Als er niets verandert op de Nederlandse arbeidsmarkt, verwachten HR-managers dat er in de komende vijf jaar grote tekorten ontstaan aan geschoold personeel. Dat zal ten koste gaan van de winst, bedrijven zullen minder tevreden klanten krijgen, de arbeidsproductiviteit zal dalen en de innovatie zal onder druk komen te staan. Dit blijkt uit een onderzoek onder ruim duizend HR-managers dat bureau BDC uitvoerde in opdracht van uitzendbureau Manpower, dat in het witboek Het kritieke tekort de noodklok luidt. Hans Leentjes, algemeen directeur van Manpower Nederland, presenteert het Witboek als een wake up call voor de BV Nederland. Want hoewel de HR-managers zich bewust zijn van het dreigende probleem, hebben weinig bedrijven een heldere strategie hoe zij de krapte denken te kunnen opvangen.
Nico Smid, consultant bij PiCompany en onder meer auteur van het boek Alle talenten tellen, spreekt veel met HR-managers en herkent de conclusies uit het onderzoek: ‘Er is zowel sprake van een kwalitatieve als een kwantitatieve krapte. Aan dat laatste kun je als werkgever niet zoveel doen, die is gewoon demografisch en heeft er onder meer mee te maken dat de babyboomgeneratie binnenkort de hengel pakt en langs de kant van de vijver gaat zitten. De kwalitatieve krapte is een ander verhaal. Daar gaat het erom of je de goede mensen kunt vinden voor de rollen die je hebt binnen je bedrijf. Dat proces is nog wel voor verbetering vatbaar.’
Volgens Smid besteden bedrijven heel veel tijd en energie aan het werven van de verkeerde mensen. ‘Werknemers zijn tegenwoordig veel minder afhankelijk van een bepaalde baan. Als het ze niet bevalt, gaan ze weg. Er is tenslotte werk genoeg. Je zult als werkgever dus volstrekte openheid moeten geven over wat je te bieden hebt. En zowel werkgever als kandidaat zullen ook veel eerder in het wervingsproces helder moeten krijgen of de kandidaat past bij de organisatie en geschikt is voor de rol. Bijvoorbeeld door het vrijblijvend aanbieden van een persoonlijkheidstest op internet, voorafgaand aan een echte sollicitatie. Zo voorkom je dat je elkaars tijd verspilt en veelbelovende kandidaten je deur voorbijgaan.’
Manpower pleit in zijn Witboek voor onconventionele maatregelen, zoals het veranderen van de interne organisatie om zo aantrekkelijker te zijn voor werknemers en meer kansen te bieden aan parttimers, ouderen en werkende moeders. Daar zijn de meeste organisaties nog nauwelijks mee bezig, zo blijkt uit het onderzoek, maar volgens Smid moeten ze wel, want werknemers hebben steeds meer noten op hun zang. ‘Steeds vaker zullen talenten niet bij organisaties solliciteren, maar organisaties bij talenten. Mensen worden steeds meer hun eigen specialist, ze hebben een unieke combinatie van kennis en ervaring en die combinatie maakt ze aantrekkelijk voor werkgevers. Ze kunnen dus ook eisen stellen en doen dat ook. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om vier dagen te werken, thuis te werken of op sabbatical te gaan. Uiteindelijk heeft dat dus met macht te maken: door de krappe arbeidsmarkt komen werknemers in de positie om eisen te stellen en zullen werkgevers hun uiterste best moeten doen om aantrekkelijk te zijn voor die werknemers. Maar wel reëel: je moet ze geen gouden bergen beloven, want als ze niet echt blijken, zijn mensen zo weer weg.’
Over Ben Kuiken
Ben Kuiken is filosoof, schrijver en ontregelaar. Als organisatiefilosoof helpt hij mensen om anders te denken, te kijken en te praten over organisaties en de problemen die daar ontstaan. Ben is auteur van een groot aantal boeken over organiseren, spelen, en filosofie, waaronder De laatste manager, De Organisatiefilosoof, en Het Zinnigste boek dat je ooit zult lezen.
