Topvorm - ‘Aanrader voor wie geinteresseerd is in topprestaties’

Het is natuurlijk niet voor het eerst dat de relatie wordt gelegd tussen sport en de wereld van organisaties. Dat geven de auteurs ook zelf aan in het eerste hoofdstuk van Topvorm – Lessen voor de prestatiemaatschappij. De sportmetafoor wordt vaak gebruik door managers en topsporters worden regelmatig gevraagd als spreker in leiderschapsprogramma’s.

Ook is Topvorm niet het eerste boek waarin lessen worden getrokken naar aanleiding van interviews met bestuurders, een genre waar ik van houd omdat het een mooi en concreet en persoonlijk beeld geeft van wat mensen echt bezighoudt.

Bestuurders in de zorg

Maar dit is zover ik weet wel het eerste boek waarin de relatie wordt gelegd tussen de wereld van de sport en die van bestuurders in de zorg. En de geïnterviewden in deze sectoren in alle openheid reflecteren – met naam en toenaam – over een aantal vragen die gaan over hun binnenwereld. De thema’s in het boek gaan over hoe zij hun weg hebben gevonden naar de top (waar gaat het me echt om, waarom ik?), hoe zij daar blijven (hoe houd ik dit vol, hoe blijf ik op koers of verleg ik die?) en hoe ze er weer wegkomen (wat levert het me op, wat als ik stop?). Hele mooie vragen die ik herken uit mijn eigen boek Spiegel aan de top, over de praktijk van executive coaching. Bij het schrijven daarvan deed ik ook interviews met executive coaches en cliënten. En kwam ik ongeveer dezelfde indeling tegen in de vraagstukken die bestuurders met executive coaches bespreken.

Rode draden

Er komen hele mooie rode draden en inzichten uit de 22 interviews die Janssen en Putters hebben gehouden over deze thema’s en vragen. Eén van de zaken die zij in dit verband belichten – en die mijn bijzondere belangstelling hebben – is het belang van (zelf)reflectie. Voor topsporters is dat inherent onderdeel van het topsportbestaan en voor hen is het vanzelfsprekend om een coach, begeleider of trainer te hebben. Maar ook voor bestuurders wordt coaching steeds vanzelfsprekender. En dit herken ik uit onderzoek en mijn eigen ervaring bij het VU Center for Executive Coaching.

Schaduwkant van reflectie

Janssen en Putters geven naar aanleiding van hun interviews ook de schaduwkant van reflectie aan, namelijk dat dit kan leiden tot het doorslaan in denken, met als resultaat passiviteit en stilstand. Soms is er geen ruimte voor reflectie en zul je daadkrachtig moeten optreden, stellen de auteurs naar aanleiding van hun gesprekken. Dat klopt natuurlijk, maar reflectie op daadkrachtige besluiten kan ook achteraf. En zeker als deze besluiten onder druk zijn genomen kan het zinvol zijn om nog eens goed met een coach naar eigen reactiepatronen te kijken en of deze onder druk nog wel zo effectief zijn. Ook gaan de auteurs in deze paragraaf in op dat het van belang is met wie je reflecteert en dat veel bestuurders coaching te dichtbij zoeken. En dat klopt ook: uit ons onderzoek bij de VU blijkt dat de ‘klik’ de belangrijkste voorspeller is van effectieve coaching en dat zou er zomaar toe kunnen leiden dat bestuurders soms coaches inschakelen die te veel op hen lijken. En soms zijn juist ‘buiten gewone’ bijdragen van ‘buiten gewone’ mensen welkom in het kader van de frisse blik en afkijken van anderen. Dus daar valt nog een wereld te winnen, zeker in de zorg. Vanwege mijn eigen achtergrond was ik uiteraard bijzonder door deze paragraaf geboeid en stemde me dit weer tot nadenken.

Inspiratie voor leiderschapsontwikkeling

Ook de antwoorden op de andere vragen die de auteurs in hun boek beantwoorden leveren stof tot nadenken en inspiratie voor leiderschapsontwikkeling in onze tijd. En ik was in het bijzonder geinspireerd door het pleidooi over een nieuwe visie op presteren. Een visie die veel meer uitgaat van ‘wij’ dan van ‘ik’ en die oog heeft voor ‘wat van waarde is’ in plaats van enkel ‘uitkomsten’. Ik ben het daar hartgrondig mee eens. Rest mij nog te zeggen dat dit boek heel prettig geschreven is, uitermate leesbaar, persoonlijk en open is en aanzet tot denken. Een aanrader dus wat mij betreft voor ieder die geinteresseerd is in topprestaties en wat bestuurders bezighoudt. En: volgens mij zijn de uitkomsten dus veel breder toepasbaar dan alleen in de sport of zorg.