Hoe moeten modellen voor verandering in de praktijk worden toegepast? Waar moet je op letten? Op welke ‘valkuilen’ moet je bedacht zijn? Als het misgaat, kunnen de ‘zachte’ kanten van een organisatie keihard aankomen... Met dit boek hoopt Rogier Guns zijn praktische ervaring te kunnen delen met al diegenen – (verander)managers en veranderingsgezinde medewerkers – die op zoek zijn naar praktische tips en inspiratie om ook in hun organisatie concreet en met succes veranderingen door te voeren.
Rogier Guns belooft de lezer: ‘De ideeën van 30 hoogleraren, 100 uur college, 7 meter boeken en 1800 minuten audio-cd samengebracht in één boek.’ Geheel in de stijl van iemand als Ben Tiggelaar, die er ook een handje van heeft zijn lezers of toehoorders veel te beloven. Alsof kennis en kunde snel en eenvoudig tot je te nemen is. Terwijl dat bij het veranderen van organisaties en mensen nu juist zo moeilijk is.
In die zin oogt de tekst op de achterflap dan ook sterk in tegenspraak met de wijsheid die Guns in zijn boek Zacht veranderen tentoonspreidt. En de auteur zelf begrijpt dat ook heel goed. Veranderen is niet alleen maar een kwestie van het toepassen van boekenwijsheid. Verre van dat!
Dat blijkt al aan het begin van zijn boek, in de met een knipoog geschreven ‘Samenvatting voor de ongeduldige manager’. Daarin zegt Guns dat de eerste les van zacht veranderen misschien wel is om zacht en begripvol voor uw omgeving te zijn. ‘Breng meer tijd door bij de koffieautomaat dan u misschien gewend bent te doen, want daar hoort u hoe mensen de verandering ervaren. Zorg voor een goede visie, die gedragen wordt door de mensen. Als u weerstand ervaart, beschouw dat dan als een signaal dat er nog heel wat moet gebeuren, in plaats van aan symptoombestrijding te doen.’ Een heldere en bondige kijk op veranderen, waartegen ik niets in te brengen heb. Nu nog even doen...
Zacht veranderen geeft een overzicht van verschillende theorieën omtrent veranderen, die in de afgelopen tientallen jaren beschikbaar zijn gekomen. Veel bekend werk, maar ook de nodige verrassingen, zoals – voor mij – de theorie rondom het veranderkasteel van de Zweedse sociaal-psycholoog Claes F. Janssen. Guns heeft kans gezien de grote hoeveelheid theorieën, modellen en aanpakken jaloersmakend mooi weer te geven. De vormgeving zorgt ervoor dat droge – maar bruikbare – kost makkelijker verteerbaar is dan in de oorspronkelijke uitgaven.
Na integrale lezing van Zacht veranderen heeft u veel, heel veel van wat op het vlak van veranderen gepubliceerd is tot u kunnen nemen. De vraag is of dat voldoende is. Theorie is één ding, toepassen is een andere. En op dat laatste had Guns zich vastgelegd. Ik vrees dat dat niet helemaal uit de verf komt. Zacht veranderen biedt zó veel, dat het moeilijk achter elkaar te consumeren valt. Ook is het niet heel eenvoudig zoeken op onderwerpen, omdat een index ontbreekt. De hoofdstukindeling en -benaming helpt enigszins, maar is niet voldoende.
Maar misschien heeft Guns de lat ook wel iets te hoog gelegd met zijn praktische claim. Die is met een enkel boek moeilijk te realiseren. Veranderen is doen – en iedere verandering is anders, al is het maar omdat er mensen bij betrokken zijn... Mensen als u en ik, met wensen, willetjes en belangen. Ga er maar aan staan!
Guns geeft zijn gedroomde aanpak weer in het afsluitende ‘Over de auteur’: ‘Ik geloof in proactiviteit en zelfsturende teams. Je kunt beter sorry zeggen voor iets dat je met de beste intenties tevergeefs hebt proberen te bereiken, dan altijd maar op toestemming van anderen te wachten en intussen niets te ondernemen. Mensen bloeien op als je hen ruimte geeft voor eigen initiatief en hen ondersteunt bij het nemen van initiatieven.’
Maar dat moet je wel durven. Niet iedereen is klaar voor een dergelijke aanpak. Zacht veranderen kan lezers in ieder geval een eind op weg helpen.
Over Perry Oostrum
Per Oostrum begon met schrijven op de middelbare school. Wie niet? Serieus werd het toen hij over zijn grote passie, popmuziek, begon te publiceren in verschillende tijdschriften. 'Mannenleed, een crisisroman' is zijn eerste fictieve werk. Hij werkt als zelfstandig adviseur op het vlak van het onderkennen en beheersbaar maken van risico's en het realiseren van organisatieveranderingen. Per is getrouwd, heeft twee zonen en woont in Wassenaar.