In navolging van het tweede boek Best Value werkt wordt ook Best Value stroomt gedragen door de ervaringen van Best Value deskundigen en de laatste ontwikkelingen op het gebied van Best Value, zowel in de publieke als private sector.
De hype voorbij
Van het eerste boek over Best Value Procurement met de titel Prestatieinkoop zijn inmiddels meer dan 12.000 exemplaren verkocht. Hoewel sommige van de fervente tegenstanders van de Best Value-aanpak spreken van een hype, kan daar simpelweg geen sprake meer van zijn bij een dergelijk verkoopaantal. Best Value heeft zich gesetteld in inkoopland, ondanks de kritiek dat het niets nieuws onder de zon biedt. Platweg is het inkopen en aanbesteden op basis van Best Value volgens de criticasters niets meer of minder dan functioneel specificeren. Daarmee doet men Best Value Procurement echter tekort, omdat de Best Value-methodiek anders dan functioneel specificeren gebaseerd is op een aantal wetenschappelijke inzichten en wetmatigheden. Met het boek ‘Best Value stroomt’ wordt daar weer verder invulling aangegeven.
Nieuwe inzichten Best Value
De wereld om ons heen is voortdurend in beweging. Stilstaan betekent achteruitgang en dat hebben de drie auteurs heel goed begrepen. Gebaseerd op ervaringen uit de praktijk worden in het eerste deel van het boek adviezen uitgebracht om de Best Value-aanpak op bepaalde punten aan te passen, waarbij wordt ingezoomd op fase 1 Voorbereiding en fase 2 Beoordeling. Voor fase 1 geldt bijvoorbeeld dat men een duidelijk onderscheid dient te maken tussen de projectdoelstellingen en deliverables van een project. Verder geeft men in het boek advies over een betere planning van de voorbereidingsfase. Voor fase 2 adviseert men onder andere meer aandacht te schenken aan de frictie tussen vage projectdoelstellingen en scherpe prestatieonderbouwingen, een betere invulling te geven aan het risico- en kansendossier, de oplevering van een scopedocument door de leverancier te eisen en de schriftelijke plannen van de leveranciers niet meer te gebruiken als filter.
Reflectie op jurisprudentie rondom Best Value
In het tweede deel richt men het vizier op de groeiende stroom aan jurisprudentie die het gevolg is van het steeds grotere aantal Europese aanbestedingen volgens de Best Value-aanpak. Aanbestedingsspecialist Gijs Verberne behandelt een aantal recente juridische uitspraken. Daarbij blijken de principes van het aanbestedingsrecht ook onverkort van toepassing te zijn voor Europese aanbestedingen die op basis van Best Value in de markt worden gezet. Geen verrassing, maar wel goed om dit aan hand van concrete uitspraken nog een keer duidelijk te maken. Het moet bijvoorbeeld voor de deelnemende leveranciers vooraf duidelijk zijn wat er van hen verwacht mag worden. Verder dienen een objectieve beoordeling en een deugdelijke motivatie nog meer dan bij traditionele aanbestedingsmethoden te voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen. Aan het eind van dit deel is er aandacht voor de concretiseringfase en wat daar nu precies wel en niet is toegestaan.
Wetenschap als basis voor verdere ontwikkeling Best Value
Het derde deel bevat de al eerder genoemde wetenschappelijke onderbouwing. Door het groeiend aantal projecten dat op basis van Best Value in de markt wordt gezet, zal het aantal afstudeeropdrachten over dit onderwerp de komende jaren alleen maar toenemen. Doelstelling vanuit de Vereniging Best Value Nederland is dat daarbij wel steeds aansluiting dient te worden gezocht bij de praktijk. In het eerste onderzoek wordt een meer gedetailleerde invulling gegeven aan de concretiserings- en uitvoeringsfase. Het tweede onderzoek gaat in op de uniformering van prestatieinformatie en de mogelijkheden die informatiemanagement daarvoor biedt. Als voorbeeld wordt daarbij uitgegaan van een bouwonderneming, hetgeen voor leveranciers in andere bedrijfssectoren misschien te ver van hun praktijk afstaat.
Casussen uit Best Value-certificering
In het vierde deel komen een zevental papers aan de orde die door de Best Value Certification Board zijn geselecteerd uit een aanbod van vijfentwintig papers. Deze papers zijn geschreven door kandidaten als onderdeel van de certificering tot A of A+ Best Value-expert . De verscheidenheid aan onderwerpen is aanzienlijk, hetgeen duidelijk maakt dat Best Value binnen het inkopen meer aandacht vereist en verdient. Alle papers zijn geschreven op basis van de doelstelling van Best Value geen trucje te maken. Daarom is er bij alle casussen ruimschoots aandacht voor persoonlijke reflectie van de kandidaat op het proces en het resultaat. Een reflectie die door de Certification Board terecht ongemoeid is gelaten, omdat het een stuk betrokkenheid van de kandidaten laat zien.
Loslaten maar ook weer niet
Een van de basisprincipes van de Best Value-aanpak is dat je de invulling van je inkoopvraagstuk voor het grootste deel het best kunt overlaten aan de leveranciers. Zij hebben de meeste know-how over de levering van producten en/of diensten. Voor de traditionele (inkoop) professionals betekent dit dat zij tijdens het inkoopproces veel zaken moeten loslaten en overlaten aan de markt. Daar zit vanuit de inkopers de meeste weerstand als je het hebt over acceptatie van deze nieuwe werkwijze. De hoeveelheid nieuwe aanwijzingen in dit boek zal een aantal professionals sterken in het idee dat dit in tegenspraak is met het loslaten en de weerstand ten aanzien van de aanpak mogelijk vergroten.
Eindoordeel
Het boek Best Value stroomt is een absolute aanrader voor (inkoop) professionals die in hun dagelijkse werk al ervaring hebben opgedaan met de uitvoering van Best Value-projecten. Als je niet aanwezig bent geweest bij een van de Best Value-congressen, -seminars, -trainingen of -workshops van de afgelopen twee jaar is dit dé manier om de ontwikkelingen bij te houden. (Inkoop) professionals die nog geen ervaring hebben met de Best Value-aanpak kunnen beter eerst aan de slag gaan met het boek Prestatieinkoop (de derde druk), omdat zij de basis missen die nodig is om de laatste ontwikkelingen te begrijpen en te kunnen toepassen.
Over Peter Streefkerk
Peter Streefkerk is eigenaar van Respect Inkoopconsultancy. Hij is actief met interim-management, advisering, projectmanagement, training en coaching op het gebied van contractmanagement en inkoop. Hij is auteur van boeken over contractmanagement en inkopen. Met Octavia Siertsema maakt bij een podcast over aanbesteden.
