Organiseren op je voorvoeten - Inspiratie voor een wendbare organisatie

We moeten en kunnen niet langer de focus leggen op het voorspellen van de toekomst. Simpelweg omdat de aard, de timing en de impact van verandering(en) steeds moeilijker te voorspellen is. Dit heeft drie redenen:

Reden 1: De experts die er middenin zitten, zitten er ook vaak naast

Bill Gates voorspelde in 1989 dat Microsoft nooit een 32-bit besturingssysteem zou maken. Tegenwoordig maken we gebruik van een 64-bit besturingssysteem. Charlie Chaplin zei dat bioscopen nooit wat konden worden. En het Centraal Planbureau (CPB) waarschuwt bij het gebruik van hun cijfers: ‘Ramingen zijn de best beschikbare inzichten op dat moment – maar zeker geen harde voorspellingen’.

Reden 2: Voorspellingen zijn er vaak op gericht om niet uit te komen

Voorspellingen, zoals die van het CPB, zijn voorspellingen over een ontwikkeling als het beleid blijft zoals het nu is. Maar het doel van de voorspelling is juist om er nieuw beleid op te baseren, doorgaans zodat er zich andere uitkomsten voordoen. Dus het doel van de voorspelling is vaak juist ervoor te zorgen dat de voorspelling niet uitkomt.

Reden 3: Voorspellingen zijn kansberekeningen

Pas achteraf kan worden vastgesteld of een voorspelling klopt. Tot die tijd is er slechts sprake van een kansberekening. Hoe betrouwbaar de voorspeller ook lijkt, hoe weet je zeker dat je deze moet geloven? En stel dat jij het gelooft, geloven je collega’s het dan ook? En geloven jullie het zelfs zodanig dat je je strategie of de inzet van mensen en middelen hierop aanpast?

Dit zijn drie redenen waarom het verstandiger is om op je voorvoeten te gaan staan en te organiseren voor de toekomst. Dit is wat succesvolle wendbare organisaties doen. Ik heb de inzichten uit wetenschappelijke literatuur, casestudies en een enquête onder meer dan 1.300 leidinggevenden vertaald naar concrete inzichten, gefundeerde richtlijnen en een praktische aanpak. Hieruit blijkt dat wendbare organisaties:

… gebruik maken van drie bronnen van Energie

Energie brengt en houdt de organisatie in beweging. Deze energie komt bij wendbare organisaties voort uit een goed gekozen, en breed gedeelde, identiteit en intentie van de organisatie, nieuwsgierigheid naar de buitenwereld en elkaar, en de wil om het goed(e) te doen.

… een kenmerkende Manier van werken hebben

Deze manier van werken wordt gekenmerkt door de bereidheid om elkaar (zowel binnen als buiten de organisatie) te helpen, onzekerheid te omarmen en de rebel in de organisatie te vieren.

… op een eigen manier naar Capaciteiten kijken

De capaciteiten van een wendbare organisatie gaan niet over de capaciteiten die de organisatie heeft, maar over de capaciteiten die de organisatie beschikbaar heeft. Deze capaciteiten zijn onbegrensd, stromen en worden voortdurend in beweging gehouden.

…een passende Context bieden

De context bepaalt het speelveld waarbinnen de energie, manier van werken en capaciteiten tot hun recht kunnen komen. In wendbare organisaties wordt deze context bepaald door de verbinding tussen hiërarchische lagen, de focus op de gezamenlijke regelruimte en de beschikbaarheid van een stabiele thuisbasis.

Energie, Manier van werken, Capaciteiten en Context vormen samen het EMCC-model voor wendbare organisaties. De dimensies van dit EMCC-model krijgen vorm in allerlei managementpraktijken gericht op:

• een meebewegend medewerkersbestand;
• een snel lerend vermogen;
• een op aanpassing gerichte organisatiestructuur.

Deze dimensies en managementpraktijken moet je vorm geven op een manier die passend is bij jou als leidinggevende en bij jouw organisatie. Wat voor de ene organisatie een gouden greep is, is voor een andere organisatie de dood in de pot. Met Organiseren op je voorvoeten wil ik je inspiratie bieden. Geen rücksichtslose stappenplannen, geen model dat de eigenschappen van jou of jouw organisatie buiten beschouwing laat, maar een aanpak waaraan jij – met al je nieuwsgierigheid, creativiteit en ervaring – je eigen draai aan mag blijven geven. Het blijven tenslotte de voorvoeten van jouw organisatie.