En die pretentie heeft 'Doen!', het nieuwste boek van managementauteur Ben Tiggelaar. Aan het eind van zijn inleiding belooft hij de lezer letterlijk groei bij het aanpakken van grote en kleine veranderingen. 'Op een effectieve én op een positieve manier.' Hij presenteert in zijn boek de door hem bedachte 'Basic Change Method', een door hem beproefd recept dat gebaseerd is op relevante inzichten uit de psychologie. Of de methode werkelijk effectief is, kan ik niet beoordelen, maar verhelderend is zij in ieder geval wel. Volgens de cognitieve psychologie wordt ons gedrag gestuurd door intenties: je kunt alleen veranderen als dat werkelijk wilt. Volgens behavioristen zijn het meer de prikkels vanuit onze omgeving die veranderingen in gang zetten.
Tiggelaar kiest geen partij maar combineert beide inzichten: natuurlijk moet je willen veranderen, maar als je er niet voor zorgt dat je omgeving ondersteunende prikkels uitzendt, bloeden je initiatieven waarschijnlijk op den duur doodt. Dat advies sprak mij in dit boek het meest aan. Natuurlijk kende ik de begrippen intrinsieke en extrinsieke motivatie wel, maar dat laatste blijk ik toch altijd te beperkt opgevat te hebben, namelijk als zeer expliciete druk vanuit de 'veranderomgeving' (Tiggelaar). Een manager kan bijvoorbeeld besluiten zich te bekwamen in coachingsvaardigheden omdat zijn medewerkers hem dat op indringende wijze duidelijk maken of omdat zijn direct-leidinggevende simpelweg zegt: je mot! Daarmee dreig ik echter voorbij te gaan aan wat Tiggelaar de 'antecedenten' en 'consequenties' noemt: gebeurtenissen die aan het nieuwe gedrag voorafgaan of daarop volgen en die je goede voornemens danig kunnen frustreren. Dat kan van alles zijn: wurgende resultaatverwachtingen, oud zeer of een tekort aan kennis bij medewerkers, de voorkeurstijl van je collega-managers. Wil je met succes veranderingen doorvoeren, dan zul je dus eerst alle valkuilen in kaart moeten brengen en die op een adequate manier managen. Pas dan kunnen veranderingen die je wilt doorvoeren, ook doorgevoerd worden. 'Veranderen is niet gemakkelijk', luidt de eerste zin van Tiggelaars betoog en zo is het maar net. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het volgen van de 'Basic Change Method' evenmin een sinecure is; ik vond de methode eerlijk gezegd nogal bewerkelijk. Niks aan te doen, zegt de auteur. Als je echt werk wilt maken van veranderen, is dit de weg die tot succes leidt. De ondertitel van het boek belooft nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei. Ik vind dat Tiggelaar die belofte meer dan waarmaakt. Bovendien heeft hij met 'DOEN!' een bijzonder prettig leesbaar boek geschreven. Wie dus nog wat vulling voor een feestdagverlanglijstje zoekt: zet hem er maar op. Je zult niet bedrogen uitkomen.
Over Bert Peene
Bert Peene werkte jarenlang als kerndocent bij IMAGO Groep, Via Vinci Academy en C-Lion, opleiders voor het onderwijs. Daarnaast voerde hij als zelfstandige opdrachten op het gebied van organisatieontwikkeling uit in profit en non-proft. Tegenwoordig werkt hij als free lance docent en schrijft hij voor diverse bladen over managementliteratuur.
