Bindende werking van private normen en regels in het privaatrechtelijk bouwrecht

1 Inleiding
1.1 Uit het leven gegrepen 1
1.2 Focus 3
1.3 Vraagstelling 6
1.4 Doelgroep 7
1.5 Opbouw 8
1.6 Methodologische verantwoording 9

2 Bindende werking van private regels en normen van technische en vakinhoudelijke aard
2.1 Inleiding 11
2.2 Bindende werking van technische of vakinhoudelijke private normen en regels in een contractuele verhouding 11
2.2.1 Bindende werking van technische private normen in een contractuele verhouding 12
2.2.1.1 Bindende werking van een private technische norm in een contractuele verhouding zonder de schakel van een besluit van een (branche) organisatie of een certificaat 13
2.2.1.2 Bindende werking van een technische private norm in een contractuele verhouding via de schakel van een besluit van een (branche) organisatie 39
2.2.1.3 Bindende werking van een technische private norm in een contractuele verhouding via de schakel van een certificaat 41
2.2.1.4 Enkele lijnen 42
2.2.2 Bindende werking van technische of vakinhoudelijke private regels, niet zijnde technische normen, in een contractuele verhouding 44
2.2.2.1 Bindende werking van een private technische of vakinhoudelijke regel in een contractuele verhouding via de schakel van een besluit van een (branche) organisatie 44
2.2.2.2 Bindende werking van een private technische of vakinhoudelijke regel in een contractuele verhouding via de schakel van een certificaat 47
2.2.2.3 Bindende werking van een private technische of vakinhoudelijke regel in een contractuele verhouding zonder de schakel van een besluit van een (branche) organisatie of een certificaat 51
2.2.2.4 Enkele lijnen 63
2.3 Bindende werking van technische of vakinhoudelijke private normen en regels in een buitencontractuele verhouding 65
2.3.1 Bindende werking van private technische normen in een buitencontractuele verhouding 65
2.3.1.1 Bindende werking van een private technische norm in een buitencontractuele verhouding via de schakel van een besluit van een (branche) organisatie 66
2.3.1.2 Bindende werking van een private technische norm in een buitencontractuele verhouding via de schakel van een certificaat 69
2.3.1.3 Bindende werking van een private technische norm in een buitencontractuele verhouding zonder de schakel van een besluit van een (branche) organisatie waarbij geadresseerde aangesloten is of een certificaat 70
2.3.2 Bindende werking van private technische regels niet zijnde technische normen in een buitencontractuele verhouding 75
2.3.2.1 Bindende werking van private technische regels niet zijnde technische normen in een buitencontractuele verhouding via de schakel van een besluit van een (branche) organisatie 75
2.3.2.2 Bindende werking van private technische regels niet zijnde technische normen in een buitencontractuele verhouding via de schakel van een verleend certificaat 76
2.3.2.3 Bindende werking van een private technische regel in een buitencontractuele verhouding zonder schakel van een besluit van een (branche) organisatie of een certificaat 83

3 Bindende werking van private regels over behoorlijk professioneel gedrag
3.1 Bindende werking van private regels over behoorlijkheid in een contractuele verhouding 100
3.1.1 Bindende werking van een private regel over behoorlijkheid in een contractuele verhouding via de schakel van een besluit van een (branche) organisatie 101
3.1.2 Bindende werking van een private regel over behoorlijkheid in een contractuele verhouding zonder de schakel van een besluit van een (branche) organisatie of certificaat 113
3.1.3 Tussenconclusie 116
3.2 Bindende werking van private regels over behoorlijkheid in een buitencontractuele verhouding 117
3.2.1 Bindende werking van een private regel over behoorlijkheid in een buitencontractuele verhouding via de schakel van een besluit van een (branche) organisatie 117
3.2.2 Bindende werking van een private regel over behoorlijkheid in een buitencontractuele verhouding zonder de schakel van een besluit van een (branche) organisatie 119
3.2.3 Tussenconclusie 120

