Zuiver op de graat?
Over de betrokkenheid van de visserij bij maritieme drugssmokkel
Paperback Nederlands 2022 1e druk 9789012407502Samenvatting
Drugssmokkelaars benaderen actief vissers in economische problemen. Verreweg de meeste vissers wijzen de aanbiedingen af, maar de economische malaise in hun sector maakt hen wel kwetsbaar voor criminele netwerken. Dit blijkt uit onderzoek dat Mehlbaum Onderzoek heeft uitgevoerd. Het investeren in deze relaties en het opbouwen van vertrouwen is één van de aanbevelingen van het onderzoek, waarbij praktische handvatten zijn opgesteld voor overheidsprofessionals.
Al langer bestaan er vermoedens bij politie, bestuurders en andere overheden dat de visserij betrokken is bij drugssmokkel. Nederland is een belangrijk doorvoerland van cocaïne; pakketjes drugs spoelen met enige regelmaat aan langs de kuststrook. Ook zijn in het verleden enkele vissers tegen de lamp gelopen voor drugssmokkel. Het invoeren van drugs in vissershavens kan vrijwel ongezien, wat het belang van een goede informatiepositie onderstreept. De politie en andere overheden ervaren de visserij echter vaak als een gesloten gemeenschap. De diensten hebben maar beperkt informatie bij visserijgemeenschappen. Zowel bij de overheid als bij de visserij is sprake van negatieve beeldvorming en wantrouwen jegens elkaar.
Mehlbaum Onderzoek deed veldwerk in de haven van IJmuiden, Urk en Den Oever, waarbij met tientallen vissers en andere mensen uit de visserijsector is gesproken. Daarnaast zijn interviews gehouden met onder andere vertegenwoordigers van de politie, gemeenten, Kustwacht en NVWA, en is uitgebreid open bronnen onderzoek uitgevoerd. Gedurende het onderzoek is samengewerkt met een integraal team van het Project Maritieme Smokkel in Noord-Holland dat zich richt op het vergroten van de weerbaarheid van de visserij.
De onderzoekers hebben op basis van informatie uit open bronnen en de interviews een uitgebreid crimescript opgesteld voor een methode waarbij vissers drugs aan wal brengen (de drop-off methode). Hierbij wordt cocaïne eerst via containerschepen vervoerd uit het productieland en vervolgens op de Noordzee overboord gezet om later opgevist te worden door vissers of andere professionals uit de maritieme wereld. Betrokken zijn enerzijds vissers die kwetsbaar zijn om geworven te worden voor maritieme drugssmokkel en anderzijds mensen uit de visserij die te typeren zijn als criminele sleutelfiguren en die contact hebben met de criminele netwerken die de drugshandel organiseren. Op basis van deze bevindingen tekenen de onderzoekers lessen op die zich richten op contact leggen, bewustwording en weerbaarheid van vissers die kwetsbaar zijn.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
1. Inleiding / 11
1.1. Aanleiding / 11
1.2. Aanpak van maritieme drugssmokkel in Nederland / 13
1.3. Vanuit een ondermijningsperspectief / 15
1.4. Weerbaarheid / 16
1.5. Gesloten en hechte gemeenschappen / 19
1.6. Probleemstelling / 21
1.7. Methoden van onderzoek / 23
1.7.1. Etnografische dataverzameling / 24
1.7.2. Kennis tussentijds beschikbaar stellen aan de praktijk / 29
1.7.3. Samenwerking met Team Volans en Team Titel V onderzoek / 30
1.7.4. Verslaglegging, analyse en rapportage / 31
1.8. Beperkingen van het onderzoek / 32
1.9. Leeswijzer / 33
2. De visserij in Nederland / 35
2.1. De Nederlandse vloot / 35
2.2. Kottervisserij / 37
2.3. Actuele ontwikkelingen in de visserij / 38
2.3.1. Noordzeeakkoord en klimaatakkoord / 38
2.3.2. Verbod pulsvisserij / 39
2.3.3. Coronamaatregelen / 40
2.3.4. Brexit / 41
2.3.5. Aanlandplicht / 42
2.4. De visafslag / 42
