring van levenstestament 111
Mr. L.A.G.M. van der Geld
1 Inleiding 111
2 De verklaring van erfrecht in het kort 112
3 De verklaring van erfrecht: van ‘informeel’ naar notarieel 113
4 Vertegenwoordiging op grond van het levenstestament 114
5 Een rol voor een notariële verklaring van levenstestament? 115
Begin en einde van de volmacht 115
Ingaan volmacht en aanvaarding door de vertegenwoordiger 117
Omvang van de bevoegdheid 118
Conclusie in de verklaring van levenstestament en derdenbescherming 119
6. Tot slot 120
IX Het levenstestament ‘über den Tod hinaus’
Een beschouwing over de vertegenwoordiging van de ziel met bijzondere aandacht voor de collisie der ‘executeurs’ 121
Prof. mr. dr. B.M.E.M. Schols
1 Prelude: volmacht en/of opdracht? 121
2 De Duitse (Vorsorge)vollmacht 125
3 De Nederlandse volmacht over de dood heen, geïsoleerd of ingebed? 127
4 Het gesloten stelsel van uiterste wilsbeschikkingen, art. 4:42 BW 129
5 Rechtbank Amsterdam 19 oktober 2016, art. 3:77 BW 130
6 De erfrechtelijke botsing. Wiens vertegenwoordigingskrachten zijn het sterkst? 133
7 Andere vertegenwoordigingsvraagstukken rondom de dood 135
8 Enfin 137
X Rekening en verantwoording door de mantelzorger 139
Prof. mr. S.C.J.J. Kortmann
Inleiding 139
Gidsarrest 140
Rekening en verantwoordingsplicht op grond van de wet of een rechtshandeling 142
Levenstestament; rechtsgrond rekening en verantwoordingsplicht 143
Rekening en verantwoording door de mantelzorger 146
Rekening en verantwoording aan erfgenamen 148
Verhouding ouder – mantelzorger; aard handeling 149
Conclusie 150
XI Het levenstestament: een korte analyse van veel gebruikte modellen in de notariële praktijk
Prof. mr. L.C.A. Verstappen
Inleiding 153
Benoemde overeenkomst? 154
Volmacht, opdracht en lastgeving 155
Leer van het materiële rechtsfeit 155
Modellen 158
KNB-model 158
Netwerk Notarissen 160
EPN 162
Gespecialiseerd notariskantoor 162
Conclusie modellen 164
Benaming 165
Conclusie 167
XII Het levenstestament in het Nederlandse internationaal privaatrecht 169
Mr. S.H. Heijning en mr. M.I.W.E. Hillen-Muns
Inleiding en vraagstelling 169
Bronnen van verwijzingsregels voor het levenstestament 170
Vertegenwoordiging in vermogensrechtelijke zaken 171
Haags Vertegenwoordigingsverdag 1978 173
Het Haags Verdrag Meerderjarigenbescherming 2000 175
Bevoegdheid in het HMV 178
Toepasselijk recht; verwijzingsregel in het HMV 178
Aanknoping bij gewone verblijfplaats 183
Rechtskeuze 183
Verhouding derde en de gevolmachtigde 185
Derdenbescherming als wordt gehandeld met de wilsonbekwame volmachtgever 188
Erkenning van buitenlandse levenstestamenten in Nederland 189
Vertegenwoordiging in het kader van de geneeskundige behandelingsovereenkomst 189
Toepasselijk recht op de wilsverklaringen 192
Conclusie 193
XIII Ontwikkelingen van het levenstestament in de laatste tien jaren 195
Mr. C.G.C. Engelbertink
Historische achtergrond 195
Algemene volmacht 197
Banken 199
Herroepen volmacht 200
Selbsteintritt 201
Artsen 202
Rechterlijke macht in het algemeen 203
Mentorschap 203
Meerderjarigenbewind 206
VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap 208
Register 209
Trends 210
Bijlage
KNB Basismodel Levenstestament 215 (BLT00) d.d. 29 juni 2016
