Er zijn niet veel studieboeken die zich richten op ‘grenzeloos’ zakendoen en de boeken die wel beschikbaar zijn, hebben in het algemeen een sterk marketingkarakter. Vooral ‘Internationale marketing’ van Svend Hollensen, dat vorig jaar door Hans Egbers en Angelo Mulder voor de Nederlandse markt bewerkt werd, geldt momenteel zo’n beetje als standaardwerk voor het hoger onderwijs. Maar Hollensens boek is hoe belangrijk ook vooral een marketingboek dat wil leren hoe je marktresponsieve programma’s ontwikkelt en implementeert. Niet minder, maar ook niet meer.
Voor het opzetten van een succesvolle onderneming in het buitenland komt echter heel wat meer kijken: kennis van politieke omstandigheden, internationaal recht en interculturele communicatie bijvoorbeeld. En dat vereist een studieboek dat breder van opzet is, zoals Internationaal ondernemen van Radha Jethu-Ramsoedh en Maud Hendrickx. Alle aspecten van mondiaal ondernemen passeren in even zo vele hoofdstukken de revue:de politieke en economische omgeving, cultuur, management en organisatie in een internationale omgeving, externe analyse in een internationale omgeving, vormen van marktentree en internationale marketing, interculturele communicatie en management, internationaal recht, risicomanagement, verzekeringen en financiën, en logistiek en douane. Het boek krijgt daardoor in zekere zin de status van lexicon of handboek: alles wat je moet leren over internationaal ondernemen, staat erin.
Het boek is op een bijzonder aantrekkelijke manier vorm gegeven. De teksten worden veelvuldig afgewisseld met allerlei illustraties (foto’s, diagrammen, tabellen en korte casuïstiek), ieder hoofdstuk begin met een casus en wordt afgesloten met een samenvatting en een aantal opdrachten. En daar laten de auteurs het helaas afweten, zoals dat in (te) veel studieboeken gebeurt. Juist een boek over internationaal zaken doen loopt het risico al verouderd te zijn op het moment van verschijnen. Er gaat namelijk geen dag voorbij of ergens in de wereld veranderen omstandigheden en verhoudingen en dat heeft ook zijn weerslag op het zakendoen. Een nieuwe president betekent niet zelden een nieuwe politieke koers waardoor wetten en voorschriften veranderen. Grenzen gaan wat verder open dan voorheen of worden juist steviger dichtgetrokken. Leek het er tot voor kort op dat China en een aantal andere belangrijke economieën in het Verre Oosten hun productie naar het Westen gingen verplaatsen, daar blijkt intussen het tegendeel: ze concentreren zich niet alleen op de productie, maar ontwikkelen zich ook in rap tempo als kennisexpert.
Zulke ontwikkelingen kun je in een studieboek, dat toch enkele jaren meemoet, niet vangen, althans niet in de tekst. Daarop moet je inspelen met de opdrachten. En dat gebeurt naar mijn smaak te weinig. Dat neemt niet weg dat ‘Internationaal ondernemen’ zijn weg in het hoger onderwijs zeker wel zal vinden.
Over Bert Peene
Bert Peene werkte jarenlang als kerndocent bij IMAGO Groep, Via Vinci Academy en C-Lion, opleiders voor het onderwijs. Daarnaast voerde hij als zelfstandige opdrachten op het gebied van organisatieontwikkeling uit in profit en non-proft. Tegenwoordig werkt hij als free lance docent en schrijft hij voor diverse bladen over managementliteratuur.
