Er gaat haast geen dag voorbij zonder nieuws over grensoverschrijdend gedrag. Psychologische veiligheid is ‘hot’, het Managementboek van het Jaar was niet voor niets Giftig gedoe op de werkplek. Maar wat grensoverschrijdend gedrag nou precies is, is natuurlijk niet te definiëren. Dat hangt helemaal af van de betrokkenen en de context. ‘Het hoeft namelijk allemaal niet zo beladen, moeilijk en geheimzinnig’, stelt Evita Lammes in Waar ligt de grens? Met 18 how-to’s (best nog een boel…) en één magische vraag moet het mogelijk zijn om ontspannen samen te werken.
Geweldloos grenzen aangeven
De eerste twee delen van het boek gaan over de vraag waar grenzen eigenlijk liggen. Wanneer is gedrag van een ander oké, wanneer niet meer? Jouw eigen grenzen en die van je collega’s? De communicatiefilosofie van Geweldloze Communicatie, waarin basisbehoeften centraal staan, speelt er een prominente rol in. Je krijgt dan ook meteen een spoedcursus in deze mooie methodiek. Wat doe je als je grensoverschrijdend gedrag om je heen ziet? Hoe grijp je in en geef je feedback? En hoe ga je ermee om als je zelf wordt aangesproken?
De formele kant
In deel 3 komen de juridische kaders en definities aan de orde: waar liggen de formele grenzen? Hoe herken je ongewenst gedrag? Bij seksuele intimidatie, intimidatie en agressie, discriminatie en pesten? Dat lijkt een open deur, maar hoe vaak gebeurt het niet dat gedrag geaccepteerd wordt omdat ‘het er nu eenmaal bij hoort’ of ‘zo is die persoon nu eenmaal’?
Voorkomen is beter dan genezen
Een ambitieuze vraag staat centraal in deel 4: hoe kan ik grensoverschrijdend gedrag voorkomen? Een hoofdstuk vol tips voor jou als individu. Dat is ook de focus van Waar ligt de grens?, dus hier logisch. Maar als er in een organisatie een angstcultuur heerst, zoals Lammes zelf ook noemt, dan is het erg moeilijk om daar in je eentje verandering in te brengen. En hopelijk lezen de mensen die uitroepen dat ‘je ook niets meer mag zeggen tegenwoordig’ de tips voor het geven van passende complimenten ook. De tips zijn vaak wel een beetje een ‘schriftelijke cursus dansen’, die nog flink wat training vragen om ze goed toe te kunnen passen. Je pakt niet even het boek erbij als je met agressie te maken krijgt. Maar daar heb ik als trainer natuurlijk geen enkel bezwaar tegen...
En als het toch mis gaat…
En is het niet gelukt om je grenzen te bewaken of om overschrijdend gedrag te voorkomen, lees je in deel 5 bij wie je terecht kunt. Als het jezelf overkomt of als je getuige bent. Ook als het lang geleden is of als je niet zeker weet of het nu echt grensoverschrijdend was wat er gebeurd is. En tot slot geeft Lammes ook tips voor het geval je zelf beschuldigd wordt. Hier ligt natuurlijk een belangrijke verantwoordelijkheid voor organisaties: hebben zij alles op orde? En als je niet bij je eigen organisatie terecht kunt, heeft Lammes een overzicht met organisaties opgenomen waar je terecht kunt, van de politie en de vakbond tot gespecialiseerde advocaten.
Lammes brengt in Waar ligt de grens? haar kennis en ervaring uit haar werk als trainer en adviseur over sociale veiligheid bij elkaar. Met cases uit haar praktijk, van Defensie tot de sociale sector, komt de praktische toepassing van haar tips tot leven. En die ene magische vraag? Tsja, daar moet je het boek maar voor lezen!
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).
