Organisatieprofessionals, managers, adviseurs en stafleden zien zich vaak geconfronteerd met tegenstrijdige belangen en de spanningen die daaruit voortkomen. Deze (soms ogenschijnlijke) tegenstellingen leiden tot innovaties en zijn de motor van verandering, zo betogen Jaap van Muijen et al. Thematisch gaan de auteurs in op soorten spanningen: spanningen als organisaties gaan samenwerken, door organisatieveranderingen, spanningen in teams en spanningen tussen individuele mensen.
Al deze verschillende spanningen – zo stellen de auteurs – zijn succesfactoren waarmee je tot innovatie en verandering kunt komen. De denkwijze wordt ondersteund met casussen en modellen. Aan de hand van serieuze vraagstukken – grootschalige infrastructurele projecten, de zorg, modellen voor vernieuwing, blijvend leren en diversiteit – wordt duidelijk hoe spanningen kunnen worden omgezet en bij kunnen dragen aan een positief resultaat.
Een voorbeeld: in het hoofdstuk 'Achter de momenten van waarheid' gaan Maaike Glimmerveen en Jeannette Krol in op wat zij het 'moment van de waarheid' noemen. Dit zijn de momenten waarop de klant – hier cliënten en patiënten – vertrouwen moet houden of krijgen in de professional, in de organisatie. Maar achter zo'n moment ligt een wereld van spanning. Een wereld die de klant niet ziet en/of niet mag zien maar die wel tot uitdrukking komt in het contact met de professional.
De auteurs gaan in op de complexiteit van een speelveld waarin diverse spelersgroepen actief zijn. Ieder met een eigen rol en perceptie. Om deze spanning productief te maken moeten spelersgroepen elkaars perceptie leren zien en benutten. Daarvoor zijn in ieder geval vertrouwen en transparantie nodig. Vertrouwen, transparantie maar ook een gezamenlijk beeld en gedeelde verwachtingen zijn voor verandering noodzakelijk. Vertrouwen betekent dat je jezelf committeert aan een uitwisseling zonder te weten of de andere partij dit ook zal doen. En dat is precies waar de moeilijkheid vaak zit.
Politieke- en machtsverhoudingen maken dit niet altijd eenvoudig. Des te meer reden om hier wel aandacht aan te besteden. Want door samen te werken en optimistisch te zijn, niet met 'opgestoken vingertje' te reageren, bereid te zijn om er samen uit te komen én elkaar succes te gunnen levert spanning dus iets op. Spanning als vliegwiel.
Het onderwerp en de veelzijdige belichting ervan maken Spanning in en rond organisaties interessant. Dat alle inzichten worden ondersteund door een theoretisch en onderzoekskader maakt het ook een gedegen boek. Niet voor op je nachtkastje maar wel voor op je bureau!
Over Carla Derijck
Carla Derijck is bedrijfskundige en specialist in verandering. Zij werkt als verandermanager.
