Vroeger was kennis macht, nu ligt alles open: door de netwerksamenleving heeft iedereen toegang tot kennis. Als je solliciteert bij een bedrijf en je doet enig onderzoek op internet, weet je al bijna meer dan de directeur. De mogelijkheden om kennis te delen en te verspreiden zijn de afgelopen tien tot vijftien jaar enorm gegroeid. Dat besef begint steeds meer door te dringen. Had je vroeger macht of geld nodig om een bedrijf te beginnen, tegenwoordig heb je aan een website van een paar honderd euro genoeg. Als je een goed idee hebt, kun je binnen een paar weken heel Nederland mobiliseren. Die mogelijkheden hebben een volkomen andere mentaliteit doen ontstaan.’
Als schrijver en journalist Erwin Witteveen losbrandt, is hij nauwelijks te stuiten. Maar wat ís ‘easycratie’ nou eigenlijk? De ondertitel van het boek van Witteveen en Martijn Aslander maakt iets meer duidelijk: het gaat over de toekomst van werken en organiseren. Easycratie is niet bedoeld als tegenovergestelde van bureaucratie, hoewel het woord daar wel van afgeleid is. ‘Sommige vormen van bureaucratie werken heel goed: ik vind het fijn dat er een Keuringsdienst van Waren is, zodat ik rustig een haring kan eten bij een visstalletje’, zegt Witteveen. Easycratie is ook niet direct voortgevloeid uit lifehacking, de efficiënte manier van werken - met behulp van technologie - waarmee Aslander enkele jaren geleden zijn naam vestigde als auteur. ‘Het heeft er natuurlijk wel mee te maken, maar easycratie is geen lifehacking voor organisaties, er is geen rechtstreeks verband.’
Wat is het dan wel? Easycratie is in feite de term waaronder Witteveen en Aslander hun ideeën hebben samengebracht over de nieuwe manier waarop er gedacht en gewerkt wordt, zowel binnen als buiten organisaties. Die is als gevolg van de doorbraak van internet en sociale netwerken aan grote veranderingen onderhevig, zegt Witteveen. ‘Wij hebben elkaar enkele jaren geleden ontmoet toen ik hem interviewde voor een ander boek dat ik aan het schrijven was. Op de een of andere manier klikte het meteen. Hij was al vaak geïnterviewd, maar door mijn manier van werken – ik herformuleer graag en als ik een beter voorbeeld weet dan de geïnterviewde gebruik ik dat gewoon – viel ik hem op. Toen wij verder praatten, bleek dat wij over veel zaken hetzelfde denken. Vandaar dat wij voor dit boek een samenwerking zijn aangegaan: met Easycratie borduren wij voort op zijn input en inspiratie.’
Het idee dat de netwerksamenleving een grote impact heeft op de manier waarop wij denken en werken, is niet nieuw. Witteveen is de eerste om dat te bekennen: het gaat in de nieuwe easycratische maatschappij immers niet meer om het beschermen van kennis, maar om het delen van kennis. In hun boek hebben de auteurs geen literatuurlijst opgenomen, maar behandelen zij al in het tweede hoofdstuk hun inspiratiebronnen. Die variëren van ‘Flipping the funnel’ en andere boeken van Seth Godin tot ‘The Tipping Point’ van Malcolm Gladwell en ‘The Age of Access’ van Jeremy Rifkin. Ook zijn Witteveen en Aslander duidelijk geïnspireerd door ideeën over crowdsourcing en, natuurlijk, lifehacking. Easycratie is de neerslag van de ideeën die zij hierdoor hebben opgedaan. ‘Als je het boek gelezen hebt en het kwartje valt, is het een manier van denken en werken waar je morgen mee kunt beginnen’, zegt Witteveen. ‘Dan kun je morgen beginnen met de wereld verbeteren.’ Pardon? ‘Ja, ik denk zeker dat wij hierdoor een betere wereld tegemoet gaan. De barrières om vrijuit te communiceren vallen weg, hiërarchie en geld worden minder belangrijk. Door de netwerksamenleving kunnen we mensen met slechte bedoelingen veel gemakkelijker ontmaskeren. Denk aan Wikileaks of aan de ophef over de vaccinatieprogramma’s: je kunt informatie haast niet meer geheim houden.’
Over Hans van der Klis
Hans van der Klis is freelance journalist. Hij schrijft regelmatig artikelen voor Managementboek.
