Positief leiderschap is een ideaal dat bijna iedereen kan nastreven en dat kan leiden tot opmerkelijke resultaten. De uitspraak van Nobelprijswinnaar Desmond Tutu onderstreept waarom positief leiderschap zo goed voor deze wereld kan zijn. 'De wereld smacht naar goedheid en herkent het, wanneer ze haar ziet - en reageert hier op een bijzondere wijze op. Er zit iets diep in ons allen dat hunkert naar het goede en naar het waarachtige en wanneer we het in mensen zien, loven we hen hiervoor. We verlangen ernaar net zoals zij te zijn.' In 'Positief leiderschap' verklaart Kim Cameron de strategieën die gebaseerd zijn op het resultaat van uitgebreid onderzoek. Positief leiderschap past de principes toe die voorkomen uit de positieve organisatiewetenschap, de positieve psychologie en de positieve veranderingsliteratuur. Het verwijst naar het ondersteunen van positief afwijkende prestaties. Het legt de nadruk op de sterktes en capaciteiten van mensen. Het benadrukt het goede in de mens. Bedrijven die met positief leiderschap werken, presteren beter dan gemiddelde organisaties en doen dat meerdere jaren achter elkaar. De betere prestaties komen niet alleen tot uitdrukking in hogere winsten, maar ook in voorspoedige groei, ontplooiing, zelfs in deugdzaam presteren of het beste uit de mensen halen. Dat ligt niet zozeer aan de leider, maar heeft wel alles te maken met leiderschap. In plaats van alleen problemen oplossen, hindernissen wegnemen, concurrentievermogen verhogen, of zelfs rendement verbeteren - om zodoende uitzonderlijk positieve resultaten te behalen -, concentreren positieve leiders zich op het laten floreren van organisaties en op het motiveren van mensen. Deze benadering is niet alleen relevant in moeilijke omstandigheden, maar werkt altijd. De sleutel is het benadrukken van het positieve. Mensen zijn geneigd om meer te letten op negatieve dan op positieve gebeurtenissen. De consequentie hiervan is dat mensen geneigd zijn om zich op negativiteit te concentreren - en speciaal leidinggevenden die vaker met problemen worden geconfronteerd. Managers denken veelal dat ze zijn aangenomen om problemen op te lossen. Uit onderzoek naar het taalgebruik in Amerikaanse zakenkranten blijkt dat de positieve termen (zoals deugd, medeleven, zorg en goedheid) zelden werden gebruikt, terwijl in 17 jaar het gebruik van negatieve woorden zoals verslaan, vechten en concurrentie verviervoudigde. Positieve leiders blijven aandacht schenken aan het positieve, ook in tijden van minder reden tot positiviteit. Zij verzetten zich tegen de tendens naar negativisme. Toen managers onder hun werknemers medeleven stimuleerden, fouten accepteerden en dankbaarheid toonden, kwam dat de productiviteit, winstgevendheid, kwaliteit, innovatie en klanttevredenheid ten goede. Bovendien nam het personeelsverloop af. Interessant is het beschreven onderzoek dat laat zien dat mensen energienemers of energiegevers kunnen zijn en dat energiegevers vitaliteit in anderen stimuleren. Ze beuren mensen op en geven ze een duwtje in de rug. Het is goed te weten dat energie geven is aangeleerd. Energiegevers zijn goed voor hun organisatie. Een energiegever is zelfs vier keer zo succesvol dan de centrale figuur in een old boys network. Als u energienemers tegenkomt, is het goed om deze mensen eerlijke feedback te geven over hun gedrag. Als dit niet helpt, is het tijd om deze persoon te helpen in zijn ontwikkeling. Aan het eind van 'Positief leiderschap' staat een stappenplan waarmee u door middel van vragenlijsten kunt kijken hoeveel positief leiderschap er al is bij u of in uw organisatie. Daarna krijgt u door middel van een tabel de mogelijkheid om implementatie te plannen. De voorbeelden zijn leuk om te lezen en bieden waardevolle inkijkjes in organisaties die we misschien niet allemaal kennen. Inspirerend is vooral het verhaal van het ziekenhuis in de U.K. waarbij een bestuurslid wordt ontslagen. Het personeel springt op de barricades; het bestuurslid wordt weer ingehuurd en maakt uiteindelijk het ziekenhuis winstgevend - maar vooral een plek waar mensen willen werken. Een mooi voorbeeld van 'goed doen, doet goed volgen' is het onderdeel in dit verhaal over een zieke medewerker die tot zijn dood salaris blijft ontvangen doordat zijn collega's vakantiedagen inleveren. Als doorgewinterde Appreciative Inquiry-toepasser, lees ik dit boek met een vreugdevol gevoel van herkenning. Appreciative Inquiry is een methodiek die in de USA is ontwikkeld en ook werkt op de basis van positief leiderschap (positieve organisatiewetenschap, positieve psychologie en positieve veranderingsliteratuur). Door de handzaamheid is dit boek van Kim Cameron een mooi cadeau om te geven aan relaties die u wilt laten kennis maken met het positief leiderschap, of een steuntje in de rug van mensen waarbij u de kenmerken van het positief leiderschap herkent.
Over José Otte
Dr. José W. Otte MBA werkt als waarderend onderzoeker met een bedrijfskundige gedragswetenschappelijke achtergrond. Zij faciliteert sociale innovatie door het introduceren van dialoog groepen waarin gewerkt wordt met bijzondere vragen. Ze is verbonden aan Mizu.