Onlangs verscheen de vierde editie van de onderhand klassiek geworden praktijkgids Dossieropbouw en ontslag. De eerste druk schreef ik op verzoek van de uitgever in 2013. Daarna bleef het ontslagrecht steeds in beweging, waardoor we verschillende nieuwe edities hebben uitgebracht.
Vooral de Wet Werk en Zekerheid in 2015 heeft veel veranderd. Deze wet leidde tot gemiddeld lagere ontslagvergoedingen, maar ook tot een veel groter aantal ontbindingsverzoeken die door de rechter werden afgewezen. Werkgevers krijgen alleen nog toestemming om een problematische werknemer te ontslaan als ze overtuigend kunnen aantonen dat er sprake is van disfunctioneren, een verstoorde arbeidsrelatie of verwijtbaar handelen. Ook moeten ze kunnen laten zien dat ze hun uiterste best hebben gedaan om de ontstane situatie te voorkomen, door een goed verbetertraject aan te bieden.
Door die wet is het veel lastiger geworden om disfunctionerende werknemers te ontslaan. Zonder goed dossier is een ontslagverzoek echt niet te onderbouwen. Uit recente rechtspraak blijkt dat het merendeel van de ontslagverzoeken van werkgevers door rechters wordt afgewezen. Dat is heel vervelend. De werkgever zit dan met een flink verstoorde relatie en een bijzonder slechte onderhandelingspositie om alsnog van de werknemer af te komen.
Sinds 1 januari 2020 is de Wet Arbeidsmarkt in Balans in werking. Daarin is geregeld dat ook een optelsom van omstandigheden kunnen leiden tot ontslag. Dit is de zogeheten cumulatiegrond. Uiteraard hebben we die meegenomen in de vierde editie.
Bij de talloze rechtzaken in de afgelopen jaren blijkt steeds weer dat veel werkgevers niet weten hoe zij een goed dossier opbouwen. Dossieropbouw vraagt in eerste instantie om lef en duidelijkheid. Leidinggevenden moeten met hun medewerkers durven bespreken wat ze van hen verwachten en wat er niet goed gaat. Ten tweede moeten ze die gesprekken en de afspraken die ze maken vastleggen in het dossier.
Goede dossieropbouw maakt van een werkgever een goede werkgever. Want wie voldoet aan de eisen van een goed dossier, die heeft de begeleiding van medewerkers goed geregeld. Je staat dan sterk wanneer ontslag onvermijdelijk is. Maar je hebt ook georganiseerd dat leidingevenden duidelijker zijn tegen werknemers. Waarschijnlijk kan dat veel pijnlijke conflicten voorkomen.
In Dossieropbouw en ontslag lees je hoe het nieuwe ontslagrecht in de praktijk uitpakt en welke stappen nodig zijn om over goede dossiers te beschikken. Hoe vul je consequent het dossier? Wat stop je erin en wat niet? Hoe verloopt het traject van aanspreken naar waarschuwen en ‘laatste officiële waarschuwing'? Wanneer is een dossier ‘ontslagrijp'? Wanneer is ontslag op staande voet gerechtvaardigd en hoe pak je dan aan? Wat zijn de bijzonderheden bij zieke werknemers?
Om advocaatkosten te besparen vind je allerlei voorbeeldbrieven in het boek. Met de checklist achterin het boek kun je snel ontdekken of je de aanpak op orde hebt. Een belangrijke graadmeter voor een goede aanpak is bijvoorbeeld of werknemers het ontslag hadden zien aankomen. Is dat niet het geval, dan is er in het voortraject echt iets niet goed gegaan.
De arbeidsrechtjurist Margit Eijsenga is eigenaar van Het Arbeidsrechtkantoor. Ze heeft ruime praktijkervaring in het ontslagrecht bij gerenommeerde advocatenkantoren. Regelmatig verzorgt ze workshops over dossieropbouw. Ze is de auteur van Dossieropbouw en ontslag.