Advertenties, verkeerslichten, banners, etalages en pushberichten: de strijd om onze aandacht wordt steeds heftiger. Soms staat er weinig op het spel, soms is het een zaak van leven of dood. Maar hoe werkt aandacht eigenlijk? Waarom vallen sommige dingen meteen op en andere helemaal niet?
Het bombardement aan visuele informatie in onze wereld neemt alleen maar toe. Overal hangen schermen die ons willen informeren over treintijden, aanbiedingen of sportuitslagen. Daarbij zijn we verslaafd aan beeldschermen. We controleren continu de schermen van onze telefoons, tablets en computers om te kijken of er al nieuwe informatie beschikbaar is. Diensten die vroeger met spraak werkten, zijn verdrongen door visuele diensten: de voicemail is achterhaald; mensen sturen liever een berichtje via hun scherm.
Onze waarneming is echter selectief en we gebruiken onze aandacht om een gedeelte van de visuele wereld te selecteren. Maar wat bepaalt waar we onze aandacht op richten? Hoe gaan onze hersenen om met alle aandachttrekkende informatie?
Websitebouwers, verkeersontwerpers en natuurlijk reclamemakers vechten om onze aandacht. We hebben tot op zekere hoogte controle over onze aandacht en kunnen de pogingen om onze aandacht te trekken negeren. Dit lukt lang niet altijd. We zijn namelijk soms ook slaaf van ons aandachtsysteem en kunnen worden afgeleid op momenten dat dit niet goed uitkomt.
We gebruiken onze ogen om de visuele wereld te verkennen. Onze oogbewegingen zullen in de toekomst steeds meer in de gaten gehouden worden. Apparaten die oogbewegingen meten, de zogenaamde eye trackers, worden steeds goedkoper en kleiner: er zijn al goed presterende eye trackers voor 100 dollar op de markt. Door de lage kosten en de mogelijkheden die eye trackers bieden, zullen ze in de toekomst in veel communicatiemiddelen verwerkt worden, zoals mobiele telefoons, tablets en laptops. Dit alles levert een goudmijn aan informatie op. Wie weet waar je naar kijkt, weet immers wat voor jou interessant is. Je hoeft het een persoon niet meer te vragen, maar hoeft alleen zijn ogen te meten.
Het zal dan ook niet heel lang meer duren of technologiebedrijven gaan de kwalitatief goede camera's in de telefoons en tablets gebruiken om onze oogbewegingen te meten. Waarom nog pagina's omslaan met je vinger als je een e-book aan het lezen bent? De eye tracker herkent als je aan het einde van de pagina bent en zal de pagina automatisch voor je omslaan.
Zo werkt aandacht is een must-read voor iedereen die wil weten hoe je kijkt, zoekt, én hoe je de aandacht van anderen kunt beïnvloeden. Het geeft inzicht in de werking van het brein en opent je de ogen voor een belangrijk aspect van ons bestaan: aandacht bepaalt immers wat je van de wereld om je heen meekrijgt.
Stefan van der Stigchel is universitair hoofddocent experimentele psychologie aan de Universiteit Utrecht. Hij is de auteur van Zo werkt aandacht.
Over Stefan van der Stigchel
Stefan van der Stigchel is hoogleraar Cognitieve Psychologie aan de afdeling Experimentele Psychologie van de Universiteit Utrecht. Ook is hij hoofdonderzoeker van de onderzoeksgroep AttentionLab. Hij is is auteur van de boeken Zo werkt aandacht, Concentratie en Grip op je aandacht. Zijn werk werd in vele landen vertaald en in het Engels uitgegeven door MIT Press.
