Om te voorkomen dat het denkproces alle kanten opvliegt, is het verstandig er structuur in aan te brengen. Structuur geeft namelijk richting en stuurt je waarneming en oordeel. Je kunt daarbij gebruikmaken van verschillende methoden. Leon Hermans en Telli van der Lei brachten die bij elkaar in hun boek 'Actorenanalyses'.
Als projectleider of beleidsmaker moet je een goed beeld zien te krijgen van de verschillende betrokken partijen, hun belangen, hun machtspositie en onderlinge relaties. Door de actoren in kaart te brengen kun je beter nadenken over passende vormen in het ontwerp van participatieve of interactieve processen of over strategische keuzes. Onder actorenanalyse verstaan de auteurs alle methoden die tot doel hebben betrokkenen en hun eigenschappen in kaart te brengen voor strategie en beleid. Zij geven de voorkeur aan 'actor' boven de term 'stakeholder' omdat die zich leent voor een bredere interpretatie. De auteurs brengen eerst in kaart in welke situaties actorenanalyses zinvol zijn, welke methodes daarbij passen en welke algemene stappen gezet moeten worden. De vijf situaties die zij beschrijven, zijn: doelrealisatie in netwerken, conflicten, onderhandelingen, debatten en impasses. De analysemethoden die daarbij horen zijn: stakeholderanalyse, conflictanalyse, Value Focused Thinking, Argumentatie-analyse en de Q-sortmethode. Vervolgens gaan Hermans en Van der Lei in op de eerste twee voorbereidende stappen van een actorenanalyse: het identificeren van de actoren en het kiezen van een analysemethode. Daarna beschrijven zij iedere methode in een eigen hoofdstuk. In het afsluitende hoofdstuk plaatsen de auteurs enkele accenten en beschrijven zij nog enkele aanvullende methoden die in de toekomst meer toegepast zullen gaan worden. De kracht van 'Actorenanalyses' is gelegen in de situationele aanpak met verschillende analysemethoden, de toegankelijke teksten en de sprekende voorbeelden en uitwerkingen. Een nuttig boek voor communicatieprofessionals die aan de slag moeten met strategische adviesprocessen.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.