Tegelijkertijd schuilt in de onmacht en ineffectiviteit van het huidige beleid een groene kans. We kunnen nagaan wat niet werkt, onze stelligste overtuigingen bijstellen, onze trots inslikken, lering trekken en dingen gaan doen die mogelijk wel werken. Hoe beter we weten wat niet werkt, hoe groter de kans wordt dat we dingen zullen ontdekken die wel werken. De enige echte fout die we kunnen maken, is niet leren van dingen die niet blijken te werken en daarmee blijven doorgaan.
Confrontatie en inzichten
Ik heb de vele illusies die ik tegenkom over energie omgedacht naar kansen, voor mezelf en voor iedereen die het weten wil. Dat heeft mij verrassende inzichten opgeleverd en een nieuwe kijk op duurzaamheid en circulariteit verschaft. Het heeft me ook een beter begrip opgeleverd van onze eigen rol, als individuen en als mensheid. Dat kan voor sommigen heel confronterend zijn, maar hopelijk ook heel verhelderend. Daarom heb ik besloten om de confrontatie niet uit de weg te gaan, maar juist te omarmen en mijn ervaringen en mijn visie op te schrijven. Het mooiste wat ik daarmee hoop te kunnen bereiken, is iets toevoegen aan de effectiviteit van ons handelen en de kwaliteit van het publieke debat.
Zekerheden en twijfels
We mogen vertrouwen op goede intenties, creativiteit en intelligentie, van onszelf en van de mensen die het huidige energiebeleid hebben vormgegeven. Niemand wil de aarde, de natuur en de medemens beschadigen. Toch vertonen we als individu en als soort destructief gedrag tegenover mens en milieu. Die schijnbare paradox houdt mij bezig, doet mij wikken en wegen, twijfelen en vragen stellen. Visies en overtuigingen beginnen dan te wankelen, en dat lijkt eerst eng maar blijkt al gauw fascinerend. Het wist mijn eigenwijsheid, gemakzucht en allerlei andere menselijke hebbelijkheden en onhebbelijkheden niet uit, maar het zet er iets naast wat de moeite waard is. Ik hoop dat iedereen die dit boek leest dat ook zal vinden, en nieuwe inzichten en inspiratie opdoet.
Afbrokkelend klimaatbeleid
De groene kans is het vervolg op De Groene Illusie. Mijn doel is om onze gezamenlijke aanpak van energie en CO2 besparen naar een nieuw en effectiever niveau te tillen. De huidige vier niveaus die we om ons heen zien volstaan namelijk niet:
- Ik leef gewoon mijn leven, het zal allemaal wel loslopen
- Ik doe wat ik moet doen, en probeer er zo mogelijk geld aan te verdienen
- Ik doe mijn best, maar het moet wel betaalbaar blijven
- Ik ga ervoor, en volg het klimaatbeleid
In dat klimaatbeleid zijn in de afgelopen twee jaar drie belangrijke pijlers al verzakt of ingestort: Biomassa is niet duurzaam (aldus Milieudefensie, wetenschappers), waterstof bespaart geen CO2 (aldus de EU), en met zon en wind gaan we het niet redden (aldus de Tweede Kamer). Het kan zijn dat er nog meer pijlers van het huidige klimaatbeleid gaan afbrokkelen, zoals elektrische auto's, biobrandstoffen en aardgasloze huizen.
Een nieuw niveau van energie en CO2 besparen
Ik wil daarom een vijfde niveau van energie en CO2 besparen toevoegen:
- Ik onderzoek kritisch wat werkelijk CO2 bespaart, en richt me daarop
De groene kans biedt volop informatie en houvast om op dit vijfde niveau te komen. Niet altijd politiek correct, wel altijd onderbouwd en verifieerbaar. Ik baseer mij op mijn natuurwetenschappelijke opleiding als chemicus, vijftien jaar ervaring met duurzaam ondernemen, en jarenlang onderzoek in energie. Ik heb daarbij onnoemelijk veel geleerd van collega's en studenten in de hightech industrie en het hoger onderwijs, en van deskundige ondernemers, wetenschappers en politici in binnen- en buitenland.
Maarten van Andel is directeur Toegepaste Natuurwetenschappen van Fontys Hogescholen. Hij werkte daarvoor als ingenieur en manager in de high-tech-industrie. Voor internationale energie- en duurzaamheidsprojecten heeft hij samengewerkt met wetenschappers en deskundigen van bedrijven, overheden en onderzoeksinstellingen. Van Andel noemt zichzelf klimaatneutraal: hij is even bezorgd over het klimaat als over de maatregelen die het klimaat moeten redden. Hij is de auteur van De groene kans.
