Auteur Jarno Duursma noemt het in zijn boek De digitale butler kunstmatige intelligentie (KI) en dan zonder hoofdletters. Het is een onderwerp dat onze serieuze aandacht vraagt, omdat het door de steeds sneller ontwikkelende digitalisering meer en meer gevolgen gaat hebben voor de maatschappij en alles wat daar mee samenhangt. In het boek De digitale butler komen de mogelijkheden en de gevolgen daarvan aan bod.
Kunstmatige intelligentie kent al een lange geschiedenis
Kunstmatige intelligentie bestaat al langer dan de dag van vandaag. Het vormde in het verleden al een bron van inspiratie voor schrijvers, filmmakers en niet in de laatste plaats ontwikkelaars van computers en bijbehorende software. Wie herinnert zich niet de strijd tussen de schaakcomputer Deep Blue en de toenmalige wereldkampioen schaken Gary Kasparov? Het ongeloof toen bleek dat Deep Blue na een aantal pogingen in staat was de beste schaker ter wereld te verslaan. In 1998 (20 jaar geleden) drukte het ons al met de neus op de feiten, dat computers weleens slimmer konden worden en inmiddels zijn dan mensen.
Elon Musk ziet kunstmatige intelligentie als een bedreiging
Als er iemand is die zich er goed van bewust is dat computers slimmer kunnen worden dan mensen en welke gevolgen dat met zich meebrengt, is het wel Elon Musk, oprichter en eigenaar van Tesla en SpaceX en vanuit die hoedanigheid al bezig met kunstmatige intelligentie. Hij weet dus waar hij het over heeft. Hij ziet kunstmatige intelligentie zelfs als de grootste bedreiging voor de mensheid en verkondigt die boodschap geregeld en met volle overtuiging. Nu vertoont Elon Musk daarnaast bijzonder en afwijkend gedrag, waardoor je de indruk zou kunnen krijgen dat hij, eufemistisch uitgedrukt, niet helemaal goed bij zijn hoofd is. Toch zijn er steeds meer deskundigen die zijn mening delen en die waarschuwende boodschap eveneens verspreiden. Het toont eens te meer de relevantie van het onderwerp en de hierover geschreven boeken aan.
Boek gezien als ‘work in progress’
In hoofdstuk 1 start Jarno Duursma op een hoog abstractieniveau met een begrijpelijke uitleg over wat kunstmatige intelligentie precies is, wat de succesfactoren zijn en waarom de techniek de laatste jaren zo’n enorme vlucht heeft genomen. Het geeft je een beeld om de informatie in de volgende hoofdstukken tot je te nemen en op waarde te kunnen inschatten. Zoals Jarno Duursma zelf aangeeft, heeft hij niet de pretentie gehad om een volledig en zeer uitgebreid boek over kunstmatige intelligentie te schrijven. Hij beschouwt het boek als ‘work in progress’ en nodigt de lezers uit om te reageren met aanvullingen en mogelijke correcties. Gegeven de snelle ontwikkelingen op dit gebied is dat een hele logische en pragmatische benadering die meer auteurs als invalshoek zouden moeten nemen.
Techniek die breed inzetbaar is
Om het onderwerp begrijpelijk en beeldend te maken beschrijft Jarno Duursma een groot aantal praktische toepassingen in de hoofdstukken 2 en 3. Met name de voorbeelden in hoofdstuk 2 spreken tot de verbeelding omdat ze dicht bij onszelf als mens staan en momenteel al door ons gebruikt worden. De virtual personal assistents in je telefoon en je auto die je antwoord geven op de ingesproken vragen, de gesprekken die je nu al kunt voeren met chatbots van bijvoorbeeld energiemaatschappijen en verzekeringsbedrijven en niet van ‘normale’ gesprekken met een helpdeskmedewerker zijn te onderscheiden. Het is techniek die breed inzetbaar is en meer alom aanwezig is dan we ons misschien realiseren.
We staan pas aan het begin
Dat we nog pas aan het begin staan van de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie blijkt al uit het grote aantal mogelijke toekomstige toepassingen die Jarno Duursma vervolgens in hoofdstuk 4 beschrijft. De voorbeelden zijn af en toe ‘mind blowing’ en laten je beseffen dat wat betreft kunstmatige intelligentie de mogelijkheden ongelimiteerd zijn. Daar schuilt dan ook precies het gevaar in waar mensen als Elon Musk en de zeer gerespecteerde onlangs overleden Stephen Hawking ons voor waarschuwen. Een waarschuwing die je eveneens terugvindt in dit boek. Het zijn de waarschuwingen die we tijdens de ontwikkeling van de atoombom ook te horen kregen en die voor een deel toen in de wind werden geslagen.
Invloed op de arbeidsmarkt
Dat kunstmatige intelligentie zijn invloed zal hebben op de arbeidsmarkt is geen punt van discussie. Alleen de snelheid waarmee de veranderingen tot ons komen vormt een vraagteken. Het ligt daarbij niet aan de stand van de techniek en de ontwikkelingen die daarin plaatsvinden, maar meer aan het adaptatievermogen van organisaties en, nog belangrijker, de mensen die ermee te maken krijgen. Tegenhouden kun je deze ontwikkelingen niet, je kunt ze maar beter voor zijn en dat betekent dat je zult moeten doorgronden hoe kunstmatige intelligentie in elkaar zit, wat de mogelijkheden én de beperkingen zijn en wat dat betekent voor de dagelijkse werkzaamheden. Met zijn beschrijvingen proef je de passie en het enthousiasme bij auteur Jarno Duursma die de kansen ziet, maar zeker zijn ogen niet sluit voor de bedreigingen.
Eindoordeel
Als je de mensen om je heen zou vragen wat kunstmatige intelligentie precies inhoudt en waar je het in terug kunt vinden, zal het grootste deel van die mensen je het antwoord schuldig moeten blijven. Juist voor die mensen heeft Jarno Duursma dit boek geschreven, in duidelijk en begrijpelijk Nederlands waarbij ieder hoofdstuk wordt afgesloten met een korte samenvatting. Alleen al om die reden is dit boek een aanrader voor mensen die zich dit moeilijke onderwerp snel eigen willen maken.
Een heldere uitleg over de huidige én toekomstige toepassingsmogelijkheden, de kansen én de bedreigingen en de impact op de arbeidsmarkt, de onderwerpen komen allemaal aan bod in dit 176 pagina’s tellende boek. Voordat je het weet heb je De digitale butler uit en ben je bijna ongemerkt heel wat wijzer geworden over het onderwerp kunstmatige intelligentie. Voor wie dat niet genoeg is, vind je achterin in het boek een lijst met bronnen en verwijzingen. Wie daarna zijn nieuwsgierigheid naar het onderwerp nog niet voldoende heeft bevredigd, kan ten slotte terecht op de website van Jarno Duursma.
Over Peter Streefkerk
Peter Streefkerk is eigenaar van Respect Inkoopconsultancy. Hij is actief met interim-management, advisering, projectmanagement, training en coaching op het gebied van contractmanagement en inkoop. Hij is auteur van boeken over contractmanagement en inkopen. Met Octavia Siertsema maakt bij een podcast over aanbesteden.
