De OR in 153 vragen en antwoorden

Inleiding 13

1 De instelling van een OR of PVT 15
1 Wanneer is een ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) verplicht? 15
2 Hoeveel mensen kunnen plaatsnemen in de OR of PVT? 15
3 Mag de werkgever de OR meteen ontbinden wanneer er minder dan 50 werknemers zijn? 16
4 Wie kunnen zitting nemen in de OR? 17
5 Hoe lang is de zittingsduur van de OR? 17
6 Hoe gaat het instellen van een OR in zijn werk? 18
7 Is de instelling van een OR verplicht bij een bedrijf met meerdere bv’s of vestigingen? 18

2 OR-verkiezingen 19
8 Hoe organiseert u OR-verkiezingen? 19
9 Wie kunnen hun stem uitbrengen bij OR-verkiezingen? 20
10 Wie kan zich kandidaat stellen voor de OR? 20
11 In hoeverre heeft een uitzendkracht stemrecht bij het bedrijf waaraan hij is uitgeleend? 20
12 Hoe organiseert u de stemming? 21
13 Wat doet u als er te weinig kandidaten zijn? 23
14 Hoe overtuigt u uw collega’s om in de OR zitting te nemen? 23
15 Wanneer is het goed om met kiesgroepen te werken? 23
16 Wanneer moeten tussentijdse verkiezingen gehouden worden? 24
17 Hoe verlopen digitale OR-verkiezingen? 24

3 De organisatie van de medezeggenschap 27
18 Heeft ons (internationale) concern een centrale ondernemingsraad (COR) nodig? 27
19 Wanneer wordt het lidmaatschap van de COR beëindigd? 28
20 Is een Europese OR (EOR) verplicht? 28
21 Welke bevoegdheden heeft de EOR? 29
22 Wat is een commissie? 29
23 Hoe wordt een commissie samengesteld? 31
24 Welke bevoegdheden heeft een commissie? 31
25 Hoe richt u een commissie op? 32
26 Geldt de WOR voor alle sectoren? 32
27 Wanneer heeft de OR het recht om een commissaris voor te dragen? 34
28 Hoe kan de OR een geschikte kandidaat-commissaris vinden? 35

4 De werkwijze van de OR 37
29 Is een OR-reglement verplicht? 37
30 Wat staat er in een reglement? 37
31 Wie worden voorzitter en secretaris? 38
32 Welke taken hebben de voorzitter en de secretaris? 38
33 Heeft uw OR recht op ondersteuning? 39
34 Hoe komt uw OR aan een ambtelijk secretaris? 39
35 Welke taken heeft de ambtelijk secretaris? 39
36 Zijn de overlegvergaderingen van de OR en bestuurder openbaar? 40
37 Hoe krijgt de OR een onderwerp op de agenda met de bestuurder? 40
38 Zijn de notulen van de overlegvergadering openbaar? 40
39 Op welke faciliteiten heeft uw OR recht? 41
40 Hoeveel uur krijgt een OR-lid voor het ondernemingsraadswerk? 41
41 Wat heeft de OR aan de vakbond? 42

5 Communicatie met de achterban 43
42 Is een OR-jaarverslag verplicht? 43
43 Wat staat er in een OR-jaarverslag? 43
44 Hoe maakt u een leesbaar OR-jaarverslag? 43
45 Hoe kan de OR de achterban bereiken? 45
46 Wat moet de OR voor de achterban doen? 45
47 Wat doet de OR met individuele vragen vanuit de achterban? 45
48 Heeft de OR een mandaat nodig van de achterban? 46

