'Hoe we onszelf voor de gek houden' is een toegankelijk boek. Ondanks de vele psychologische begrippen weet Suzanne Weusten u op vermakelijke wijze mee te nemen in de achterliggende mechanismes die leiden tot vooringenomenheid van ons brein. Soms met een tikje humor maar zeker ook goed onderbouwd. Tijdens het lezen bekroop mij wel een ongemakkelijk gevoel. Hoe schrijf ik een recensie over een boek dat maar liefst 26 denkfouten bespreekt? Hoe ga ik dat aanpakken zonder niet zelf in die fuik van denkfouten te belanden? Mij werd snel duidelijk dat het onontkoombaar is. U en ik maken nu eenmaal denkfouten. Is het niet de ene denkfout die ons op een dwaalspoor zet, dan is het wel een andere. Keuze genoeg. Dat is mij na het lezen van dit boek meer dan duidelijk geworden. De denkfouten die Suzanne Weusten beschrijft, zijn allemaal psychologische mechanismes die ons onbewust laten afdwalen van de werkelijkheid. Zo komen onder andere de conformation bias, de cognitieve dissonantie en het wellicht wat minder bekende Lake Wobegon effect voorbij. Misschien zeggen deze begrippen u niet zoveel. Dat is geen probleem. De auteur geeft bij iedere denkfout een herkenbaar voorbeeld en een duidelijke uitleg over het achterliggende mechanisme. Bij de meeste denkfouten geeft Suzanne Weusten een advies hoe u de fout kunt bestrijden. De vraag is of u dit advies echt wilt opvolgen. Sommige irrationele redeneringen zijn nu eenmaal erg prettig om te geloven. U kent ze vast wel. Die denkfouten die u een beter gevoel geven dan wanneer u de werkelijkheid onder ogen ziet. Zo is het een geruststellende gedachte dat we het volgens de hindsight bias achteraf altijd beter weten. We zien alleen wat we willen zien omdat we ons oordeel graag laten vertroebelen door de representatiefout. En we kunnen massaal magisch denken. Is dat erg? In veel gevallen niet. Het zijn gewoon onschuldige denkfouten. De vraag blijft nu aan welke denkfouten ik ten prooi ben gevallen bij het schrijven van deze recensie. Wil ik voor mezelf goedpraten dat ik mijn tijd niet heb zitten verdoen door dit boek te lezen? Het lukt me namelijk niet om negatieve punten te vinden. Of heb ik slechts een uitgesproken interesse voor psychologie? Maakt het iets uit? Ik weet zeker dat u na het lezen van het boek af en toe zult glimlachen als u anderen of uzelf op denkfouten betrapt. Waarom weet ik dat zeker? Geen idee eigenlijk. Ik verval ongetwijfeld in een denkfout. Ik kan natuurlijk helemaal niet weten wanneer u gaat glimlachen. Wat ik over het boek kan zeggen, is dat ik het een vermakelijk, informatief en toegankelijk boek vind. In mijn beleving een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in psychologie en meer inzicht wil in onze alledaagse denkfouten. In ieder geval heb ik ontdekt dat u door het lezen van deze recensie nu al bent beïnvloed. Grote kans dat u het boek ook vermakelijk vindt en positief waardeert. Zo werkt het nu eenmaal. Laten we daar niet moeilijk over doen en vooral – net als Suzanne Weusten – lachen om de vreemde gedachtesprongen die we als mens maken.
Over Birgit Smit
Birgit Smit is adviseur organisatie-ontwikkeling bij Onderwijsgroep Tilburg. Zij is bedrijfskundige en in de afstudeerfase van de Masteropleiding Management, Cultuur & Verandering met als specialisatie Organisatiepsychologie. Haar deskundigheid op bedrijfskundig- en verandergebied en ervaringen met het ontwikkelen van zelfbewustzijn zet zij met enthousiasme in bij mens- en organisatieverandering.
