Overtuigingen kunnen ons blind maken voor kansen en ons blootstellen aan verwarring, angst en twijfel. Dan houden ze ons gevangen. Door onze manier van denken te veranderen, kunnen we de verandering teweegbrengen die we willen. Liminaal denken kan daarbij helpen.
Limen is Latijn voor drempel. Een drempel is een rand, of een grens. Het is een tussenruimte die twee dingen definieert, en die tegelijkertijd noch de oude, noch de nieuwe manier van denken is en tegelijkertijd allebei. Een toestand van ambiguïteit of desoriëntatie die voorafgaat aan een doorbraak naar een nieuwe manier van denken. De tussenruimte. Liminaal denken zorgt voor psychologische wendbaarheid, die ons in staat stelt om te gaan met deze periode van complexiteit en transitie.
Liminaal denken is een oefening om nieuwe toegangspoorten naar mogelijkheden te vinden en te creëren. Toegangspoorten die voor anderen onzichtbaar zijn. Verandering voltrekt zich aan de grenzen tussen dingen: de grens tussen het bekende en onbekende, de oude manier en de nieuwe manier, het verleden en de toekomst. Het idee achter liminaal denken is dat er overal om ons heen drempels zijn, deuren naar mogelijkheden. De meeste daarvan zijn onzichtbaar voor ons, omdat we focussen op andere dingen. Maar ze zijn er, ze zijn reëel en bieden een ongelooflijk potentieel voor groei en verandering. Liminaal denken helpt ons om kansen te zien die anderen niet kunnen zien of zich zelfs maar kunnen voorstellen. Binnen liminaal denken zijn overtuigingen de belangrijkste materialen die we moeten leren begrijpen. Liminaal denken is de kunst om verandering te creëren door overtuigingen te doorgronden, te modelleren en opnieuw te formuleren.
In het eerste deel van zijn boek beschrijft Dave Gray wat overtuigingen zijn en hoe ze tot stand komen. Overtuigingen modelleren de wereld om ons heen én kunnen ons beperken. Hij bouwt zijn betoog op rond zes beginselen. Liminaal denken is leren inzien dat er veel evidente dingen zijn en dat het afhangt van onze ervaringen en gezichtspunten wat evident is. Het helpt ons afleren onze overtuigingen aan te zien voor realiteit. Het evidente is niet evident. In het tweede deel komt aan de orde wat we eraan kunnen doen om de vervorming van de realiteit door onze overtuigingen tot een minimum terug te brengen, om mogelijkheden in het vizier te krijgen en positieve verandering te realiseren.
De kracht van liminaal denken is een belangrijk boek. Dave Gray weet in eenvoudige bewoordingen, ondersteund met simpele illustraties heel duidelijk te maken wat overtuigingen zijn en wat ze met ons doen. Bovendien biedt hij oplossingen om daar op een andere manier mee om te gaan. Een juweel van een boek.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.