Alleen is dat lang niet zo, betoogt rechtspsycholoog Harald Merckelbach in een artikel in Psychologie Magazine. Met het artikel neemt hij een voorschot op het boek dat zojuist is verschenen. Dat boek heeft de alleszeggende titel Intuïtie maakt meer kapot dan je lief is, want volgens de hoogleraar psychologie zit er een schaduwkant aan intuïtie. Hij beschrijft vijf onbewuste factoren die morele oordelen kunnen vertroebelen.
1. We kijken niet verder dan onze neus lang is. ‘Er gebeurt dus iets vervelends en als we willen weten wie dat op zijn kerfstok heeft, voeren we een mentale simulatie uit. We draaien in ons hoofd de film van achter naar voor terug en de eerste die we tegenkomen, dát is de schuldige: we kijken dus niet verder dan onze neus lang is.’
2. We geloven in een rechtvaardige wereld. ‘Het geloof in een rechtvaardige wereld verklaart bijvoorbeeld waarom slachtoffers nogal eens denken dat ze de tegenslagen in hun leven aan zichzelf te wijten hebben.’
3. We gaan af op hoe sympathiek we iemand vinden. ‘Onze morele intuïtie is nogal eens vooringenomen, omdat ze enkel afgaat op het subjectieve oordeel over hoe sympathiek of onsympathiek we iemand vinden.’
4. We praten ons morele oordeel achteraf goed.
5. We worden misleid door onze emoties. ‘Omdat onze emoties zo dwingend kunnen zijn, kunnen ze ons ook behoorlijk misleiden in ons oordeel over anderen.’
Waarvan acte.