6 De bevoegdheden 47
49 Wat is het adviesrecht? 47
50 Over welke onderwerpen heeft de OR adviesrecht? 47
51 Wat is een belangrijk voorgenomen besluit? 48
52 De bestuurder wil wel overleggen, maar nog geen advies vragen. Wat nu? 48
53 Wat is het primaat van de politiek? 48
54 Wat kan de OR doen als de bestuurder zich niet aan het advies houdt? 49
55 Wat is het instemmingsrecht? 49
56 Hoe ziet een instemmingsprocedure eruit? 50
57 Moet u (te) snel instemming geven? 51
58 Wat kunt u doen als de bestuurder zich niet aan het instemmingsrecht houdt? 51
59 Wat is het initiatiefrecht? 51
60 Hoe maakt u optimaal gebruik van uw initiatiefrecht? 52
61 Hoe maakt u een initiatiefvoorstel? 52
62 Wat is het informatierecht? 53
63 Wat doet u als de bestuurder geen informatie wil geven? 53
64 Wanneer heeft een OR-lid ontslagbescherming? 54

7 Scholingsrecht 55
65 Hoe zien de scholingsrechten van OR- en commissieleden eruit? 55
66 Mag de OR een extern adviseur inhuren? 55
67 Wie betaalt de rekening van de adviseur/ het opleidingsinstituut? 56
68 Hoe vindt u een goed scholingsinstituut? 56
69 Wat is SCOOR - RMZO? 57
70 Hoe weet u of u niet te veel betaalt voor de scholing? 57

8 Het overleg met de bestuurder 59
71 Hoe vaak overlegt de OR met de bestuurder? 59
72 Hoe bereidt de OR de overlegvergadering voor? 59
73 Wie stelt de agenda van de overlegvergadering op? 60
74 Wie zit de overlegvergadering voor? 60
75 Wat is het ‘artikel 24 overleg’? 60
76 Is de overlegvergadering openbaar? 60
77 Wat is een ondernemingsovereenkomst? 61
78 Wat staat er in een ondernemingsovereenkomst? 61

9 Conflicten 63
79 De bestuurder houdt zich niet aan de afspraken. Wat nu? 63
80 De bestuurder negeert de WOR. Wat nu? 63
81 Hoe lost u conflicten met de bestuurder op? 64
82 Hoe kunt u de relatie met de bestuurder verbeteren? 64
83 Wat is de functie van de Bedrijfscommissie? 65
84 Wanneer doet de ondernemingskamer een uitspraak? 66
85 Waar let de kantonrechter op? 66
86 Wanneer is een advocaat verplicht? 66
87 Wie betaalt de procedure van de OR? 66
88 Wat is de rol van de OR bij de klokkenluidersregeling? 67

10 Arbeidsvoorwaarden 69
89 Kan de OR afspraken maken over arbeidsvoorwaarden? 69
90 Welke bevoegdheden heeft de OR als de directie een onkostenregeling wil wijzigen? 70
91 Wat is het doel en de inhoud van een cao? 71
92 Wat kan de OR doen als de bestuurder zich niet houdt aan de cao? 72
93 Waar moet de OR op letten bij een nieuw personeels-regelingenboek? 73
94 Wat is de rol van de OR bij de werkkostenregeling? 74
95 Kan de bestuurder de vergoedingen wijzigen omdat de belastingregels veranderen? 74
96 Kan de bestuurder zomaar functiewaardering invoeren? 75
97 Wat heeft de OR te zeggen over functiewaardering? 76
98 Kan de bestuurder zomaar een (ander) beloningssysteem invoeren? 77
99 Welke rol speelt de OR bij een winstdelingsregeling? 77
100 Welke rol speelt de OR bij pensioenen? 78
101 Kunnen in een organisatie meerdere cao’s gelden? 78
102 Wat is de rol van de OR bij topbeloningen? 79

11 Arbeidstijden 81
103 Wat staat er in de Arbeidstijdenwet? 81
104 Wat zijn de belangrijkste grenzen van de Arbeidstijdenwet? 81
105 Gaat de Arbeidstijdenwet boven de cao? 82
106 Welke bevoegdheden heeft de OR bij wijziging 82 van arbeidstijden?
107 Waar moet de OR op letten bij de beoordeling van roosters? 83
108 De directie wil dat medewerkers in ander rooster gaan erken. Kan dat zomaar? 83
109 Een aantal medewerkers wil korter werken. Mag dat? 83
110 Kan de bestuurder verlof- of vakantiedagen verminderen? 85
111 Wat is overwerk? 85
112 Wat is een jaarrooster? 86
113 Wat hebben werktijden te maken met de wens van flexibilisering van bedrijven? 87
114 Wat zijn consignatiediensten? 88

