Ik ben ervan overtuigd dat inzicht bevrijdend kan werken. Als we de patronen doorzien, zal de wereld minder chaotisch worden en zullen we bewust betere keuzes kunnen maken voor onze toekomst. Het is mijn overtuiging dat we wat nu op chaos lijkt, kunnen ontwarren. Wie begrijpt waarom iets gebeurt, krijgt immers inzicht en duidelijkheid. Ik beweer niet dat zo’n inzicht blij maakt en alle zorgen oplost, maar het wordt wel mogelijk om naar dat inzicht te handelen en gericht actie te ondernemen. Wie de wereld wil veranderen, moet eerst de wereld begrijpen.
Patronen
Dit boek helpt om de patronen in de schijnbare chaos om ons heen te herkennen en te kunnen lezen. In een eerste deel ga ik op zoek naar de vier fundamentele krachten die mensen drijven, op persoonlijk, professioneel en maatschappelijk vlak. Zij zijn universeel en van alle tijden. Deze krachten zitten in elk van ons individueel, en in de samenleving. Zij bepalen in ruime mate hoe onze kleine en grote wereld rondom ons er vandaag uitziet, ook met hun duistere kanten. En zij leggen de basis voor onze wereld van morgen.
Meer concreet:
- Verkennen: de toekomst is vooruitgang en wordt vorm gegeven door wetenschap, kennis, technologie, creativiteit. Zij zorgen ervoor dat de geschiedenis zich finaal toch niet zal herhalen.
- Verbinden: de meeste mensen deugen wel: verbondenheid, empathie en solidariteit met de mensen, en de wereld, rondom ons zullen zorgen voor een mooie toekomst, en drijven angst weg.
- Veroveren: om te overleven in een onzekere toekomst zal je groter, sterker, machtiger, smarter, mooier, krachtiger moeten zijn dan anderen.
- Verdedigen: In een onzekere wereld voelen mensen zich bedreigd en zijn ze op zoek naar zekerheid, veiligheid, bescherming, ontsnappen. Ze bouwen mentale bunker rondom zich om gemoedsrust te vinden.
Kantelpunt
We bevinden ons op dit moment collectief op een belangrijk historisch kantelpunt dat zijn schaduw ver vooruit zal werpen in de tijd. In het tweede deel van De toekomst is terug stappen we binnen in dit tijdperk van ‘permacrisis’: crisissen zijn niet van tijdelijke of voorbijgaande aard, ze zijn steeds met elkaar verbonden en versterken elkaar en werpen hun schaduw vooruit over een langere periode (10-15jaar). De polarisering viert hoogtij en de samenleving is meer dan ooit verscheurd. Angst houdt ons collectief in de ban en wordt ‘systeemangst’. Vertrouwen in instellingen, medemensen, en vooral de toekomst ebt weg.
In historisch perspectief: we laten een tijdperk van 30 jaar vooruitgangsdenken achter ons (waarin grenzen wegvielen, technologie voor groei en vooruitgang zorgde, we collectief vooruit gingen). We stappen een nieuw tijdperk binnen dat gelijkenissen oproept met de jaren 70-80 van de vorige eeuw (en de jaren 20-30: Weimar in Duitsland). In seizoenen uitgedrukt: de zomer ligt achter ons, de herfst komt eraan, en we stevenen af op een ‘mentale’ winter.
Kruispunt
Maar dat keerpunt is evenzo een kruispunt. Op een kruispunt kiest men richting. We kunnen met onze wereld verschillende richtingen uit. Er is niet één mogelijke toekomst, er zijn meerdere mogelijke toekomsten. Nu worden keuzes gemaakt die onze toekomst voor vele jaren definitief in een plooi zullen leggen. De spreekwoordelijke bril die ik in het derde deel aanbied, is een bril waarmee we anders naar onszelf en de wereld rondom ons, en naar onze toekomst kunnen kijken. Ik reik ook concrete handvatten aan om onszelf heruit te vinden, om in een nieuw persoonlijk evenwicht met de wereld te stappen. Onze wereld is een product van ons, de mens. We maken onze wereld zelf en ‘hermaken’ die zelf, elke dag opnieuw.
We hebben onze toekomst en die van de komende generaties meer dan ooit in eigen handen. Als er negatieve krachten zijn die elkaar versterken en onze gewenste toekomst bedreigen, dan kunnen we in onszelf positieve krachten mobiliseren en die samenbrengen. We kunnen de lessen uit het verleden gebruiken om ons te laten inspireren, en om het morgen beter te doen. We mogen bepalen wat het wordt. Laat het licht schijnen in de duisternis. De toekomst is terug, als we dat zelf willen.
Over Fons van Dyck
Fons Van Dyck staat al jaren aan het hoofd van Think BBDO en specialiseert zich in strategisch merk- en communicatieadvies voor lokale en internationale ondernemingen en organisaties. Als doctor in de media- en communicatiestudies doceert hij merkstrategie en marketingcommunicatie aan de Vrije Universiteit Brussel.
