Niet alleen praten over samenwerken, maar beginnen met samenwerken door samen op een degelijke manier uit te zoeken hoe het beter kan. Dat is de boodschap uit mijn boek die ik graag aan iedereen mee wil geven die bezig is met complexe vraagstukken. Denk aan problemen in de gezondheidszorg, huisvesting, landbouw, onderwijs, energietransitie, omgaan met arbeidsmigratie, met klimaatverandering. Ik heb het boek geschreven voor consultants, beleidsmakers, leidinggevenden, facilitators, (aankomend) professionals, onderzoekers die er genoeg van hebben om het zoveelste rapport te maken en daadwerkelijk verder willen komen met zo’n vraagstuk.
Samen uitzoeken hoe het beter kan
Bij complexe vraagstukken zijn veel partijen betrokken en dat vraagt samenwerken over de grenzen heen van organisaties en disciplines. Niemand weet op voorhand wat er gaat werken, dat kun je alleen proberenderwijs samen uitzoeken. Dat samen uitzoeken hoe het beter kan, gebeurt voor een belangrijk deel in werkbijeenkomsten, in co-creatie met belanghebbenden. Maar krijg je de juiste mensen bij elkaar? Hoe zorg je dat die werkbijeenkomsten zoden aan de dijk zetten? Ik heb mijn boek Co-creatie in werkbijeenkomsten genoemd omdat er niet alleen gepraat wordt, maar ook samen iets gemaakt. Het onzichtbare wordt zichtbaar gemaakt door samen puzzelstukjes van het vraagstuk in kaart te brengen met behulp van grote overzichten. Alle deelnemers zijn daarbij medeverantwoordelijk voor de resultaten en de rapportage wordt voor een groot deel in real time tijdens de bijeenkomst gemaakt. Daardoor ontstaat betrokkenheid en eigenaarschap voor vervolgstappen. Vanuit mijn meer dan 30 jaar ervaring als consultant, onderzoeker, lector, facilitator, en trainer heb ik 11 heel praktische methoden gekozen die zich in de praktijk hebben bewezen. Ik heb ze stap voor stap beschreven en voorzien van voorbeelden en foto’s.
Iedereen moet mee kunnen doen
Professionals, onderzoekers en beleidsmakers zijn, meestal met de beste bedoelingen, nogal eens geneigd om te denken voor en over mensen, in plaats van ze te vragen wat er nodig is en te gaan kijken wat er in de praktijk echt werkt. Ik heb de methoden in het boek zo gekozen dat de mensen waar je het voor doet (de inwoners, cliënten, zorggebruikers, studenten), betrokken worden en iedereen mee kan doen. Ook laaggeletterden, mensen met taalproblemen, of mensen die zich niet goed durven of kunnen uiten.
Kopgroep
Als veranderkundige vind ik het belangrijk dat je een werkbijeenkomst ziet als onderdeel van een groter veranderproces. Ik heb goede ervaringen in het werken met een soort kopgroep. Dat is een co-design team waarin een diversiteit aan relevante stakeholders zit. Ik heb in het boek een methode opgenomen waarmee je samen met de kopgroep een passende werkbijeenkomst kunt organiseren met de juiste mensen. De basisprincipes uit het eerste deel van het boek geven je daarbij houvast.
Over Tonnie van der Zouwen
Tonnie van der Zouwen is specialist in betrekken van stakeholders bij ontwikkeling, emeritus lector, consultant en trainer actieonderzoek.
