Al meer dan tweeduizend jaar wordt er over leiderschap gedacht en geschreven, maar de laatste decennia is het wel heel erg hip and happening. Verschillende auteurs maken nu het onderscheid tussen management en leiderschap. Management houdt zich bezig met organiseren, plannen en beheersen. Precies die zaken waar professionals in een organisatie niet op zitten te wachten. Nee dan leiderschap, dat gaat over inspireren en motiveren. Daar lopen we wel warm voor. Niet voor niets hebben talloze auteurs een eigen theorie of visie ontwikkeld en die op papier gezet.
En toch bleek bij het ontwikkelen van een leergang over leiderschap dat het boek dat ik hiervoor nodig had nog niet bestond. Ik zocht namelijk een soort reisgids voor het land van leiderschap. Met een stuk geschiedenis, een aantal hoogtepunten en een paar verborgen pareltjes. Maar ook handige routekaartjes, tips en dingen die je absoluut moet doen. Tja en toen ben ik dat boek zelf gaan schrijven.
In zeven thema’s laat ik zien hoe het denken over leiderschap zich heeft ontwikkeld. Elk thema wordt geïntroduceerd door een film waarin het specifieke thema geïllustreerd wordt. De teksten en modellen zetten aan tot nadenken. Want het is mijn overtuiging dat ik de lezer niet hoef te vertellen hoe het zit. Dat kan ook niet, want alle boeken ten spijt: er is niet één theorie waarin het laatste woord over leiderschap is gezegd. Daarom heet dit boek ook Leiderschap in ontwikkeling. Wat ik wel wil doen, is de lezer inspireren een eigen visie op leiderschap te ontwikkelen. Om vervolgens zichzelf langs de eigen meetlat te kunnen leggen.
Een kleine oefening om een idee te krijgen is de volgende. Ga in gedachten terug en bedenk vier of vijf mensen die een positieve invloed hebben gehad op de keuzes die jij in je leven hebt gemaakt. Dat kunnen leidinggevenden zijn in een organisatie, een leraar van vroeger, een bekende Nederlander, iemand uit de sportwereld of je ouders en andere familieleden. Noteer de namen en schrijf achter ieder persoon drie kwaliteiten die jij met hem of haar associeert. Kijk nu eens naar deze kwaliteiten. Welke komen het meest voor? Zitten er verrassingen tussen? Op basis van deze kwaliteiten kun je al een begin maken met je eigen visie op leiderschap.
Bij het schrijven over leiderschap kon ik natuurlijk niet om een aantal grootheden heen. Veertien leiderschapsdenkers worden in dit boek uitgelicht. Daarnaast gaat ieder hoofdstuk vergezeld van verwijzingen naar beeldmateriaal of teksten voor wie zich er verder in wil verdiepen. Oefenmateriaal om je eigen visie op leiderschap te ontwikkelen is beschikbaar via de bijbehorende website.
De zeven thema’s zijn:
Wat is leiderschap? Een historische schets, verschillende definities en kenmerken.
Wie is de leider? Over de eigenschappen van leiders en over de vraag of ze ontwikkelbaar zijn.
Wat doet de leider? Aan de hand van verschillende modellen worden rollen van leiders toegelicht.
Volgers. Wat hebben volgers nodig van de leider en wat moet een leider over volgers weten?
Kunnen we zonder leiderschap? Leiderschap in tijden van zelforganisatie.
Moreel leiderschap. Een leider moet zijn of haar moreel kompas zorgvuldig ijken.
Persoonlijk leiderschap. Leiderschap begint met zelfkennis en met leidinggeven aan jezelf.
Thecla Goossens werkte ruim twintig jaar als HR-adviseur en consultant voordat zij hogeschooldocent en onderzoeker werd aan de Hanzehogeschool Groningen. Zij werkt aan een promotieonderzoek over leiderschap op de werkvloer. Hierin volgt en beschrijft zij de ontwikkeling van leiderschap in zorgorganisaties die met een vorm van zelfsturing gaan werken. Zij schrijft hierover op haar promotieblog www.theclagoossens.nl. Ze is de auteur van Leiderschap in ontwikkeling.
Over Thecla Goossens
Thecla Goossens is filosoof en communicatiekundige met ruim twintig jaar ervaring in verschillende functies in het vakgebied van human resource management. Als hogeschooldocent en onderzoeker aan de Hanzehogeschool Groningen is zij verantwoordelijk voor de leerlijnen organisatiepsychologie, leiderschap en ethiek bij de opleiding HRM en de master Leiderschap.
