Elk boek begint bij de titel. Een goede titel is het halve boek. Dat is de reden dat de meeste managementboeken een ondertitel hebben - in die ondertitel kan je meer informatie kwijt. Zodat ik als lezer een idee heb wat ik kan verwachten. Ik verwacht best veel van Het ACT basisboek. De ondertitel is namelijk: De ultieme gids voor professionals.
Door de titel heb ik aannames over dit boek:
1. Het is geschreven voor mensen die weten wat ACT betekent.
2. Het is geschreven voor mensen die al met ACT werken.
3. Het is de bijbel voor ACT-aanhangers.
Aanname 1
Als je dit boek gaat lezen, is het best logisch dat je weet wat ACT betekent. Er zijn maar weinig mensen die een boek kopen met een titel die ze niet begrijpen.
ACT staat voor Acceptance and Commitment Therapy - een vorm van psychologische hulpverlening. In mijn eigen woorden de belangrijkste uitgangspunten: normalisatie, flexibiliteit en een centrale plek voor taal.
Dit boek kan je ook prima lezen als je alleen de ACT-klok hebt horen luiden. Volgens de ondertitel is het de ultieme gids, daar zit dus ook achtergrond en uitleg bij. Het helpt dat dit een bijzonder toegankelijk boek is. Jansen geeft de basis van ACT, op een basale manier. Alles is even toegankelijk: schrijfstijl, lettertype, illustraties en oefeningen.
Oefeningen
Dat de oefeningen toegankelijk zijn, bedoel ik letterlijk. Jansen geeft met QR-codes toegang tot extra materiaal: video's, werkbladen en apps. Hij noemt herhaaldelijk dat het materiaal gratis is én vrij kan worden gedeeld met bronvermelding. Het is weer eens wat anders dan een prijzig exclusive premium community membership.
Toegankelijk
De schrijfstijl van Gijs Jansen is een verhaal apart. Die is dus toegankelijk, en dan bedoel ik Jip-en-Janneke-toegankelijk.
Het is een keuze waar hij onzeker over kan worden. Hij beschrijft mogelijke gedachten:
‘Door die puberale schrijfstijl van jou zul je binnen de GGZ waarschijnlijk niet serieus genomen worden.’
Voor mij was het even wennen. Ik moest mijn ideeën aanpassen om Jansens stijl te waarderen. Ergens vond ik dat bij een ultiem basisboek een bepaald belangrijk woordgebruik hoort. Toen bedacht ik dat Jansen de beginselen van ACT gebruikt: hou het simpel, dat helpt. Nu ik eraan gewend ben, vind ik het knap. De informatie is volledig, onderbouwd en praktisch, met alleen maar begrijpelijke woorden.
Aanname 2
Je hoeft niet met ACT te werken om dit boek te lezen. Het is wel handig als je ermee wílt werken. Jansen geeft namelijk een stap voor stap aanpak, die je direct kunt toepassen.
Kleine toelichting: ik heb het hier bewust niet over de inhoud. Dat heeft te maken met de schrijfstijl - elke samenvatting die ik maak of uitleg die ik geef doet afbreuk aan de heldere inhoud.
De belangrijkste hoofdstukken gaan over de zeven onderdelen van het ACT-model (dat heet Hexaflex). Jansen beschrijft in elk hoofdstuk een aparte sessie van het behandelprogramma. Je begint bij het hoofdstuk Intake. In elk volgend hoofdstuk beschrijft Jansen een ACT themasessie.
De laatste vijf hoofdstukken zijn aanvullende informatie. Jansen schrijft over situaties waar je ACT kan toepassen. Ook geeft hij inzicht in de professionele houding bij het gebruik van ACT.
Aanname 3
Nee, dit boek is niet de ACT-bijbel. Ja, het is behoorlijk compleet, maar niets staat vast. Anders gezegd: deze therapievorm is voortdurend in ontwikkeling.
Eigenlijk wil Jansen zelf dat het bijbel-gehalte van dit boek laag blijft. Jansen is duidelijk: Hij wil blijven onderzoeken en experimenteren. Hij spoort aan ACT te combineren met andere methoden. Hij vindt het daarbij belangrijker dat professionals zelf nadenken, dan dat ze strikt regels volgen.
Conclusie
Ik vind het goed dat Jansen veel werk- en studiemateriaal gratis beschikbaar stelt. Het is zelfs nobel. Ik vind het logisch dat hij dit benoemt en uitlegt. Maar. Hij noemt het vaak, erg vaak. Na een paar keer voelt het als zelfpromotie, en dat haalt de kwaliteit van het boek naar beneden.
Al met is Het ACT basisboek een aanrader voor professionele therapeuten. Maar ook professionals buiten het vak van psychologische hulpverlening kunnen wat aan de informatie hebben, zoals coaches en trainers. Door de positief-naïeve stijl is dit boek toegankelijk, zonder oppervlakkig te zijn.
Over Hans de Witte-van Mierle
Hans de Witte - van Mierle is adviseur, projectmanager en trainer. Hij werkt in het sociaal domein, met als specialisaties participatie, gedragsverandering, brede samenwerking en transitietrajecten.
