Van TBS hebben we allemaal wel een voorstelling. Dat zijn mensen met stoornissen die zware misdaden hebben begaan. Of juist heel veel misdaden, dat ze een behandeling moeten ondergaan voordat ze weer terug de maatschappij in kunnen (resocialiseren). Maar een echt goed beeld heb ik er niet van, wat het betekent. Dat is veranderd na het lezen van Niemand zit hier voor zijn zweetvoeten - Van brave burger tot TBS-er.
Johan S. beschrijft in dit boek zijn periode van vlak voor zijn misdaad (familiedrama) tot het verblijf in de isoleercel in de gevangenis tot de behandeling in een TBS-kliniek. Voor hem is de afloop (gelukkig) positief, dit komt wellicht ook door de oorzaak. Voor veel andere TBS-ers zal dit traject veel langer duren en intensiever zijn.
Familiedrama
Het verhaal begint eigenlijk met het ontslag van Johan S. bij zijn toenmalige werkgever. Tot dat moment had hij een gelukkig huwelijk, van waaruit een zoon geboren is. Hij had een leuke baan en was voetbaltrainer bij zijn zoon. Een doorsnee brave burger dus. Na zijn ontslag werd hij depressief, tot zelfs suïcidaal. Een behandeling in de GGZ liet lang op zich wachten en was niet echt succesvol. Over de GGZ heeft Johan S. een expliciete mening, hun behandeling heeft (mede) tot zijn daad geleid. Op een gegeven moment kreeg hij medicijnen voorgeschreven, met de nodige (bekende) bijwerkingen. Daar moest hij op voorschrift van de psychiater steeds meer van nemen. Dit werd hem teveel, waarna een zelfmoordpoging het resultaat was. Zijn vrouw probeerde hem tegen te houden, de ambulance te bellen. Maar dan zit hij al in een psychose. Een familiedrama is het gevolg, waarbij zijn vrouw is overleden en zijn zoon lichtgewond.
Verantwoording
Na zijn aanhouding belandt Johan S. in de gevangenis van Vught, daar heeft hij bijna een jaar gezeten, waarvan een groot gedeelte in de isoleercel. Dit komt omdat hij nog steeds suïcidaal was, misschien nog wel erger dan voor de gebeurtenis. Het schuldgevoel over wat er gebeurd is, verteert hem. Een tweetal honger- en dorststakingen hadden bijna het door hem gewenste resultaat. Tot hij in de tweede hongerstaking besloot dat hij verantwoording moest afleggen aan de nabestaanden, dus in leven moest blijven tot de rechtszaak. In de rechtszaak krijgt hij een veroordeling tot TBS, na diverse vooronderzoeken. De rol van zowel de GGZ als de voorgeschreven medicatie, als naar het lijkt de grootste trigger, komt eigenlijk te weinig aan bod. Althans, dat vindt Johan S.
TBS-traject
De behandeling gaat erg voorspoedig. Nou ja, eigenlijk concludeert de TBS-kliniek dat Johan S. beter af zou zijn bij, jawel, een GGZ-kliniek. Zijn stoornissen zijn niet zo zwaar dat deze bij een TBS-kliniek behandeld moeten worden. Maar uiteraard heeft de behandeling wel plaatsgevonden. Mede door de beperkte zwaarte van zijn stoornissen en de beperkte kans op herhaling doorloopt hij in een zeer snel tempo (5 jaar) het gehele TBS-traject. En kan hij op een gegeven moment bij een organisatie aan de slag, zodat zijn leven structuur krijgt.
Schuldgevoel
Johan S. beschrijft een aangrijpend verhaal, dat ik bijna in één ruk uitgelezen heb. Het komt heftig binnen. Iedereen kan dit eigenlijk overkomen, door een combinatie van factoren. Johan S. beschrijft een waargebeurd verhaal, waarin hij zeker zijn eigen rol niet bagatelliseert. Zijn schuldgevoel komt in het gehele boek naar voren, wellicht/hopelijk heeft het schrijven van dit boek voor hem ook therapeutisch gewerkt. Met name de impact op de nabestaanden komt regelmatig aan bod, maar ook de impact op zijn familie en vrienden. De opbrengsten van het boek gaan dan ook naar het Fonds Slachtofferhulp. Prijzenswaardig!
Het boek geeft een inzicht in het falen van de GGZ (dat zien we helaas vaker in de pers naar voren komen). En geeft een ‘mooi’ inzicht in hoe TBS werkt, dat je altijd op je hoede moet zijn. En mee moet praten met de begeleiders, anders ‘zit (je) er niet goed bij’. Na het lezen krijg je ook groot respect voor mensen die in de gevangenissen en TBS-klinieken werken, dat is geen makkelijk werk. Voor Johan S. loopt het verhaal gelukkig goed af, hij heeft zijn leven weer op de rit, met een vriendin en een leuke baan. Het schuldgevoel, en dat geeft hij zelf ook aan, zal altijd blijven.
Over Jan Hoogstra
Jan Hoogstra heeft meer dan 25 jaar ervaring als IT-adviseur en IT-auditor bij grote accountants- en adviesbureaus. Tijdens zijn loopbaan heeft hij veel opdrachten gedaan op het gebied van informatiebeveiliging en optimalisering van de inzet van IT. Jan is directeur bij CognoSense, dat gespecialiseerd is in de menselijke kant van IT.
