Want, stel je voor, met een aantal mannen bij elkaar wonen, alles samen doen, van eten en drinken tot godsdienst beoefenen en gewoon werken, dat moet wel fout gaan. En het ging dus ook heel vaak niet zo goed.
Wil Derkse heeft in dit boekje bewezen dat het wel kan. Dat je echt kunt leren van die oude wijsheden. Elke manager, van de fabrieksopzichter in haar omgeving van repeterende steeds terugkerende werkzaamheden. Tot de financieel analist die met argusogen de projecties van het nieuwste project moet beoordelen. En van de gewone, alledaagse, seculiere manager die zijn agenda overvol weet en al vele cursussen timemanagement heeft gevolgd en er eigenlijk niets mee opgeschoten is.
Laat u niet misleiden door de inhoudsopgave. Het lijkt somber en ingewikkeld en bijna duister. Maar het is een helder boek vol gregoriaanse pracht en mooie oefeningen.
Het boek moet je langzaam lezen. Dat wil zeggen, een stuk lezen, het wegleggen en later nog eens een stuk. Of eens herlezen. Om nieuwe ideeën op te doen. En iedere keer dat ik het opnieuw lees ervaar ik opnieuw iets van ‘dat wil ik ook’.
Zo moet ik, dank zij het boek, elke keer dat ik iets niet helemaal afmaak, denken aan de passage over het ‘Pater Schretlen Effect’. ‘Dat houdt simpelweg in dat ik dagelijks op zijn minst eenmaal oog probeer te hebben voor de kleine kans om zijn voorbeeld te volgen … mijn leeslampje uitdoen als ik de treincoupe verlaat.’ Dat is aandacht hebben voor het kleine. Volgens Benedictus je aandacht richten op de kansen om God te prijzen of meer seculier: ‘to attend en get things right’.
Een paar jaar geleden hoorde ik eens iemand zeggen dat hij veel te doen had maar dat hij het niet druk had. Het leek mij gebabbel. Dit boek heeft me geleerd dat dat wel kan. Derkse geeft er een aanwijzing voor door te stellen dat men moet beginnen met het oefenen van vier vaardigheden. De kunst van het beginnen, de kunst van het ophouden, de kunst van de juiste houding tussen het beginnen en het ophouden en de kunst van het rekening houden met de ‘seizoenen van de dag’. Het voert te ver om alle vier te bespreken maar een toelichting op de laatste geeft aan waarom het oefenen in die kunsten belangrijk is.
De seizoenen van de dag beginnen met de ochtend. ‘Het is goed en realistisch om al aan het begin van de dag het realistische besef te hebben dat er momenten zullen zijn van slecht luisteren, ontrouw en gebrekkige respons’ (pagina 116). Het is een goede gewoonte om halverwege de werkdag even de zaken neer te leggen, de rug te rechten en je opnieuw te richten op wat jij waardevol vindt. Het is immers heel makkelijk om te gaan afraffelen.
Iedereen kent de afternoon-dip; het suffen boven het bureau als de dag voorbij zijn hoogtepunt is. Derkse vertaalt Benedictus’ advies dan met: Onderbreek dan even je werk en probeer op een of andere manier geestelijk even adem te halen. Ook voor het einde van de dag adviseert hij: het is goed om je werkkleding af te leggen en je te verzoenen met spanningen en falen van jezelf en anderen. Daarna krijgt de dag een andere kleur. De avondstilte treedt in.
Deze simpele (denk)oefeningen, maken het leven zoveel mooier en aandachtiger. Alleen al het lezen en overdenken van deze aanwijzingen geven rust en aandacht. Het is een kwestie van psychische hygiëne om de dag aandachtig en mooi te beginnen en aandachtig en mooi te sluiten.
Een ander aspect van de benedictijner regel is de aandacht die het heeft voor leiderschap. Leiderschap met als metafoor de ‘stethoscoop’; luisterend naar wat zich dieper bevindt. Niet alleen oppervlakkig luisteren maar juist aandacht hebben voor de diepere laag. Juist dit leiden van zielen is dan nodig. En dat is immers waar leiderschap ten diepste over gaat. Het op een verantwoorde manier mensen (zielen) in beweging te zetten. Opvallend is dan dat de Regel vooral gaat over de eigenschappen van de leider. Niet het hoe en waarom van leidinggeven maar vooral Wie het is die leiding geeft.
Ik ben getroffen door dit boek. Getroffen door de eenvoud en tegelijkertijd door de wijsheid waarmee het geschreven is. Het is een rustig boek. Langzaam te lezen, beetje bij beetje. Niet omdat het moeilijk is maar omdat er veel in staat om over na te denken.
Juist nu de avonden lengen en de meeste projecten zijn gestart en in volle snelheid voortrazen. Juist nu is het verstandig om een beetje rust te nemen en om eens na te denken wie jij eigenlijk bent. Zomaar een beginneling, die nog wil leren.
