Maar een reus als Mintzberg zou dat misschien kunnen. Maar die verwachting werd niet bewaarheid. Mintzberg in essentie bevat 42 verhaaltjes van wisselend niveau. De vaste lezers van zijn boeken zullen zijn opvattingen herkennen. Bijvoorbeeld dat management niet fundamenteel verandert in de tijd en dat het geworteld is in kunst en vakmanschap, niet in wetenschap. En dat management daarom niet geheel op analyse moet berusten.
Wát wordt gemanaged verandert daarnaast misschien, maar hóe je effectief managet niet. Mintzberg breekt ook een lans voor ‘communityship', een gemeenschap van mensen die geen behoefte hebben aan een leider. Leiderschap is alleen nodig om dit communityship te faciliteren: ‘net genoeg leiderschap, ingebed in communityship'.
Mintzberg vindt dat we, ondanks de kennis uit zijn succesvolste boek, The structuring of organizations, nog steeds op een primitieve manier over organisaties spreken. Daarom legt hij het ons nog één keer uit, en stelt dat er (nu) vier organisatiesoorten zijn; de geprogrammeerde machine, de professionele assemblage, de persoonlijke onderneming en de projectpionier. De laatste lijkt verdacht veel wat hij ooit de adhocratie noemde. De eerste is de machine bureaucratie. De tweede is de professionele bureaucratie. De derde is nieuw. Elke vorm wordt maar in zo'n vijftien regels uitgelegd, dus echt duidelijk wordt het niet, en hij legt ook niet uit waarom hij afziet van de vorige indeling. Of het moet zijn, zoals hij zegt, dat het een antwoord is op de ‘populaire literatuur die organisaties nog steeds behandelt als een geprogrammeerde machine, met strakke controlemechanismes, centrale planning, met meten en efficiënter worden, alsof dat de enige vorm is'.
Voor managers die willen bepalen of ze het goed doen heeft hij een fraai rijtje van zes stellingen. Zinvol om met de benen op tafel de zes een keer voor je zelf te overdenken.
Het is jammer dat de uitgever besloten heeft de Engelse titel niet over te nemen. Die titel dekt veel beter de ambitie van de schrijver: Bedtime stories for managers. En als verhaaltjes voor het slapen gaan functioneren ze prima, ze lezen snel weg en regelmatig hebben ze me even aan het denken gezet. Maar je komt bedrogen uit als je denkt dat je de essentie van zijn vorige boeken geleverd krijgt. En dat beoogt Mintzberg ook niet.
Hij heeft zijn blogs uit de jaren 2014 tot 2016 gebundeld en als boek uitgegeven. Mintzberg was en is een scherpe waarnemer en ordenaar. De waarnemer is in het boek merkbaar maar de ordenaar miste ik. Van de analytische wetenschapper is hij nu een betrokken burger geworden die boos is op hebzuchtig management. Boos op MBA-opleidingen, boos op heroïsch leiderschap, boos dat ‘management zonder ziel een epidemie is geworden in de samenleving'.
In zijn inleiding moppert Mintzberg op managementboeken die het probleem verergeren. Daar valt zijn boek volgens hem niet onder. Hij belooft wel dat je na het lezen van zijn verhaaltjes aan de slag kan ‘..om orde te scheppen in de geklutste alledag van management.'
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