4 Analyse: factoren die afgaand op jurisprudentie bindende werking van private regels bepalen
4.1 Inleiding 121
4.2 Invloed die uitgaat van de procesrechtelijke context 122
4.3 Invloed van de inhoud van regels: expertise, aansluiting bij ‘state of art’ en vertrouwen 128
4.4 De aard van de rechtsverhouding: contractueel of buitencontractueel 131
4.5 Gevolgen van verlening van bindende kracht aan de private regel bij of krachtens de wet 133
4.5.1 Binding aan een private regel bij of krachtens de wet 133
4.5.2 Beïnvloeding van bindende kracht van een private regel door een niet-bindend rechtsoordeel van een bestuursorgaan 134
4.5.3 Invloed van bindende kracht van een private regel bij of krachtens de wet in publiekrechtelijke verhoudingen op bindende werking in privaatrechtelijke verhoudingen 135
4.6 Relatie met open normen in de wet 137
4.7 Representativiteit en consensus 140
4.8 Zelfbinding 143
4.9 Private regels als gewoonterecht of als uitdrukking van rechtsovertuigingen? 146
4.9.1 Private regels als gewoonterecht? 146
4.9.1.1 Private regels als gewoonterecht in contractuele verhoudingen 146
4.9.1.2 Private regels als gewoonterecht in buitencontractuele verhoudingen 148
4.9.1.3 Navolging van technische normen als gewoonterecht, ongeacht de verhouding 149
4.9.2 Private regels als uitdrukking van rechtsovertuigingen? 149
4.10 Kwaliteit en kenbaarheid van de private regelgeving 151
4.10.1 Behoorlijke bekendmaking van private regels 152
4.10.1.1 Relevantie van behoorlijke bekendmaking 152
4.10.1.2 Of een geadresseerde geacht kan worden op de hoogte te zijn van een private regel die niet vrij toegankelijk is 153
4.10.1.3 Belang van bescherming van de zwakkere partij door een private regel, ook als die niet vrij toegankelijk is 155
4.10.1.4 Profijt 156
4.10.2 Kwaliteit van private regels 156

5 Slotbeschouwing
5.1 Inleiding 159
5.2 Beperkingen van de jurisprudentie-analyse 160
5.3 Factoren die bindende werking van private regels bepalen 160
5.3.1 Voorbehoud: invloed van de procesrechtelijke context 160
5.3.2 Technische expertise 161
5.3.3 Zelfbinding 162
5.3.4 Acceptatie van de regel door alle betrokkenen 163
5.3.5 Relatie met wetgeving en overheidsbetrokkenheid 164
5.3.6 Private regels als gewoonterecht of als uitdrukking van de heersende rechtsovertuiging 165
5.3.7 Kenbaarheid en inhoudelijke kwaliteit van private regels 165
5.4 Legitimiteit van bindende werking van private regels die niet voortvloeit uit de wet en niet is overeengekomen 166
5.5 Toekomstperspectief: wat gebeurt er met private regels onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen 169
5.5.1 Inleiding 169
5.5.2 Het overdrachtsdossier en private regels 171
5.5.2.1 Waarover het overdrachtsdossier gaat 171
5.5.2.2 Het overdrachtsdossier en ontwikkeling van private regels 172
5.5.3 Aangescherpte aansprakelijkheid. gewijzigde waarschuwingsplicht van de aannemer en private regels 182
5.5.3.1 Aangescherpte aansprakelijkheid 182
5.5.3.2 Gewijzigde waarschuwingsplicht 185
5.5.3.3 Aangescherpte aansprakelijkheid, gewijzigde waarschuwingsplicht en ontwikkeling van private regels 186
5.5.4 De rol van de kwaliteitsborger en gevolgen voor de contractuele verhouding 195
5.5.4.1 Rol van de kwaliteitsborger: wettelijke geconditioneerde zelfregulering 195
5.5.4.2 Gevolgen van kwaliteitsborging voor de contractuele verhouding tussen opdrachtgever en aannemer 197
5.5.5 De Wkb en private regels: de balans opgemaakt 204
5.6 Terugblik: belangrijke lijnen 207

Lijst van geraadpleegde literatuur 209
Lijst van geraadpleegde jurisprudentie 215
Lijst van geïnterviewde arbiters Raad van Arbitrage in bouwgeschillen 219
Dankwoord 221