We zien dat steeds meer families met een bedrijf een familiestatuut willen. Dat is goed nieuws, want ons inziens draagt het op een goede manier maken van een familiestatuut bij aan continuïteit van een familiebedrijf en harmonie in de familie. Omdat een familiestatuut families met een bedrijf echt kan helpen, hebben we een boek geschreven dat praktische handvatten geeft maar ook duidelijk maakt dat een familiestatuut zeker geen eenvoudige invuloefening is. We putten daarbij uit de ervaringen die we hebben mogen opdoen met de vele families waarmee we familiestatuten hebben opgesteld.
Waarom maak je een familiestatuut? Om die vraag te beantwoorden geven we veel voorbeelden uit de praktijk. De familie van Eerd zegt bijvoorbeeld dat Het familiestatuut voor hen een extra veiligheidsklep is die ervoor moet zorgen dat Jumbo geen slachtoffer wordt van ruzie binnen de familie Van Eerd. Het statuut is volgens Karel van Eerd een ‘dik dossier met tientallen scenario’s voor situaties die in familiebedrijven voor een hoop ellende kunnen zorgen.’ Van Eerd heeft het samen met zijn kinderen laten vastleggen. ‘Wat dient er te gebeuren als één van hen zijn aandelen wil verkopen of als er eentje naar Indonesië verhuist? Dat soort dingen’ (Bron: Distrifood).
Ook gaan we in op de vraag hoe je tot een goed statuut komt. Want we zien dat het niet eenvoudig is om op een goede manier een familiestatuut te maken. We zien helaas nog vaak dat een familiestatuut wordt opgesteld als een soort invuloefening of een eenzijdige wilsverklaring. Of families passen een format toe dat ze hebben gekregen. Die familiestatuten komen in een la te liggen. Als het spannend wordt, dan blijken de spelregels in zo’n statuut niet te werken.
Talloze voorbeelden uit de praktijk illustreren wat je erin kan zetten, zoals Wim van der Leegte die in het FD over zijn aangekondigde afscheid vertelt. Bij hem zijn zaken die met de opvolging en de toekomst van het familiebedrijf te maken hebben vastgelegd in een familiestatuut. Bijvoorbeeld dat VDL Groep altijd een familievennootschap blijft. ‘Als iemand van de familie aandelen in het bedrijf wil verkopen, mag dat alleen aan een ander lid van de familie. We hechten aan zelfstandigheid, aan derden wordt niet verkocht’, zegt Van der Leegte. Ook zijn afspraken gemaakt over de prijs van de aandelen, de zeggenschap in het concern, investeringen en financieringskwesties.
Omdat we vaak de vraag krijgen van families om een voorbeeld te zien, hebben we twee familiestatuten integraal in het boek opgenomen. Daarbij zit dan wel een belangrijke waarschuwing: ieder familiestatuut is uniek, wat voor de ene familie werkt, is voor de andere familie ondenkbaar. Bijvoorbeeld dat aandelen alleen kunnen vererven naar familieleden die werken in het bedrijf: voor sommigen is dat niet meer dan logisch maar voor anderen is dat heel onrechtvaardig. Over dat soort zaken moet je met de familie het gesprek voeren. Het opstellen van een statuut is een uitstekend middel om dat gesprek op gang te krijgen.
Jacqueline van Zwol en Albert Jan Thomassen begeleiden familiebedrijven bij generatiewisseling, inrichting van goede bestuur en het opstellen van familiestatuten. Ze zijn de auteurs van Het familiestatuut.
Over Jacqueline van Zwol
Jacqueline van Zwol begeleidt familiebedrijven bij het vormgeven van het eigenaarschap. In het boek Goed eigenaarschap schetst ze overzichtelijk wat er komt kijken bij goed eigenaarschap en geeft ze talloze praktische adviezen om die rol inhoud en richting te geven.
