Kort begrip van enige civielrechtelijke leerstukken

Woord vooraf / V
Afkortingenlijst / XIII
Lijst van verkort aangehaalde werken / XV

Hoofdstuk 1
Objectief en subjectief recht / 1
1.1 Objectief tegenover subjectief recht / 1
1.2 De verschillende betekenissen van ‘objectief’ / 2
1.3 Objectieve vermogensrechten / 2
1.4 Bevoegdheid / 3
1.4.1 Subjectief recht en bevoegdheid / 3
1.4.2 Subjectief recht en bevoegdheid onlosmakelijk verbonden / 5
1.4.3 Misbruik van bevoegdheid / 6
1.5 Goederen en zaken object van vermogensrechten / 6
1.6 Absolute en relatieve werking / 7

Hoofdstuk 2
Rechtshandeling, wil en verklaring / 9
2.1 Rechtsfeit en rechtshandeling / 9
2.2 Wilsrechten / 10
2.3 Wil en verklaring nader bezien / 11
2.4 Handelings- en wilsonbekwaam / 13
2.5 Vorm van de verklaring / 15
2.6 Werking van de verklaring / 16
2.7 Wil, verklaring en vertrouwen (art. 3:35 BW) / 17
2.8 Verklaring en ‘derde’ (art. 3:36 BW) / 18

Hoofdstuk 3
Causale en abstracte rechtshandelingen / 21
3.1 Onderliggende en uitvoeringshandelingen / 21
3.2 Het causale karakter van de levering / 22
3.3 De eis van een geldige causa geldt niet voor alle uitvoeringshandelingen / 26
3.4 Betalingstransactie / 27
3.5 Aanvullen en wijzigen van een overeenkomst / 27
3.6 Afstand van een huwelijksgoederengemeenschap / 28
3.7 Schuldoverneming / 29
3.8 Afstand van een vorderingsrecht, schuldvernieuwing / 31
3.9 Volmacht / 31

Hoofdstuk 4
Hoofdelijkheid / 35
4.1 Hoofdelijke verbondenheid / 35
4.2 De verhouding tussen schuldeiser en hoofdelijk verbonden schuldenaars / 36
4.2.1 Ontstaan van hoofdelijkheid / 36
4.2.2 Hoofdelijkheid in geval van ondeelbaarheid / 36
4.2.3 Hoofdelijkheid op grond van de wet / 37
4.2.4 Hoofdelijkheid op grond van gewoonte of rechtshandeling / 38
4.2.5 Einde van hoofdelijkheid / 39
4.2.6 Uitstel van betaling / 41
4.2.7 Vernietiging van de overeenkomst / 41
4.3 Verhouding van hoofdelijk verbonden schuldenaars onderling / 41
4.3.1 Bijdrage naar ieders aandeel / 41
4.3.2 Bijdrage naar de onderlinge verhouding van de schuldenaars / 42
4.4 Eigen verhaal / 42
4.5 Subrogatie / 43

Hoofdstuk 5
Nakoming door een derde / 45
5.1 Betalen is nakomen / 45
5.2 Nakoming door een derde ook tegen de wil van de schuldeiser / 46
5.3 Bewustheid de schuld van een ander te voldoen / 46
5.4 Betaling door een derde in opdracht van de schuldenaar / 47
5.5 Afgekorte betaling / 47
5.6 Derdenbeslag / 47
5.7 Wissel en cheque / 47
5.8 Documentair krediet / 48
5.9 Bankgarantie / 49
5.10 Subrogatie / 50

Hoofdstuk 6
Niet-nakomen van een verbintenis / 53
6.1 Veel voorkomende begrippen / 53
6.2 Vorderingen van de schuldeiser / 56
6.3 Bevoegdheden van de schuldeiser / 57
6.4 Verzuim en ingebrekestelling / 58
6.4.1 Verzuim / 58
6.4.2 Verzuim door ingebrekestelling / 59
6.4.3 Verzuim zonder ingebrekestelling / 59
6.5 Nakoming mogelijk of blijvend onmogelijk / 61
6.6 Vorderingen van de schuldeiser, nakoming en schadevergoeding in verband met niet-nakoming / 61
6.6.1 Nakoming en vormen van te vergoeden schade / 61
6.6.2 Verdere gevolgen van intreden van verzuim / 65

Hoofdstuk 7
Ontbinding / 69
7.1 Bevoegdheid tot ontbinding / 69
7.2 Verbintenis- en goederenrechtelijke gevolgen / 70
7.3 Ontbinding, tekortkoming en verzuim / 71
7.4 Wijze van ontbinding / 74
7.5 Geen terugwerkende kracht, ongedaanmaking / 75
7.6 Ontbinding en schadevergoeding / 76
7.7 Ontbinding en opschorting / 77
7.8 Recht van reclame / 77
7.8.1 Recht van reclame, een bijzondere vorm van ontbinding / 77
7.8.2 Recht van reclame, zakelijke werking / 78
7.8.3 De zaak moet nog in de oorspronkelijke staat verkeren / 79
7.8.4 Vervaltermijnen / 80

Hoofdstuk 8
Nulliteiten / 81
8.1 Nulliteiten, nietig- en vernietigbaarheid / 81
8.2 Nietigheid van rechtshandelingen; nietig of vernietigbaar / 81
8.3 Bekrachtiging van nietige rechtshandelingen / 83
8.4 Toestemming van een derde als voorwaarde voor werking / 84
8.5 Gedeeltelijke nietigheid / 85
8.6 Vernietigbaarheid; beschermende strekking / 85
8.7 Wilsgebreken en dwaling / 87
8.8 Pauliana / 89
8.9 De wijzen van vernietiging / 89
8.10 Bevestiging / 90
8.11 Voorkomen van vernietiging / 91

