Leider zonder masker

In haar goed leesbare Leider zonder masker gaat Ann Baeke in op de blokkades die goed leiderschap in de weg staan. Vervolgens wijst ze een weg om die blokkades op te ruimen en jezelf te ontwikkelen. Voor wie op zoek is naar ‘de moeilijke baas, medewerker of organisatiecultuur’, oftewel de ander die maakt dat jij je niet kunt ontwikkelen is dit een onaangenaam boek. Het wijst namelijk maar een kant op: naar jezelf. En dat is de beperking, maar zeker ook de kracht van dit boek. Ann Baeke gelooft in engagement en in mensen. ‘Leiderschap zonder masker’ gaat over engagement, kwetsbaarheid, zingeving en moed. Geëngageerde medewerkers zorgen voor trouwe klanten en leiden tot de beste organisaties. Toch blijkt in recent onderzoek dat niet meer dan 12% van de Belgische medewerkers zichzelf geëngageerd vindt. Het boek begint daarom met de angsten die verandering en ontwikkeling verhinderen. Ann Baeke beschrijft deze op een wijze die de lezer uitnodigen op zoek te gaan naar zijn of haar eigen angsten. Ze hangen vaak samen met ingesleten gedrags- en gedachtenpatronen. Zoals het hele boek gaat dit niet over anderen maar over jezelf. Naast deze angsten maakt ook de moderne samenleving het niet makkelijk. Engageren heeft namelijk alles te maken met zingeving. En de vraag is waar die te vinden is in een samenleving die sterk gericht is op genot, consumeren en presteren. Daartegenover noemt de schrijver tijd en stilte het nieuwe goud. Na deze belemmeringen is het tijd voor zelfonderzoek: wat is jouw missie? Zolang je die niet vindt en tot leidraad van je handelen maakt ben je niet geëngageerd. Hiervoor moet je op zoek naar jouw persoonlijke waarden. Iedereen heeft ze, maar velen kunnen ze niet benoemen en nemen ze niet consequent als uitgangspunt voor hun handelen. Vervolgens is zelfacceptatie nodig: alleen dan kom je bij je volle potentieel. Maar dat betekent dat je accepteert en zelfs met anderen deelt wat jouw zwakke punten zijn – dat gaat velen te ver. Vooral vanwege ingesleten gedrags- en gedachtenpatronen. Maar als je dan je missie in de praktijk kunt brengen dan ervaar je zingeving, en zingeving maakt gelukkig. In het boek wordt deze ervaringskennis van de schrijfster geïllustreerd met delen van interviews die zij gehouden heeft. Een deel van deze interviews is tenenkrommend: de spreker stelt zich in woorden kwetsbaar op – maar komt toch over als een overwinnaar. Waarschijnlijk is dit nog een moeilijk aspect aan dit leerproces: of je je kwetsbaar opstelt kan alleen een ander bepalen. In het laatste deel van het boek gaat Ann Baeke in op leiderschap en organisatiecultuur en reikt praktische tips aan hoe jezelf en jouw bedrijf tot een engagementscultuur kunnen komen. Ze roept daarbij op om te sturen op doelen en passie. De vraag is of dat voldoende is en werkt. Vooral het sturen op doelen heeft de laatste jaren een spoor van vernieling door het bedrijfsleven getrokken en nodigt zelfs uit tot een amorele cultuur. En dat laatste is zeker niet wat de schrijfster voor ogen heeft. Naast deze doelen en passie zal ook gestuurd moeten worden op het speelveld, de manier waarop resultaat behaald moet worden. Wellicht is dat voor de schrijfster het belangrijkste aspect in de door haar genoemde passie? De basisvereisten voor een engagementscultuur blijken sterk te liggen op het vlak van erkenning – van anderen en jezelf – organisatiewaarden en verbinding. Dit in praktijk brengen is alleen mogelijk als er voldoende mensen – en vooral leidinggevenden – meewillen. Maar ook hierin houdt de schrijfster – terecht – vast aan de opvatting dat jij verschil kunt maken en moet willen maken – als je wacht op anderen dan volg je je eigen missie niet, kom je niet toe aan zingeving en gebruik je je volle potentieel niet. ‘Leider zonder masker’ is een indringend boek dat je helpt in je persoonlijke ontwikkeling. Maar ook afdelingen of bedrijven die een stap willen maken in een meer verantwoordelijke en betrokken cultuur kunnen dit boek prima als leidraad gebruiken. Dat Ann Baeke hier en daar doorschiet en in het afsluitende hoofdstuk zelfs ziet dat het de goede kant op gaat met de engagementscultuur is wellicht te wijten aan haar enthousiasme. Het zij haar vergeven!