Hoe boek je maatschappelijke winst?
Na de bankencrisis en de kredietcrisis is het passé om louter op winst gericht te zijn. Winst maken is noodzakelijk en versterkt zich als bedrijven ook maatschappelijke doelen willen realiseren. Dat levert ook winst op voor mens, milieu en maatschappij. Échte winst dus. Je wordt ook een aantrekkelijke werkgever en consumenten kiezen in toenemende mate voor dit soort bedrijven. Maatschappelijke winst kun je boeken op thema’s zoals armoede, welzijn, eenzaamheid, gezondheid en educatie. Maar ook in je eigen organisatie. Het structureel doorvoeren van échte winst vergt een interne cultuuromslag en een verandering in zowel de bedrijfsvoering als de productieketen. En het vraagt om keuzes in de externe gerichtheid van het bedrijf.
De mentaliteit van ondernemen gaat veranderen?
De VN heeft 17 sustainable development goals opgesteld, met in de top drie: no poverty, no hunger en good health. Jaarlijks is er 5000 tot 7000 miljard dollar nodig om deze doelen vóór 2030 te realiseren. Steeds meer bedrijven en organisaties willen bijdragen aan het realiseren van deze VN-doelen. De impact van de bedrijven die zich hier voor gaan inzetten, zou volgens mij veel groter kunnen zijn dan de ingrepen van de traditionele non-profit organisaties. Geld hoeft niet het probleem te zijn. De 2000 grootste bedrijven ter wereld, met een gezamenlijke marktwaarde van 48.000 miljard dollar, maken jaarlijks circa 3.000 miljard dollar winst en. Stel je voor dat deze bedrijven hun mentaliteit van ondernemen veranderen en samen naar échte winst gaan streven!
Goed doen begint met een ‘vonk’?
Vanuit passie focus je de aandacht op goeddoen en pak je een maatschappelijk probleem aan. Ik noem dat de Vonk! Je bereikt impact door in een financieel gezonde en liefst excellente organisatie met de juiste mensen te werken aan maatschappelijke doelen. Vonk! is de eerste van de zeven stappen van de Échte winst-methode. De overige zijn: visie, verbinding, verbeeldingskracht, vormen van financiering, verantwoording en verantwoord ondernemen. Je kunt ze samenvatten in veranderingen in de bedrijfsvoering, in de waardeketen en in de externe gerichtheid op een maatschappelijk issue. Het structureel aandacht geven aan deze stappen brengt het meeste succes bij ondernemen met impact. In het boek staan ruim 75 voorbeelden, variërend van DSM tot de Social Impact Bond van ABN-AMRO, van Verstegen Spices & Sauces tot Taxi Electric, van Terre des Hommes tot de Duurzame Energie Unie. Ik kies bewust voor een breed palet aan organisaties en bedrijven. Ondernemen met impact kan in elk business model worden ingepast.
Je integreert alle zeven stappen in een business plan?
Ja, ik adviseer om de integrale aanpak vast te leggen in een business- of projectplan. Ondernemen met impact is een aanpak die in de haarvaten van het gehele bedrijf kan komen. In onze adviespraktijk doorlopen we alle elementen en voeren concrete veranderingen door. In het businessplan beschrijf je jouw purpose, visie, doelstellingen, activiteiten, organisatievorm en financiering. Belangrijk is na te denken op welke wijze jij een maatschappelijk probleem wilt aangaan. Er zijn sociale, technologische en business wise oplossingen. Ik beschrijf onder andere hoe Philips met zijn producten in Afrika bijdraagt aan problemen rondom de geboorte, hoe de Legbank als start-up nu doorgroeit naar een scale-up en daarmee miljoenen mensen aan protheses helpt. Met een flexibel plan, dat je vooraf toetst op haalbaarheid, win je het vertrouwen van mogelijke partners. Investeerders zullen ook om een financieel plan vragen, met daarin een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven!
Impact-investeren is in opkomst?
Deze financieringsvorm komt sinds een jaar of tien steeds vaker voor; investeerders benoemen bij impact-investeren naast financiële inkomsten ook maatschappelijke uitdagingen. Impact-investeerders gaan, net als sociaal ondernemers, voor maatschappelijke én sociale winst. Je hebt twee vormen van investeren: equity en debt. Bij equity koopt een impact-investeerder - of fonds - aandelen in de organisatie en wordt zo mede-eigenaar ervan. Dit gebeurt doorgaans bij de opstart van een organisatie, als de inkomsten nog fluctueren. De risico’s zijn hoog, net als de kans op winsten. Bij debt betreft het een lening of obligatie die meestal wordt aangegaan bij een stabiele organisatie. Microfinanciering, impact-investeren door het verstrekken van leningen aan de allerarmsten, is de afgelopen dertig jaar een effectieve bestrijder van armoede gebleken.
Hoe meet je maatschappelijke winst?
Impactmeting komt vanuit de non-profit sector en wordt voornamelijk in de ontwikkelingshulp toegepast. Bedrijven kunnen ook goed gebruikmaken van impactmeting. Met een goed inzicht in de bereikte impactresultaten kun je bijsturen en corrigeren. Investeerders, geldgevers, aandeelhouders, klanten en andere belanghebbenden willen bovendien monitoren hoe je organisatie scoort op maatschappelijke winst. Door openheid van zaken te geven, win je hun vertrouwen. Het is belangrijk om de verworven inzichten, opgedaan tijdens het evalueren van de eigen interventies, zowel met hen te delen als met andere impactorganisaties. Dit is mogelijk met open data. Met deze informatie kunnen alle betrokkenen zien wie wat doet aan een maatschappelijk probleem, wat werkt en wat niet en wat de impact is. Op deze manier ontstaat er een vorm van collectief leren en maken organisaties uiteindelijk meer maatschappelijke winst. De overheid zou hier een goede rol bij kunnen spelen. Met de kennis, energie en vernuft van het bedrijfsleven zijn veel maatschappelijke problemen op te lossen!
(Dit boek verscheen op de shortlist van Managementboek van het Jaar 2018.)
Over Peter Spijker
Peter Spijker is freelance journalist. Hij schrijft regelmatig artikelen voor Managementboek.nl
