De erfrechtelijke positie van informeel samenwonenden

Lijst met gebruikte afkortingen VII

1 Inleiding 1
1.1 Aanleiding 1
1.2 Onderzoeksvragen 3
1.3 Methodologie en opbouw 4

2 Gehuwden, geregistreerde partners en informeel samenwonenden in het Nederlandse erfrecht 7
2.1 De erfrechtelijke positie van de langstlevende echtgenoot/geregistreerde partner 7
2.1.1 Het versterferfrecht 7
2.1.2 Het testamentaire erfrecht 9
2.1.3 De ‘andere wettelijke rechten’ 10
2.1.4 De erfrechtelijke positie van de langstlevende echtgenoot/geregistreerde partner in rechtshistorisch perspectief: van een achtergestelde naar een vooraanstaande positie 14
2.2 De erfrechtelijke positie van de langstlevende informele samenwoner 16
2.2.1 Informeel samenwonen: maatschappelijk fenomeen en begripsbepaling 16
2.2.2 Het versterferfrecht 20
2.2.3 Het testamentaire erfrecht 20
2.2.4 De ‘andere wettelijke rechten’ 22
2.2.5 De samenlevingsovereenkomst 24
2.2.6 Informeel samenwonenden en andere bij overlijden werkende wettelijke regelingen: de Successiewet 1956 en de Algemene nabestaandenwet 25
2.2.6.1 De Successiewet 1956 25
2.2.6.2 De Algemene nabestaandenwet 27

3 Discussies in de literatuur omtrent de erfrechtelijke positie van informeel samenwonenden 31
3.1 Voorstanders van een verbeterde wettelijke erfrechtelijke regeling voor informeel samenwonenden 31
3.2 Tegenstanders van een verbeterde wettelijke erfrechtelijke regeling voor informeel samenwonenden 37

4 De positie van informeel samenwonenden in het Oostenrijkse, Engelse-Welshe en Sloveense erfrecht 39
4.1 Inleiding 39
4.2 Oostenrijk 39
4.3 Engeland en Wales 47
4.4 Slovenië 56

5 Naar een verbeterde wettelijke erfrechtelijke regeling voor informeel samenwonenden 63
5.1 Analyse van het maatschappelijke en juridische kader van het informeel samenwonen 63
5.2 Betere voorlichting als alternatief voor wetgeving? 69
5.3 Buitenlandse regelingen als inspiratiebronnen voor de Nederlandse wetgever? 70

6 Slotbeschouwing en aanbevelingen 75

Geraadpleegde literatuur 79
Geraadpleegde jurisprudentie 87
Geraadpleegde parlementaire stukken en overige bronnen 89

Bijlage I: Aangehaalde artikelen uit de Oostenrijkse wetgeving (WEG en ABGB) 91
Bijlage II: Aangehaalde artikelen uit de Engels-Welshe wetgeving (Inheritance Act 1975 en Administrations Act 1925) 97
Bijlage III: Aangehaalde artikelen uit de Sloveense wetgeving (ZD) 111