Luisteren, we doen het de hele dag door en denken er nauwelijks bij na. Maar wat als je je bewust wordt van hoe je luistert? In je werk, naar je klanten, collega's en in zakelijke en persoonlijke relaties? Wat als je jouw luistercapaciteit kunt vergroten met als resultaat: meer energie, beter contact, betere samenwerking, meer verbinding en een enorme creatiekracht?
De meest genoemde eigenschap waarin leiders tekort schieten is luisteren. Dat is opmerkelijk, omdat juist voor leiders deze eigenschap belangrijk is om hun functie uit te oefenen. Wat zou er gebeuren als zij beter leerden luisteren? Organisaties zouden beter functioneren. Ook de professionals binnen die organisaties zouden meer tot hun recht komen.
Mijn boek is met name voor professionele luisteraars, mensen die in hun werk goed moeten kunnen luisteren, die veel communiceren met andere mensen. Zoals leidinggevenden in organisaties, artsen, callcentermedewerkers of politici. Luisteren is een vaardigheid die je je leven lang kunt verbeteren. Dat kan omdat luisteren vele lagen heeft. Op alle niveaus kun je luisterproblemen overwinnen.
Luisteren is niet makkelijk
In het boek ga ik uitgebreid in op de oorzaken van luisterproblemen. En geef er ook structurele oplossingen voor. Hiervoor betreed ik uiteenlopende wetenschapsterreinen, maar ook de meer experimentele of holistische disciplines komen aan bod.
Het is niet per se eenvoudige kost. Dat kan ook niet, want luisteren is niet gemakkelijk. Het ingewikkelde is namelijk dat je bij luisteren onder andere:
- je eigen (onbewuste) overtuigingen blootlegt
- jouw angsten aangaat
- jouw belangen helder op tafel durft te leggen
En in al deze onderdelen kun je beter worden. Soms met veel frustratie omdat je weer in je automatische patronen schiet. En soms met intense vreugde, omdat jullie in co-creatie tot een vernieuwende oplossing kwamen.
Ik beschrijf veel meer een landkaart dan een routekaart. Een routekaart zegt tegen je, hoe je van A naar B moet gaan. Een landkaart bevat het totale reisgebied. Maar of jij de bossen van je onderbewuste in gaat, de woestijn waar je stil wordt of het gebergte waar je je rotsvaste overtuigingen tegenkomt, dát is aan jou. Je vindt er veel toepassingen, maar het is aan jou om ze toe te passen waar het moeilijk wordt. Niemand kan jou dwingen. Het is telkens een overwinning op jezelf, telkens een stap op weg naar verdiept persoonlijk leiderschap.
Oorzaken en oplossingen bij luistermoeilijkheden
In dit boek zul je veel over jezelf leren. Naar jezelf luisteren is de beste basis om in contact te gaan met anderen en met de uitdagingen in de wereld. Want als je tijdens een gesprek goed naar jezelf luistert, weet je bijvoorbeeld of een emotie van een ander is of alleen van jou, of dat jullie elkaars emoties door elkaar halen.
Door beter naar jezelf te luisteren ben je ook beter bestand tegen de uitdagingen die de huidige tijd ons stelt. Zo kun je veel sneller signalen van een burn-out herkennen. Je weet wat zich in je afspeelt als je luistert naar je lichaamssignalen. Hoe eerder je signalen van stress herkent, hoe meer tijd je hebt om de oorzaken te verhelpen.
De essentie van dit boek is dus dat je via luisteren het contact verdiept en daardoor meer in verbinding staat met jezelf, met anderen en met alles wat er om je heen speelt. Jouw persoonlijk leiderschap staat daarin centraal. Stapsgewijs leer je op meerdere niveaus te luisteren. Dat gaat goed, zolang er geen belemmeringen zijn voor die inkomende luisterstroom. In dit boek kom je tal van belemmeringen tegen. Ik noem ze ruis. Je leert ook, hoe je met die ruis om kunt gaan.
In mijn werk en leven onderscheid ik zeven soorten ruis. Vandaar dat ik ook zeven niveaus beschrijf waarop je kunt luisteren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de ruis van je energietekort. Als je door welke oorzaak ook te weinig energie hebt, kun je niet volledig naar een ander luisteren. Je luistert dan veel meer naar jezelf om het energietekort aan te vullen. Dit is het eerste luisterniveau, zelfgericht luisteren. Of wat doe je als iemand plotseling heftige emoties uit? De ruis van je angst voor die emoties kan je dan belemmeren om empathisch te luisteren. Elk van de zeven soorten ruis die ik onderscheid, hoort in het model bij een specifiek niveau van luisteren.
Op elk niveau kun je vanuit drie gerichtheden luisteren: vanuit jezelf, vanuit de ander of vanuit het grotere geheel. Door op een luisterniveau te schakelen van jezelf, via de ander, naar het grotere geheel, los je de ruis op dat niveau op.
De beloning
En hoewel luisteren veel moed kost, levert het je nog veel meer op. Op de zeven luisterniveaus vind je telkens een beloning:
1. Zelfgericht luisteren naar jouw energieniveau geeft je meer energie.
2. Dubbelgericht luisteren naar jouw gerichtheid zorgt voor meer aandacht.
3. Selectief luisteren naar jullie behoeftes helpt om belangen helder te krijgen.
4. Empathisch luisteren naar jullie emoties zorgt voor verdiept contact.
5. Cognitief luisteren naar jullie gedachtes zorgt voor afgestemde doelen.
6. Synergetisch luisteren naar het onbekende levert je vernieuwende creatiekracht.
7. Stil luisteren naar de stilte zorgt voor een open verbinding.
Victor Pierau is mede-eigenaar van Connessence. Hij is gespecialiseerd in het creëren van een luistercultuur in organisaties. Hij trainde honderden professionals en managers in de kunst van het luisteren. Zijn luistertraining, waarvan dit boek de basis is, leidt altijd tot een zeer hoge tevredenheid en heeft een aangetoond duurzaam effect. Hij is de auteur van Leiderschap in luisteren.
