Misleid - Persoonlijk doorleefd

Als iemand die veel leest en schrijft, hou ik vanzelfsprekend van woorden. De herkomst, de achtergrond, de reacties die een woord oproept. En leiderschap is een prachtig woord. Het roept direct van alles op. Dat brengt ook vaagheid - wat bedoel je er eigenlijk mee? Dat kan per persoon best veel verschillen. In die ruimte van verschillende interpretaties past Misleid - 11 leugens over leiderschap van Twan van de Kerkhof. Daarover straks meer.

Vormgeving en opzet

Misleid is een handzaam boekje met een zakelijke maar vriendelijk toegankelijke vormgeving. De accentkleur groen kom ik tegen bij hoofdstukaanduidingen, kopjes en checklists. Door de tekst heen staan samenvattende quotes in hoofdletters, waarvan ik eerst dacht dat het paragraaftitels waren.

De leugens uit de titel zijn de basis van 11 hoofdstukken. Verder heeft dit boek vooraf een inleiding en verantwoording, aan het eind een epiloog en als bonus een leeslijst en een register. De hoofdstukken zijn opgebouwd volgens een format:

Van de Kerkhof noemt eerst de leugen, en legt kort uit waarom het een leugen is. Dan volgt een opsomming van de kernpunten uit het hoofdstuk. Daarna 10 tot 20 pagina’s tekst over de genoemde onderwerpen, die allemaal samenhangen met de leugen van dit hoofdstuk. Van de Kerkhof sluit de hoofdstukken af met een checklist voor leiders, en twee pagina’s refelctievragen.

Interpretatie

Terug naar woorden en hun interpretatie. Van de Kerkhof is op dit punt erg duidelijk. In de verantwoording stelt hij:
‘Meer dan ooit tevoren steek ik in dit boek mijn nek uit door mijn persoonlijke inzichten in en ideeën over leiderschap op te schrijven.’ Daarmee erkent Van de Kerkhof dat er interpretatie nodig is voor leiderschap, als woord en als verschijnsel. Hij kiest voor het radicaal delen van zijn interpretatie, gebaseerd op jaren ervaring.

Voor mij is de Verantwoording een samenvatting van hoe ik dit boek beleef. Het is een boek dat gevuld is met sterk persoonlijk gekleurde observaties, gedachten, coaching en tips. Een groot deel hiervan is verbindend en waardevol, juist door de persoonlijke doorleefdheid. Diezelfde persoonlijke visie leidt tot zaken op die in een boek nadelig zijn: anekdotisch bewijs, generalisatie en willekeur.

Positief

Twee voorbeelden die er voor mij positief uitspringen. Het voor mij beste hoofdstuk gaat over leugen #7: leiders zijn rationeel. Van de Kerkhof behandelt hier op een aansprekende en gebalanceerde manier intuïtie, aannames en de onmogelijkheid van voorspellen. Hij geeft geen wonderformule, maar laat zien dat leiders mensen zijn die bewegen in een onzekere context.
Ook de epiloog vind ik waardevol. Puntsgewijs staan hier eigenschappen en vaardigheden die bij leiders vaker voorkomen. Op zijn minst geeft dit een spiegel voor mensen die leiderschap uitoefenen of ambiëren.

Anders verwacht

Eerlijk gezegd had ik een ander soort boek verwacht. Een boek dat meer kritisch zou zijn. en boek waar meer humor in zou zitten. Ik hoopte dat Van de Kerkhof leugens over leiderschap totaal zou ontmaskeren, dat hij de mythes van management volledig zou ontkrachten, het gebabbel van goeroes zou laten verstommen. Ik hoopte op een boek in de stijl van De succesillusie van mijn held Richard Engelfriet. Of misschien een boek als Soms is alles wel eens waar van Toon Gerbrands. De levendigheid en zelfspot in deze boeken helpt me om anders naar dingen te kijken, iets dat ik mis in Misleid. Van de Kerkhof kiest ervoor om vanuit zijn eigen ideeën te schrijven, hij ervaart dit als zijn nek uitsteken. Er is niets mis met het delen van je mening. In dit boek stelt Van de Kerkhof zijn mening en inzichten als waarheid tegenover 11 gekozen leugens. En dat maakt het lastig. Want rondom leiderschap is maar weinig zwart-wit of leugen-waarheid. De nuance, humor en absurditeit die dit kan opleveren is een bron van schrijf- en leesplezier waar Van de Kerkhof maar deels uit heeft geput.