Sporen van talent

Talent is een lastig begrip, want gaat het over talent zijn of over talent hebben? En als organisaties het hebben over talent bedoelen ze dan misschien niet ‘ambitie’? Toch geniet het onderwerp ‘talentontwikkeling’ de nodige populariteit, zeker wanneer er uitgegaan wordt van de sympathieke gedachte dat iedereen talent heeft. Er is op dit onderwerp nog veel te doen en daarom is het boek ‘Sporen van talent’ een prima initiatief om iets meer licht te bieden over dit fascinerende onderwerp waarover geen eenduidige definitie bestaat. Ik vind het een geslaagd boek omdat ik niet word doodgegooid met een enorme hoeveelheid wetenschappelijke noties, citaten en verwijzingen naar allerlei onderzoeken. Nee, de auteurs hebben een onderzoek opgezet onder twintig bekende succesvolle Nederlanders (o.a Wouter Bos, Agnes Jongerius, Klaas Knot), bereiden dat voor, geven de interviews kort weer, bespreken de inzichten en stellen conclusies en aanbevelingen op. Het geheel blijft aangenaam leesbaar en de materie boeit. Aan de hand van twee conceptuele modellen leggen de auteurs uit hoe zij hun onderzoeksresultaten willen gaan ordenen en waar zij op willen gaan letten. Als lezer word je op die manier meegenomen in het gedachtegoed van de auteurs. Ik lees de twintig beschrijvingen met veel interesse en vraag me tegelijkertijd af hoe de auteurs hier chocola van denken te maken. De interviews lijken ogenschijnlijk alle kanten uit gaan. Maar dat is de schijn die bedriegt want in het hoofdstuk na de interviews begint de analyse en word je als lezer de verbanden getoond en kunnen er clusters worden gemaakt. Een van die conceptuele modellen die de auteurs gebruiken, is een matrix van twee bij twee. Op de ene as worden de begrippen ‘push’ en ‘pull’ tegenover elkaar gezet. Daarbij staat ‘push’ voor zaken zelf ontwikkelen en ‘pull’ voor dat mensen ergens in getrokken worden. Op de andere as staan de begrippen ‘inside-out’ en ‘outside-in’ . Dat staat respectievelijk voor een innerlijke gedrevenheid versus de rol de rol die je toekent aan de externe omgeving. Anders gezegd: focus op fundament versus focus op sentiment. Dit model gecombineerd met het bekende AMO-model (Abilities, Motivation en Opportunities) dat de auteurs de gouden driehoek noemen, blijkt verrassend genoeg veel mogelijkheden te beschikken om tot interessante inzichten te komen. Die zijn er in alle soorten en maten, zoals: ‘Talent hebben is geen voorwaarde én geen garantie voor het worden van een ‘erkend’ talent. Een talent zijn vereist blijvende inspanning van de persoon zelf’. Veel van de geïnterviewden gaven aan dat ze niet stil konden zitten en dat teren op hun succes geen optie was. Doorzettingsvermogen (Motivation) speelt dus een belangrijke rol. Dat wisten we weliswaar al maar zien dat hier nog eens bevestigd in dit mini-onderzoek. Maar zeer interessant om te lezen vond ik de rol van de opvoeding, met name de verschillende rollen die vaders en moeders innemen. Vaders – hoe verrassend- zijn vaak de zakelijke ondersteuners maar moeders spelen in de kindertijd van talenten een sleutelrol. De auteurs schrijven: ‘Door hun nabijheid en betrokkenheid bij de opvoeding leggen zij de basis voor de ontwikkeling van hun kind’. En het meest aansprekende uit het onderzoek was voor mij de rol van de opvoeding in combinatie met de Nederlandse mentaliteit. Wie heeft er thuis niet te horen gekregen: ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’, of: ‘Wie voor een dubbeltje wordt geboren, wordt nooit een kwartje’. Het zijn tegeltjeswijsheden die in dit onderzoek niet worden bevestigd. Het blijkt dat een moeizame jeugd niet per definitie belemmerend is voor succes. Toch stellen de auteurs: ‘De Nederlandse mentaliteit draagt niet bij aan het streven naar excellentie. Middelmatigheid is de norm. ‘ Wij Nederlanders zouden meer van hard werken zijn. Pijnlijk herkenbaar en food voor verdere thoughts.