2.5. Visserijgemeenschappen / 43
2.5.1. Vissersidentiteit / 43
2.5.2. Solidariteit en saamhorigheid / 44
2.5.3. Religie / 46
2.5.4. Uiterlijk vertoon / 47
2.6. Beschrijving van de casussen / 47
2.6.1. Voormalig visserseiland Urk / 47
2.6.2. Voormalig visserseiland Wieringen / 50
2.6.3. De haven van IJmuiden / 52
2.7. Resumé / 54
3. Aard en omvang / 55
3.1. Internationaal perspectief / 55
3.1.1. Cocaïne / 56
3.1.2. Cannabis / 57
3.1.3. Heroïne / 58
3.1.4. Synthetische drugs / 58
3.1.5. Omvang internationaal / 58
3.2. De visserij en de drop-off methode / 59
3.3. Crime script ‘aan wal brengen door kottervissers’ / 61
3.3.1. Werving / 63
3.3.2. Regelen schip / 65
3.3.3. Regelen bemanning / 67
3.3.4. Regelen supervisor / 69
3.5.5. Uitvaren / 69
3.3.6. Aan boord brengen / 70
3.3.7. Verbergen / 72
3.3.8. aanmeren, van boord halen en overdracht / 72
3.3.9. Betalingen en witwassen / 74
3.4. Omvang / 75
3.4.1. Smokkel naar Nederland met een kottersvaartuig / 76
3.4.2. Aangespoelde en drijvende drugs in de Noordzee / 78
3.4.3. Nederlandse betrokkenheid in het buitenland / 80
3.5. Resumé / 81
4. Beweegredenen en attitudes / 83
4.1. Redenen voor betrokkenheid / 83
4.1.1. Economische nood / 83
4.1.2. Hebzucht / 85
4.1.3. Via sigaretten- en alcoholsmokkel / 86
4.1.4. Angst en dwang / 87
4.1.5. Via drugsgebruik en de lokale drugsscène / 89
4.1.6. Criminele contacten en families / 90
4.1.7. Verheerlijking criminele subcultuur / 90
4.2. De criminele sleutelfiguren / 91
4.2.1. De criminele visserfamilie / 93
4.2.2. De lokale ronselaar / 94
4.2.3. De connetie met het criminele netwerk / 95
4.2.4. Verwevenheid en samenwerking / 96
4.3. Attitudes / 97
4.4. Attitudes ten opzichte van smokkel en smokkelaars / 98
4.4.1. Afkeurend, maar wel begripvol / 98
4.4.2. De mens wordt van de daad onderscheiden / 99
4.4.3. Stigma / 100
4.4.4. Terughoudendheid in melden bij de overheid / 101
4.4.5. Oneerlijke concurrentie, imagoschade en onverschilligheid / 102
4.5. Attitudes jegens de overheid / 103
4.5.1. Algemene onvrede en negatieve waardering / 103
4.5.2. We lossen het zelf wel op / 105
4.5.3. Onvrede over bejegening / 106
4.5.4. Opportunisme / 106
4.6. Attitudes vanuit de overheid / 107
4.6.1. Moeilijk benaderbaar en lastig / 107
4.6.2. Onbegrip / 108
4.6.3. Erkennning en zelfbescherming / 109
4.7. Resumé / 109
5. Lessen / 111
5.1. Overzicht betrokken overheidsactoren / 111
5.2. Lessen voor de opsporing / 113
5.3. Lessen voor contact leggen / 114
5.3.1. Andere mindset en drempelvrees overkomen / 115
5.3.2. Enige voorkennis van de visserij / 116
5.3.3. Open en oprechte bejegening / 116
5.3.4. Opbouwen van vertrouwen / 117
5.3.5. Wederkerigheid / 118
5.3.6. Contacten via vertegenwoordigers van de sector / 119
5.4. Lessen voor bewustwording / 119
5.5. Lessen voor weerbaarheid / 120
5.5.1. Individuele weerbaarheid / 120
5.5.2. Collectieve weerbaarheid / 121
5.6. Resumé / 124
6. Conclusie en slotbeschouwing / 127
6.1. Beantwoording van de onderzoeksvragen / 127
6.1.1. Aard / 127
6.2.1. Indicaties van de omvang / 129
6.1.3. Actoren / 131
6.1.4. Beweegredenen / 132
6.1.5. Attitudes / 133
6.1.6. Lessen / 135
6.2. Bevindingen in perspectief / 137
6.3. Reflectie op bijdrage aan de praktijk / 140
Bronnen / 143
Bijlage A: Leden begeleidingscommissie / 161
Bijlage B: Overzicht visafslagen / 162
Bijlage C: Overzicht visserijgemeenschappen / 163
Bijlage D: Overzicht open bronnen drugsvondsten / 164
Gebruikte open bronnen: / 164
Leden Redactieraad Programma Politie & Wetenschap / 175
Uitgaven in de reeks Politiekunde / 177
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