12 Personeelsbeleid 89
115 Welke rol speelt de OR bij personeelsbeleid? 89
116 Waar moet de OR op letten bij de invoering van bedrijfskleding? 90
117 Waar let de OR op bij beoordelingsgesprekken en functioneringsgesprekken? 90
118 Welke rol heeft de OR bij het werkoverleg? 91
119 Waar let de OR op bij het aanstellingsbeleid? 92
120 Kunnen de eigen medewerkers claimen eerst op een vacature te mogen solliciteren? 93
121 Wat is duurzame inzetbaarheid? 93

13 Privacy 95
122 Waar let de OR op bij een e-mail-/internetprotocol? 95
123 Kunnen werknemers hun eigen personeelsgegevens inzien? 96
124 De directie wil een ‘volgsysteem’ voor de werknemers. Hoe zit dat? 96
125 Waar moet de OR op letten bij het installeren van camera’s? 97

14 Arbeidsomstandigheden 99
126 Welke bevoegdheden heeft de OR of VGWM-commissie bij arbeidsomstandigheden? 99
127 Waar staan de arboregels? 101
128 Welke bevoegdheden heeft de OR bij de risico- inventarisatie en -evaluatie (RI&E)? 102
129 Wie betaalt mijn veiligheidsschoenen? 102
130 Hoe pakt de OR slechte arbeidsomstandigheden aan? 102
131 Wat kan de OR van de arbodienst verwachten? 102
132 Wat is een preventiemedewerker? 103
133 Wat is en wat kan de OR met een arbocatalogus? 104
134 Welke momenten zijn van belang in de arbocyclus? 104
135 Wat heeft de OR aan de Nederlandse Arbeidsinspectie? 105
136 Wat heeft de OR te zeggen over ziekteverzuim- en re-integratiebeleid? 105
137 Wat zijn de belangrijkste bepalingen in de Arbowet? 106
138 Waar kan de OR op letten bij thuiswerken? 107
139 Hoe kan de OR samenwerken met de bedrijfsarts? 108
15 Reorganisatie/fusie 109
140 Binnen hoeveel tijd moet de OR advies uitbrengen? 109
141 Hoe lang geldt de plicht tot geheimhouding? 110
142 Wat is ‘collectief ontslag’? 111
143 Wanneer schakelt de OR de vakbond in bij een reorganisatie? 111
144 Hoe pakt de OR een reorganisatie aan? 112
145 Wat is de rol van de OR bij een doorstart van de 1onderneming? 112
146 De OR wil meepraten over de nieuwe organisatie. Kan dat? 113
147 Mag de directie al ontslag aanvragen terwijl de OR net de adviesaanvraag heeft ontvangen? 113
148 Kan de OR bij een fusie met de ‘andere OR’ overleggen? 113
149 Wat kan de OR doen als het bedrijf in de verkoop gaat? 114
150 Wanneer schakelt de OR de vakbond in bij een fusie? 114
151 Verdwijnt de OR bij een overname of fusie? 114
152 Wanneer wordt een sociaal plan afgesloten? 115
153 Wat staat er in een sociaal plan? 115

Bijlage 1 Vergelijking CAO- of OR-afspraken 117
Bijlage 2 Onderwerpen in bedrijfsregelingen 119
Bijlage 3 Onderwerpen in model sociaal plan 123
Bijlage 4 Checklist ARBO 125
Bijlage 5 Checklist verkiezingen organiseren 129
Bijlage 6 Wet op de ondernemingsraden (WOR) 131
Bijlage 7 Adressen 179
Bijlage 8 Afkortingen 185

Over de auteurs 187
Register 189