Het boek begint hoopgevend: de auteur verduidelijkt het begrip moed en geeft zijn definitie. Voor hem is moed: in actie komen terwijl er bedreigingen zijn. Een prima definitie uit de vele die er gegeven kunnen worden en ook een die zeer goed te operationaliseren is. Het begrip ‘bedreiging’ of ‘angst’ wordt verder besproken en krijgt de lezer verschillende quotes over dit onderwerp te lezen. In het ‘woord vooraf’ legt Steeman zijn fascinatie uit voor het begrippenpaar ‘moed en leiderschap’. In 2013 kreeg hij een boek in handen over de Paralympics van Londen 2012. Hij stelde daarin voor zichzelf vast dat de compensatie van een gebrek een gave oplevert en schrijft: ‘Leiders zijn het product van een psychologische overcompensatie van een gebrek’. De vraag ‘hoe’ leiders dit zouden doen is via moed. Op dit punt had hij de nodige diepgang kunnen aanbrengen door wat literatuur inzichten aan de orde te stellen want het zijn natuurlijk zware woorden die hij gebruikt. Maar die blijft uit. Dan start het hart van het boek. Dat zijn negen verhalen opgetekend door de auteur tijdens interviews. Wat mij als lezer volkomen onduidelijk blijft, is de vraag hoe de interviews zijn opgezet en de keuze van de geïnterviewden tot stand is gekomen. Hoe zijn deze mensen geselecteerd? En: Hebben de geïnterviewden een uur lang mogen praten en destilleerde Steeman daaruit de bron(nen) van moed? Waarschijnlijk is het zo gegaan. Zo ontstaan er negen verhalen die de lezer worden aangeboden als zijnde negen bronnen van moed. Bronnen waar de lezer moed uit kan putten als zijn eigen bronnen zijn opgedroogd, aldus de auteur. Uit elk verhaal van de geïnterviewde leren we de persoon en diens context kennen. De verhalen zijn beknopt weergegeven met daarachter een uitwerking van de auteur op specifieke thema’s. De verhalen zijn moeilijk te vergelijken en het is lastig – maar niet onmogelijk – om als lezer de kern eruit te pikken wat moed is voor de geïnterviewden. Maar wat lijkt te ontbreken is het deelaspect van de moed in de verhalen: de bedreiging en de angst. De verhalen lijken daar helemaal niet over te gaan. Een van de geïnterviewden zegt letterlijk: ‘Angst of ergens tegen op zien, ken ik niet’. Daarmee wordt de definitie van Steeman in het begin van het boek ontkracht. Op elk verhaal van de geïnterviewde vindt een reflectie plaats. Maar het lukt Steeman niet goed om diepgaand te reflecteren, in plaats daarvan wordt het meer een samenvatting en herhaalt hij veel letterlijke teksten uit het interview. Na de negen verhalen verwachtte ik als lezer dat alles bij elkaar gebracht zou worden, een overzicht zou worden geboden, kanttekeningen zouden worden geplaatst, en de balans zou worden opgemaakt over moed en leiderschap. Maar helaas, na het laatste verhaal is het boek abrupt ten einde. Een gemiste kans lijkt me. Samenvattend: de titel van dit boek komt niet uit de verf en het boek biedt niet meer dan negen portretten van interessante mensen.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
