Kracht zonder macht

Impliciet gaat 'Kracht zonder macht' over het 'oerconflict' in organisaties; de leiding van een organisatie probeert van nature grip te krijgen op de medewerkers, terwijl deze de neiging hebben onder de grip van de leiding vandaan te komen. De verticale dialoog moet dit conflict tegengaan door een atmosfeer te creëren waarin management en medewerkers (of: beleidsproducenten en -consumenten) gezamenlijk en gelijkwaardig organisatievraagstukken bespreken. Het boek is opgebouwd uit vier delen: Prepareren, Plannen, Doen en Bezien. Per deel beschrijft Cees Hoogendijk een aantal casussen. In een hoofdstuk over de kracht van het luisteren, beschrijft hij bijvoorbeeld een methode om een groep managers te dwingen goed naar elkaar te luisteren. Met behulp van een microfoontje en koptelefoon kunt u maar op één persoon tegelijk afstemmen (u hoort dan wat diegene zegt). Die ander hoort u alleen als hij ook op u heeft afgestemd. Hierdoor kunnen maar twee personen een discussie voeren, de rest kan dan mee luisteren en naar aanleiding hiervan een eigen discussie starten (of proberen een ander over te halen op u af te stemmen om met hem in discussie te gaan). Op deze manier wordt iedere deelnemer gedwongen constructieve punten in te brengen en goed naar anderen te luisteren. Immers, op het moment dat u inhoudelijk niets toevoegt of geen feedback op de punten van ander geeft, zullen de andere deelnemers niet op u afstemmen en doet u dus eigenlijk niet mee. Stuk voor stuk behandelt 'Kracht zonder macht' interessante casussen. Verderop beschrijft Hoogendijk de casus van TNT, waarbij CEO Peter Bakker door middel van chatsessies in dialoog met zijn medewerkers treedt. Op deze manier was het voor Bakker, die net was aangetreden als CEO, mogelijk om uit veel verschillende hoeken te horen (TNT heeft ook buitenlandse vestigingen) wat de huidige kernwaarden waren en welke kernwaarden TNT miste. Gezien de geringe theoretische onderbouwing ben ik benieuwd naar de effecten van de dialoog. Als hulpmiddel bij het vormgeven van workshops, trainingen, vergaderingen en bijeenkomsten is het zeker voor iedere manager een handig en creatief naslagwerk om vastgeroeste verhoudingen in de organisatie vlot te trekken. Deze keuze voor de verticale dialoog om managers structureel te stimuleren af en toe hun macht los te laten, moet naar mijn mening wel breder worden onderbouwd dan je louter te baseren op de uitkomst van losse casussen. Wat is het effect op de lange termijn van de verticale dialoog op uw organisatie, uw medewerkers en het management? Het is goed als het management luistert en in gesprek is met zijn medewerkers, maar worden de uitkomsten van de dialogen in de dagelijkse praktijk wel toegepast? Zo niet, dan creëert u een schijnwerkelijkheid door medewerkers het gevoel te geven dat ze mogen meedenken, terwijl u niets met hun inbreng doet. Dan voelen medewerkers zich niet gehoord en gewaardeerd - met alle gevolgen van dien. Daarnaast kan het kunstmatig creëren van gelijkwaardigheid (het incidenteel opgeven van de macht van het management) ook averechtse effecten hebben. Als medewerkers gewend zijn op een gelijkwaardige manier met het management van gedachten te wisselen, kunnen zij tijdens hun dagelijkse werkzaamheden steeds meer gelijkwaardigheid van de hiërarchische structuren gaan claimen. De vraag blijft wat voor gevolgen dat heeft voor de organisatieontwikkeling. Hoewel de recepten vaak losse methoden zijn om de dialoog te bevorderen, zijn de recepten wel geordend volgens het Plan Do Check Act-principe van Deming. Invoering van de verticale dialoog vraagt dus volgens Cees Hoogendijk een gedegen plan. 'Kracht zonder macht' is door zijn concreetheid een boek dat op je bureau moet liggen en niet in de kast moet staan. Het is een ready-to-use boekwerk voor elke manager! Door de zorgvuldig uitgewerkte recepten is het bovendien erg geschikt voor de startende manager, veranderaar of organisatieadviseur. Dit boek helpt u bij het organiseren sessies, workshops en games waardoor je organisaties letterlijk laat ervaren wat het effect en nut van de verticale dialoog is en de noodzaak van het tijdelijk opgeven van macht.