Hoofdstuk 9
Overdracht door levering / 93
9.1 Verbintenis tot geven, titel van overdracht / 93
9.2 Levering bewerkstelligt overdracht / 93
9.3 Levering rechtshandeling en formaliteit / 94
9.4 Akte / 94
9.5 Overdraagbaarheid / 95
9.6 De leveringshandeling / 96
9.7 Levering van onroerende zaken en andere registergoederen / 97
9.7.1 Levering bij akte en inschrijving in registers / 97
9.7.2 De tot levering van een registergoed bestemde akte / 97
9.7.3 Inhoud van obligatoire overeenkomst en leveringsakte verschilt / 98
9.7.4 Verdere in de akte op te nemen gegevens / 99
9.7.5 Tijdstip van verlijden van de akte, rang van de inschrijvingen / 99
9.8 Levering van roerende zaken / 99
9.8.1 De zaak is in de macht van de vervreemder / 99
9.8.2 Verschaffing van bezit door een tweezijdige verklaring / 100
9.8.3 Levering van een roerende zaak door een beschikkingsonbevoegde / 100
9.9 Levering van vorderingen / 101
9.9.1 Cessie, cedent, cessionaris en debitor-cessus / 101
9.9.2 Akte van cessie / 101
9.9.3 Openbare cessie, mededeling vereist / 101
9.9.4 Stille cessie / 102
9.9.5 Verrekening na cessie / 103
9.10 Levering rechten aan order en toonder / 105
9.11 Levering van een goed niet behorend tot de genoemde categorieën / 105
9.12 Levering van een aandeel in een goed / 106
9.13 Levering van een toekomstig goed / 107
9.13.1 Relatief en absoluut toekomstig / 107
9.13.2 Vestigen van een beperkt recht op een toekomstig goed / 107
9.13.3 Levering onder voorwaarde van verkrijging door de vervreemder / 108
9.13.4 Geen afwijkende leveringshandelingen / 109
9.13.5 Faillissement van de vervreemder blokkeert levering bij voorbaat / 109
9.14 Levering onder voorwaarde / 109
9.14.1 De levering verschaft een voorwaardelijk recht / 109
9.14.2 Levering onder opschortende voorwaarde / 110
9.14.3 De positie van een verkrijger onder opschortende voorwaarde / 110

Hoofdstuk 10
Bescherming derde-verkrijger / 113
10.1 Levering en overdracht / 113
10.2 Titelgebrek en beschikkingsonbevoegdheid / 113
10.3 Titelgebrek / 116
10.4 Goede trouw, toedoen- en nadeelvereiste / 117
10.5 Roerende zaak (art. 3:86 lid 1 BW) / 118
10.6 Cultureel erfgoed / 121
10.7 Registergoed / 122
10.8 Vordering op naam / 123
10.9 Recht aan toonder of order / 123

Hoofdstuk 11
Overgang van vorderingen en schulden / 127
11.1 Inleiding; algemene opmerkingen / 127
11.1.1 Het begrip vordering / 127
11.1.2 Nevenrechten / 128
11.1.3 Verweermiddelen / 129
11.1.4 Cessie / 129
11.2 Liquide maken van illiquide middelen / 131
11.2.1 Kredietverlening / 132
11.2.2 Factoring / 133
11.2.3 Securitisatie / 134
11.3 Subrogatie / 134
11.4 Schuldoverneming / 136
11.5 Kwalitatieve rechten en verplichtingen / 137
11.5.1 Overgang van kwalitatieve rechten en verplichtingen / 137
11.5.2 Kwalitatieve rechten / 138
11.5.3 Kwalitatieve verplichtingen / 139

Hoofdstuk 12
Misbruik van bevoegdheid / 141
12.1 Voorbeelden van misbruik van bevoegdheid / 141
12.2 De twee gezichten van misbruik van bevoegdheid / 142
12.3 Misbruik van bevoegdheid in art. 3:13 lid 1 BW / 143
12.4 Misbruik van bevoegdheid buiten het vermogensrecht / 146
12.5 Misbruik van bevoegdheid en beperkende werking van redelijkheid en billijkheid / 146
12.6 Art. 3:13 BW, de maatstaven / 147
12.7 Misbruik en hinder / 148
12.8 Niet voor misbruik vatbare bevoegdheden / 149

Hoofdstuk 13
Vereniging: natrekking, vermenging en zaaksvorming / 151
13.1 Algemene aspecten van vereniging / 151
13.2 Een nagetrokken zaak wordt bestanddeel / 152
13.3 Een zaak wordt bestanddeel / 154
13.4 Bestanddeel verliest haar identiteit / 155
13.5 Bestanddeel is geen zaak / 156
13.6 Tenietgaan van eigendom van bestanddeel / 156
13.7 Verlies van een beperkt recht als gevolg van natrekking / 157
13.8 Eigendom van de verenigde zaak / 158
13.8.1 Verlies en verkrijging van eigendom / 158
13.8.2 Hoofdzaak of nieuwe zaak, de maatstaven / 159
13.8.3 Roerende zaak verenigd met onroerende, verkrijging van eigendom / 159
13.9 Vermenging / 160
13.10 Zaaksvorming / 161

Jurisprudentieregister / 165
Trefwoordenregister / 169
Wetsartikelenregister /177