Mijn eerste indruk toen ik 'Megatrends Nederland' in mijn handen hield was: een fraaie, liefdevolle en kleurrijke uitgave. Een weloverwogen lay-out. Een zachte kaft waar je zelfs een beetje in kunt duwen. Adjiedj Bakas richt zich in dit boek volgens eigen zeggen 'op de toekomst van Nederland en onze rol op de wereld. Een sterk veranderende wereld met nieuwe supermachten en een voortdurende strijd tussen het westen en moslimfundamentalisten. (..) Niets om je druk over te maken, als je maar op de juiste wijze anticipeert.' De structuur van Bakas' betoog is in 3 lagen opgebouwd. Hij onderscheidt allereerst twee internationale megatrends (nieuwe economische wereldorde en de strijd tussen christendom en islam. En deze tweede verdeelt hij vervolgens in vier mogelijke scenario's: een eeuw van machtsstrijd, oprollen van terreur, Turkije wordt de leider van de islamistische wereld en Eurabia en Nieuw Europa). Om vervolgens aan te komen bij zeven megatrends voor Nederland 2020: 1. Van natiestaat tot nieuwe tribalisering 2. Van tradities naar technologische, spirituele en milieurevoluties 3. Van laissez faire naar veiligheidsobsessie 4. Van overheidscontrole naar het eind van de verzorgingsstaat 5. Van corporatieve democratie naar aandeelhoudersdemocratie 6. Van Argentiniëmodel naar het nieuwe VOC-model 7. Van calvinistische cultuur naar Aziatisering, islamisering en de deseksualisering van Nederland. Het grootste deel van het boek is geweid aan het beschrijven van de gevolgen en onderbouwen van de 7 megatrends. Hard van binnen Mijn tweede indruk bij dit boek. Staat er vuurwerk op de buitenkant? Een lont in het kruidvat? Tot zover kon ik de redenatie van Bakas volgen: Hij trekt een paar belangwekkende nationale en internationale trends 15 tot 45 jaar door, zoals de vergrijzing, islamitisering, opwarming aarde, en de toenemende economische macht van Azië. Maar in zijn onderbouwing raak ik het spoor al snel bijster Ik heb steeds in mijn achterhoofd dat Bakas een beeld wil schetsen van hoe Nederland er uit zal zien anno 2020, dus over ongeveer 15 jaar. Bakas maakt het me echter erg moeilijk. Dat komt doordat de honderden voorbeelden en doorgetrokken of geëxtrapoleerde voorbeelden soms 2020, soms 2050 en soms ook vandaag spelen. Soms in Nederland soms ergens anders op deze aardbol. Daar komt bij dat ik vaak sterk twijfel aan de geloofwaardigheid van zijn voorbeelden. Zo geeft de auteur de gemeente Dordrecht de tip om het centrum in te richten zodat Chinese toeristen in 2020 hier massaal naar toe zullen komen en zich thuis zullen voelen in het Dortse Chinatown. De meeste autochtone Nederlanders die zich anno 2050 nog niet bekeerd hebben tot de Islam wonen volgens hem dan in Zuid-Amerika, in het Oosten van Europa (de laatste christelijke zone in Europa), of in Zuid-Europa. Tussen al deze doorgetrokken (of zo u wilt overtrokken) ontwikkelingen staan zaken die natuurlijk zullen gebeuren: meer zorg voor ouderen, meer financiële kracht van de jonge generatie (waarbij ik mij afvraag wat daar over 15 jaar nog van over is), meer binnenlands toerisme van ouderen, een terugtrekkende overheid, afname van de bevolking na 2040 etcetera. En juist die hotch-potch van wel-niet maakt het boek ongeloofwaardig en pessimistisch. Ik lees veel problemen (optimistisch & marketingtechnisch 'uitdagingen' genoemd) en weinig oplossingen. En blijf achter met een vraag: Wat heb ik aan deze inhoud als manager/marketeer?
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
