Jouw boek gaat over een grote transitie in de wereld die is versterkt door de Coronacrisis, maar de ontwikkeling was al ingezet.
We maken onszelf graag wijs dat Covid het systeem heeft gebroken, maar dat is niet het geval. Corona heeft alleen een gebroken systeem aan de oppervlakte gebracht toen niemand in staat was een nieuw systeem te lanceren.
Wat was de kern van het gebroken systeem?
Het bestaande economische model, waarbij je focust op oneindige groei, was voorbij de houdbaarheidsdatum en dat kan je alleen met noodgrepen bij elkaar houden. Maar ja, je kan niet oneindig groeien op een eindige planeet. Ik wilde eerst een handzaam boekje schrijven over een ecosysteem en door Corona is ook mijn manier van werken veranderd. Ik reisde de wereld over van podium naar podium om mijn verhaal te doen en nu vindt dat online plaats en werk ik veel interactiever. Tijdens het schrijven ontdekte ik dat het ecosysteemmodel misschien wel een goed alternatief is voor het kapotte model. Het is een andere manier om naar de bouwstenen te kijken.
Hoe heb je de bouwstenen van het ecosysteemmodel bedacht?
Ik was onderweg voor een workshop bij een bank, ik zou iets vertellen over platforms. De dag ervoor lag ik echter wakker want wat moest ik daar vertellen? Ik had er helemaal geen model voor terwijl dat altijd goed werkt want dan kan je concreet aan de slag. Ik was onderweg, het was winter en slecht weer, en opeens zag ik het voor me….Nadat ik de auto aan de kant zetten, tekende ik een schema dat vrijwel identiek in het boek is gekomen. Ik heb het nu bij bedrijven gebruikt in meerdere branches en krijg er heel veel vragen over.
Het werd dus steeds groter….
Zeker, in maart 2020 zat ik met Tex Gunning van Leaseplan in San Francisco te praten over het ecosysteem van platforms waarop hij zei: daar zou je eens een boek over moeten schrijven. Ondertussen begon de donkere schaduw van het virus over de wereld te vallen. Het drong in de VS nog niet zo door, maar we zagen wel de beelden uit Europa. Wij maakte foto’s op de ferry met een flesje Corona in de hand. En ondertussen constateerde Leaseplan dat hun business model met automotive totaal gedateerd was, zij werden aan alle kanten opgeslokt door andere partijen met slimmere plannen. De vraag aan mij was: kun je ons een beetje wegwijs maken in die nieuwe wereld. Destijds zat Leaseplan middenin een interne strijd waarbij de digitale afdeling goede plannen had om me te gaan in een nieuwe wereld.
Kan je het ecosysteem uitleggen? Waar begin je?
De basis is altijd dat je de behoefte van klanten moet invullen die samenkomt in een platform en vaak moet je dat met meerdere partijen samen doen. Als bedrijven heel erg bezig zijn met de klant dan is het belangrijk om te focussen op de meerwaarde zodat je met verschillende bedrijven aan dezelfde meerwaarde kan werken. Alle wegen leiden naar het besef: ‘We moeten dus een platform worden.’ Er wordt al jaren over zo’n ecosysteem gesproken, maar nu hebben we ook de middelen om het concreet te maken. De toolkit is dat het nodig is om tweeweg massacommunicatie op te zetten, daarom leiden alle wegen naar dat model.’’
Wat is het beste voorbeeld van zo’n platform?
,,Mijn grote voorbeeld is Spotify waarbij het platform en het verzamelen van data centraal staan. Doordat je weet wat mensen willen, kan je dat ook leveren.’’
Op het platform komen alle partijen, zoals muzikanten, producenten en podcastmakers, samen?
Vandaar dat er verschillende hoofdstukken gaan over de manier waarop je gaat samenwerken. Het bloed van een ecosysteem bestaat uit de data en hoe ga je daarmee om? Een ecosysteem neerzetten is niet zo moeilijk, maar je moet wel wat issues tackelen. Ik haal dat ook uit de praktijk.
Wat kom je zoals tegen? Waar gaat het vaak mis?
Bijvoorbeeld dat je kennis gaat delen met andere bedrijven. Neem bijvoorbeeld korte vluchten binnen Europa, dat gaat de markt niet langer aanvaarden. Je moet dan als vliegtuigmaatschappij anders denken, welke rol speel jij nog op een platform waar mensen hun reis van Berlijn naar Brussel kunnen regelen? Dan moet je dus gaan samenwerken met hotels, hotelketens en treinmaatschappijen. Je krijgt bovendien te maken met het verdienmodel, de potentiële concurrentie en de data en dat moet je allemaal met jouw oude concurrenten bespreken vooraf. Als ik jou vertel over zo’n Europees reisplatform dan weet jij dat het er gaat komen, maar de kans dat Google dit gaat bouwen is groter dan dat KLM het gaat doen.
Waarom is dat?
Omdat Google al veel verder is in het platform- en data-denken. Je hebt twee keuzes: je aansluiten bij een platform en dan snel de regie gaan pakken of helemaal zelf een platform opzetten. Als je kiest voor de derde weg, op dezelfde voet verder gaan, dan is het in een jaar of vijf wel gedaan.
De basis is toch dat bedrijven een balans moeten vinden tussen welke kant het opgaat en waar ze zelf goed in zijn?
Daarom geloof ik niet zo in de term ‘digitale disruptie’. De wereld is nu eenmaal gedigitaliseerd dus op die basis moet je een strategie ontwikkelen. Het is ook geen kwestie van je eigen model disrupten, je moet alleen vanuit een ander perspectief naar je huidige businessmodel kijken. Teveel bedrijven kijken naar de buitenwereld door de lens van je businessmodel; een airliner ziet vliegtuigen. Je moet het contact met de buitenwereld zien als ene ongelooflijke data-verzamelmachine.
Dus jij wilt meegeven dat je altijd bij de klant begint?
Zeker en stoppen in termen van ‘concurrentie’ of in termen als business to business en busines to consumer. Zorg dat je je klant altijd in het midden zet en niet het bedrijf. Nieuwe economie is people to platform en andersom. Als niemand Spotify gebruikt dan bestaat het niet.
