Veiligheid van Binnenuit

Er zijn gebeurtenissen die een blijvende impact hebben. Ik kwam in een dergelijke gebeurtenis terecht in oktober 2013. Ik was toen Site Manager van een chemische fabriek en het heeft mijn aanpak van veiligheid, ondanks dat ik het altijd al een belangrijk onderdeel van mijn werk vond, wezenlijk veranderd. Mijn wens is dat door dit inzicht het voor mijn collegae en operationeel leidinggevenden bespaard kan blijven voor waar ik doorheen ben gegaan.

Integreren
Veiligheid is een lijnverantwoordelijkheid en verdient aandacht bij alle activiteiten die worden ondernomen, en dus niet alleen tijdens het ochtendoverleg of de wekelijkse MT-vergadering. Daar staat het vaak als eerste op de agenda om de illusie te wekken dat het de hoogste prioriteit heeft. De veiligheidskundige heeft een belangrijke rol in het helpen identificeren van risico’s en het beheersen ervan, maar is niet de ‘manager’. Hij heeft een adviesrol.

Veiligheid is geen prioriteit
Veiligheid staat in balans met de prestatie die verricht wordt. Bedrijven verkopen geen veiligheid dus safety first is onzin. Maar de veiligheidsmindset dient wel continu aanwezig te zijn. Dan wordt risicobeheersing geïntegreerd in de dagelijkse gang van zaken.

Veiligheid is een kracht, geen zorgdossier
Als volgens die gedachtenlijn gewerkt wordt dan wordt veiligheid een kracht en krijgt het een inktvlekwerking naar de andere belangen van een bedrijf zoals kwaliteit, productiviteit, kostenbeheersing, onderhoud, effectiviteit e.d.

Leiderschap en betrokkenheid
Twee aspecten die van zeer groot belang zijn om veiligheid volgens bovenstaande visie aan te sturen. Het continu op het vizier staan van veiligheid, het juiste voorbeeld geven met een hoge mate van betrokkenheid van de mensen die het werk verrichten leiden tot een veiligere organisatie. Weten hoe mensen leren op een wijze die ervoor zorgt dat kennis beklijft en hoe gedrag beïnvloed kan worden zijn kritische zaken die aangewend dienen te worden om de veiligheid te verbeteren.

Systeemdenken toepassen
Gedrag is maar een onderdeel van het geheel. Belangrijker is dat naar het geheel, de interactie tussen alle facetten, wordt gekeken. De techniek, de organisatie, de omgeving, de procedures etc. Vaak wordt gezegd dat gedrag de belangrijkste oorzaak is van ongevallen. Dat is niet zo. Het is het samenspel binnen het systeem. Daarom dient langs die weg naar veiligheidsonderzoek gekeken te worden.

Psychologische veiligheid bieden
Een omgeving waar teamleden zonder angst voor reprimande zich kunnen uiten is een voorwaarde die heel hoog op de agenda hoort te staan. Met name waar het veiligheid betreft. Als er fouten gemaakt worden (wat hoort bij groei!) en er zorgen bestaan dient dat zonder angst gecommuniceerd en gedeeld te kunnen worden. Leiderschap speelt daar wederom een rol van grote betekenis.

Focus verscherpen
We willen zware en dodelijke ongevallen voorkomen. Daar dient de focus te liggen. Op STKY: safety that kills you. Minder aandacht voor triviale issues en meer aandacht voor risico’s die kunnen leiden tot zware of dodelijke ongevallen.

De juiste dingen meten
Veiligheidsprestaties worden vaak gemeten door te kijken naar hoeveel incidenten er hebben plaatsgevonden. Het doel daarbij is meestal nul. Nul ongevallen. Dat blijft dus leiden tot teleurstellingen want hoe lang de teller ook op nul blijft staan, werken gaat gepaard met leren, en leren gaat gepaard met fouten. Beter is het om die zaken te meten waar we ook echt controle over hebben, in plaats van continu achterom te kijken wat er allemaal fout gegaan is.

Veiligheid van Binnenuit is gericht op het versterken van de intrinsieke motivatie. Mensen die iets willen zijn veel gemotiveerder dan mensen die iets moeten.

Als veiligheid op deze manier wordt aangepakt dan blijkt dat het geen zorgdossier is maar een kracht, dat het niet tot hogere kosten leidt en niet om meer medewerkers vraagt maar vervolgens bijdraagt aan een fijne organisatie en aan de winstgevendheid.