Steeds meer organisaties werken met programma’s voor het realiseren van bepaalde organisatiedoelen en veranderopgaven. Denk bijvoorbeeld aan programma’s om de bereikbaarheid van een regio te verbeteren, om armoede of inkomensongelijkheid te verkleinen, om de toekomstbestendigheid van een bedrijfsonderdeel te versterken of om de energietransitie te ondersteunen.
Krachtig vehikel
Zorgvuldigheid in de keuze om van een bepaalde opgave een programma te maken (of juist niet) is belangrijk. Het is namelijk een krachtig vehikel, maar zeker niet voor alle uitdagingen, vraagstukken en organisaties de beste keuze. Soms is het juist beter om een project- of een procesaanpak te kiezen of om improviserend en experimenterend te werk te gaan om iets op te lossen.
Om een goede keuze te kunnen maken, is het zaak de opgave af te pellen en samen een antwoord te vinden op de vraag: Wat is de essentie van de uitdaging of het vraagstuk waar we voor staan en in hoeverre past een programmatische aanpak daarbij?
Praktisch instrument
Het Programmacanvas helpt bij het beantwoorden van deze vraag. Het is een praktisch instrument voor het verkennen van een nieuwe opgave en het opbouwen van een programma, doordat het canvas een aantal elementen overzichtelijk bij elkaar brengt die in die stadia aandacht vragen. Een goed ingevuld canvas vormt de basis voor het doordacht starten van een programma. Het vat de belangrijkste componenten samen en ondersteunt de dialoog met betrokkenen bij de opgave – binnen en buiten de organisatie.
Met dit boek geven we praktische handreikingen voor het gebruiken van het programmacanvas. De basis voor het instrument ligt in Werken aan Programma’s, het handboek voor de programmamanager dat we ook in 2024 lanceerden. Daarin vind je een uitgebreidere beschrijving over hoe je programma’s inhoudelijk vormgeeft, hoe je ze organiseert en stuurt, op welke manier je de samenwerking kunt inrichten en hoe je er steeds beter in wordt. In het boek Programmacanvas gaan we specifiek in op het canvas, niet op alle terminologie en concepten achter programmamanagement.
Stevige basis
Dit boek is bedoeld voor iedereen die een stevige basis onder de aanpak van een specifiek programma wil leggen en daarvoor ondersteunend instrumentarium zoekt. Voor iedereen die programma’s ziet als een samenspel en daarvoor mensen wil uitnodigen om hun ideeën in te brengen en in dialoog te verrijken. En voor iedereen die programma’s ziet als een uitdagende onderneming om bepaalde doelen te bereiken, die zonder een programma niet of moeilijker tot stand zouden komen.
Inspiratie
Op de bijbehorende website vind je aanvullende materialen en extra achtergronden en verdieping. Denk aan formats voor het programmacanvas, maar ook andere templates, checklists, scans en vragenlijsten (onder meer over samenwerking) en diepere uitwerkingen van modellen en bijvoorbeeld de levensloop van een programma. Dat materiaal vullen en passen we verder aan en we nodigen je van harte uit het ons te laten weten als je iets mist of zelf iets hebt wat het verrijkt.
Voor beginnende programmamanagers hebben we met Programmacanvas een praktisch, aantrekkelijk ontwikkeld dat hen inzicht geeft in de kern van een programma en hoe ze die te pakken kunnen krijgen. Programmamanagers die al wat verder zijn in hun ervaring en ontwikkeling kunnen er inspiratie uithalen als ze hun aanpak tegen het licht houden en door de bril van onze benadering bekijken. Ze vinden in het canvas een nieuwe bril, met elementen die nog niet eerder in onze aanpak verwerkt waren.
Over Björn Prevaas
Björn begeleidt mensen, teams en organisaties om met behulp van projecten en programma’s hun strategische doelen en ingewikkelde opgaven te realiseren. Dat doet hij vanuit Good Work Company, het bureau waarvan hij samen met Manon Ruijters oprichter en eigenaar is. Hij schreef verschillende boeken over programmamanagement en onderneemt allerlei initiatieven om het vak verder te ontwikkelen.
Over Niels van Loon
Niels van Loon is programmamanager bij NOVAIM en heeft jarenlange ervaring in het leiden van programma’s en het ondersteunen van organisaties bij de professionalisering van programmatisch werken. Naast rollen als programmamanager heeft Niels rollen als opdrachtgever en toezichthouder.
Niels schreef eerder Essentie van programmamanagers voor opdrachtgevers.
