Een lezenswaardig boek dat probeert zekerheden onderuit te halen en daarmee het publieke debat op een andere manier te voeren.,/b> In discussies lijken er altijd maar twee standpunten mogelijk te zijn: voor of tegen. Wat het onderwerp ook is, voor- en tegenstanders graven zich in in hun gelijk.
In 'Tegendenken' wil Hans Achterhuis voorbij die loopgraven door buiten de discussie te stappen en het debat op die manier te laten kantelen. Dat noemt hij 'tegendenken': onzeker maken wat zeker lijkt. Aangezien het boek de neerslag vormt van twee jaar de actualiteit becommentariëren als Denker des Vaderlands, passeren allerlei onderwerpen de revue. Die zijn gegroepeerd in vier delen: - Crisis - Waar blijft de politiek - Tegendenken - en De menselijke maat. Voor mij was het laatste deel van het boek het interessantst, dat onder andere gaat over marktwerking in de zorg, bezuinigingen op het pgb, het euthanasiedebat en de meritocratische samenleving.
Door de gekozen vorm - Steenhuis vraagt, Achterhuis vertelt - is het een levendig boek geworden. Dat kan heel verfrissend werken, alsof je live college krijgt waarbij iemand anders de slimme en kritische vragen stelt die je zelf wel had willen stellen. Maar het kan ook nogal belerend overkomen. Dit wreekt zich vooral in de stukken in het boek die gebaseerd zijn op een debattenreeks die Achterhuis voerde met wisselende opponenten. Daarin komen de standpunten van degenen met wie hij in discussie ging alleen via Achterhuis aan het woord, waardoor het debat niet echt uit de verf komt.
Achterhuis bespreekt in het boek veel actuele onderwerpen in een kort bestek. Daarmee lijkt het wel een 'Greatest Hits'-cd: alle aspecten van het werk van Achterhuis zitten erin, van 'De utopie van de vrije markt' tot 'Met alle geweld' - en dat op een heel toegankelijke manier gebracht. Liefhebbers zullen het echter misschien liever links laten liggen, en de voorkeur geven aan Achterhuis' andere boeken, waarin een kernidee tot in de finesses uitgewerkt wordt.
Over Yvette Bartholomée
Yvette Bartholomée is freelance onderzoeker en tekstschrijver. Zij houdt zich onder andere bezig met marktwerking in de publieke sector, de relatie tussen wetenschap en beleid en de geschiedenis van de menswetenschappen.
